Шираз (listen парсы: شیراز Shīrāz ) — Иранның оңтүстігіндегі Фарс облысы әкімшілік орталығы болып табылатын қала. Иран бойынша алтыншы ірі қала. \
Қала | |||||||||
Шираз | |||||||||
парсы: شیراز | |||||||||
| |||||||||
Әкімшілігі | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ел | |||||||||
Остан |
| ||||||||
| |||||||||
Ішкі бөлінісі | 9 қалалық аудан | ||||||||
Мэрі | Мехран Этемади | ||||||||
Тарихы мен географиясы | |||||||||
Координаттары | 29°36′36″ с. е. 52°32′33″ ш. б. / 29.61000° с. е. 52.54250° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 29°36′36″ с. е. 52°32′33″ ш. б. / 29.61000° с. е. 52.54250° ш. б. (G) (O) (Я) | ||||||||
Алғашқы дерек | б.з.д. 2000 ж. | ||||||||
Жер аумағы | 340 км² | ||||||||
Уақыт белдеуі | UTC+3:30 | ||||||||
Тұрғындары | |||||||||
Тұрғыны | 1 460 665 адам (2011) | ||||||||
Тығыздығы | 4296 адам/км² | ||||||||
Агломерация | 1 700 687 | ||||||||
Ресми тілі | |||||||||
Сандық идентификаторлары | |||||||||
Телефон коды | 711 | ||||||||
eshiraz.ir (парсы) | |||||||||
Шираз шекарасы | |||||||||
Ортаққордағы санаты: Шираз |
Көптеген өнеркәсіп орындары, университеттер және мәдени орталықтармен қоса, Ширазда тарихи ескерткіштер мен ғимараттар, зиярат ететін орындар да жетерлік. Сондықтан бұл қала тарихи-мәдени ескерткіштердің көптігі мен әралуандығы тұрғысынан ЮНЕСКО ұйымы тарапынан әлемнің таңдамалы мәдени қалаларының бірі ретінде таңдалынып алынды.
Фарс облысының орталығы Шираз қаласы Иранның оңтүстігінде теңіз деңгейінен 1484 метр биіктікте Загрос таулы қыратының етегінде және Иранның астанасы Тегераннан 919 шақырым жерде орналасқан.
Климаты
Шираз жұмсақ климатты қала, мың жылдан астам аймақтық орталық болып келген. Шираздың ауа райы салыстырмалы түрде қоңыржай және жыл мезгілдері қалыпты. Бұл аймақ ежелден-ақ маңызды болған. Оның атауы Персеполисте табылған элам жазуымен жазылған тақташаларда аталып өтілген.
Тарихи ескерткіштер
Шираз – Иранның ең үлкен және ең әдемі қалаларының бірі. Ондағы тарихи ескерткіштердің көптігі елдің ішіндегі және шетелдегі жұртшылықтың назарын өзіне аударып отыр. Тіпті кейбіреулер Иранды Шираз деген атпен таниды. Ирандағы статистика орталығының 1385 жылғы халық санағының нәтижесі бойынша Шираздағы тұрғындардың саны – 1 млн. 700 мың адамды құрайды. Шираз қаласы Шираз алқабында орналасқан. Ширақ алқабының тіктөртбұрышты ауданы шамамен 400 шаршы шақырымды құрайды. Бұл алқап батыстан шығысқа қарай көлбей орналасқан. Оның батысында бұлақтар мен қаннат (жерасты сулары) бар. Бұл алқаптың шығыс бөлігінде "Махарлу" атты тұзды көл орналасқан. Оның ауданы шамамен 200 шаршы шақырым. Бұл алқаптың айналасын салыстырмалы түрде биік таулар қоршап тұр.
Шираз әдемі бақтардың көп болуына байланысты Иранның бақ салу ісінде ерекше орынға ие. Бұл қала ежелден-ақ үлкен де саялы бақтарға ие болумен әйгілі болған. Тіпті шетелдік саяхатшылардың сапарнамаларында да осы бақтарға сипаттама берілген. Х.қ.ж.с.б. 8-ғасырда Ширазды көруге келген марокколық саяхатшы Ибн Батута былай дейді: "Шығыста базар, бақ, өзен, субүркек пен халқының сұлулығы жағынан ешқандай қала Дамаскқа жетпейді. Тек Шираз онымен теңдесе алады. Бұл қала жазық жерде орналасқан. Оның айналасын бақтар қоршап тұр."
Әрине қолайлы да қоңыржай ауа-райы осындай әдемі бақтардың болуына себеп болғандығы айқын. Қазір Шираз қаласында х.қ.ж.с.б. 12-13 ғасырлардан бірнеше бақ сақталынып қалған. Мысал ретінде, Эрам, Делгоша, Жаһаннама, Назар және Наренджестан Қавам бақтарын атауға болады.
Тарихы
Ахеменидтер дәуірінде Шираз қаласы осы әулеттің астанасы Шуш қаласынан Персеполис пен баратын жолдың бойында болған. Сасанидтер дәуірінде Нишапур және Гур сияқты маңызды қалалардың Эстахр қаласына барар жолы Шираз алқабы арқылы өтетін болған. Егіні бітік, ауа райы қолайлы және саяси-экономикалық жағынан маңызды жерде орналасқан Шираз алқабының үнемі билеушілердің назарында болуы табиғи нәрсе.
Археологтардың тапқан деректері мен ескерткіштері бойынша, Шираз қаласының тарихы Исламға дейінгі дәуірден басталғандығы дәлелденді. Бүгінде Нью-Йорктің "Метрополитен" деп аталатын музейінде сақталынған тарихи заттар мен ыдыстар Селевкидтер, Ашканидтер және Сасанидтер кезіндегі Шираздың салтанаты мен ұлылығын көрсетеді. Х.ш.с.ж. 1312 жылы Персеполистің "Хазане" деп аталатын шығыс бөлігінде жүргізілген қазба жұмыстарының нәтижесінде эламдық мық жазуымен жазылған шамамен 3 мың балшық тақта табылды. Бұл тақташаларда шираздық жұмысшылардың қай жерде өмір сүргендігі жайлы мәліметтер жазылған. Аталмыш тақталардың жазылған уақыты б.з.д. 496 жылы болып табылады. Бұл балшық тақташалар табылғаннан кейін және мық жазуының мамандары оларды оқығаннан кейін Шираз қаласы Ахеменидтер заманында болғандығы және осы қаланың жұмысшылары Персеполисті салуға қатысып, жалақы алып тұрғандығы анықталды.
Шираз қаласының тарихы Ахеменидтер заманынан басталса да, Ислам дәуірінде оның атағы мен маңыздылығы айтарлықтай артты. Бұл кезеңде Шираз дамып, төрт рет елдің астанасы ретінде таңдалынып алынды. Алғаш рет х.қ.ж.с. 4 ғасырында Дейламидтер дәуірінде, кейіннен 6-7 ғасырларда Атабек Фарстың кезінде астана ретінде таңдалынып алынды. Шираз х.қ.ж.с.б. 7 ғасырда Але Инджу және Але Мұзаффардың және 12 ғасырда Зендтер кезінде де астана болу мүмкіндігіне ие болды. Бұл қалада аталған кезеңдердің әрқайсысынан тарихи ескерткіштер қалды. Ислам пайда болғаннан кейін Шираз білім, таным, суфизмнің (эрфан) орталығына айналды. Ол медреселер, кітапханалар және мешіттердің көптігімен әйгілі болды. Бұл қаладан ұлы ғалымдар, ақындар мен сопылар шықты. Иранның екі ұлы ақыны Саади мен Хафиз 7-8 ғасырларда Ширазда дүниеге келді. Олардың кітаптары Иран мен әлем әдебиетінің құнды қорының маңызды үлгісі болып саналады. Біліп жүргендеріңіз жақсы, Шираз Саади мен Хафиздан басқа ойшылдар, сопылар мен ақындарды, атап айтқанда, Сибавай, Ибн Мұқаффа, Молласадра, Құтб ад-дин Ширази, Шейх Рузбехан және т.б. өз топырағында тәрбиеледі. Сондықтан бұл қалаға бұрыннан-ақ "ғылымның үйі" деген атақ берілген.
Бүгінгі Шираз
Бүгінде Шираз Иранның солтүстігінен оңтүстігіне, шығысынан батысына баратын ең маңызды жолдардың қиылыстарында орналасып, ерекше стратегиялық жағдайға ие. Университеттер мен жоғары беделді орталықтар ғылыми тұрғыдан Ширазды Иранның маңызды қалаларының біріне айналдырды. Мыңдаған студент техникалық, инженерлік, медициналық, гуманитарлық, Ислам ілімдері және т.б. салалар бойынша Фарс облысының әртүрлі университеттерінде, атап айтқанда, Шираз қаласы университетінде оқиды. Осы облыстың беделді университеттерінде ғылымның әртүрлі салаларында жаңа бастамалар мен жаңалықтар ашуға мүмкіндік жасалған. Сондықтан да уақыт өткен сайын осы облыстың өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы саласында жаңа құрал-жабдықтарды жасауда жаңа бастамалар көтеріп, әртүрлі ғылымдар, әсіресе медицина ғылымы саласында жаңа жетістіктерге жетіп жатқандығының куәсі болып отырмыз. Бүгінде Шираз қаласының медициналық орталықтары көздің шынайнасын (роговицасын), бауыр, сүйек жұлыны мен жүректі трансплантация жасау және құлаққа шиыршық (спираль) салу операциаларын жасау бойынша, Иранның ең маңызды медициналық орталықтарының бірі болып саналады.
Фарс облысының, әсіресе Шираз қаласының жақсы жарақталған емханалары облыстың өз тұрғындарына қызмет көрсетумен қоса, көршілес облыстар мен көршілес елдерден, әсіресе Парсы шығанағы жағалауындағы елдерден келген жүздеген науқас адамды қабылдайды.
Фарс облысында электр қуаты, металлургия және электроника өнеркәсіптерінің дамуы өткен ондаған жыл ішінде айтарлықтай қарқынға ие болды. Мысалы, электроникалық құрал-жабдықтар шығаратын көптеген зауыттардың болуы Ширазды Иранның электроникалық қаласына айналдырды.
- A creek crossing a property in Shiraz
- A creek
- in Shiraz
-
- Karim Khane Zand's citadel (18th century monument)
-
- overcoming the Demon. The 19th century mosaic mural at .
-
-
Шариз тумалары
Тағы қараңыз
Дереккөздер
Сыртқы сілтемелер
- Ресми торбеті Мұрағатталған 4 наурыздың 2016 жылы.
- Shiraz Bazar Directory
- Shiraz Chamber of Commerce Мұрағатталған 3 қыркүйектің 2005 жылы.
- Shiraz photo gallery Мұрағатталған 30 қыркүйектің 2011 жылы.
- 360 degrees panorama gallery of Shiraz
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shiraz listen akp parsy شیراز Shiraz Irannyn ontүstigindegi Fars oblysy әkimshilik ortalygy bolyp tabylatyn kala Iran bojynsha altynshy iri kala ҚalaShirazparsy شیراز ӘkimshiligiEl Iran IranOstanIshki bolinisi9 kalalyk audanMeriMehran EtemadiTarihy men geografiyasyKoordinattary29 36 36 s e 52 32 33 sh b 29 61000 s e 52 54250 sh b 29 61000 52 54250 G O Ya Koordinattar 29 36 36 s e 52 32 33 sh b 29 61000 s e 52 54250 sh b 29 61000 52 54250 G O Ya Algashky derekb z d 2000 zh Zher aumagy340 km Uakyt beldeuiUTC 3 30TurgyndaryTurgyny1 460 665 adam 2011 Tygyzdygy4296 adam km Aglomeraciya1 700 687Resmi tiliparsy tiliSandyk identifikatorlaryTelefon kody711eshiraz ir parsy ShirazShiraz shekarasyOrtakkordagy sanaty Shiraz Koptegen onerkәsip oryndary universitetter zhәne mәdeni ortalyktarmen kosa Shirazda tarihi eskertkishter men gimarattar ziyarat etetin oryndar da zheterlik Sondyktan bul kala tarihi mәdeni eskertkishterdin koptigi men әraluandygy turgysynan YuNESKO ujymy tarapynan әlemnin tandamaly mәdeni kalalarynyn biri retinde tandalynyp alyndy salgan Ұly kerege boligi bolganҚystagy Eram koshesi Fars oblysynyn ortalygy Shiraz kalasy Irannyn ontүstiginde teniz dengejinen 1484 metr biiktikte Zagros tauly kyratynyn eteginde zhәne Irannyn astanasy Tegerannan 919 shakyrym zherde ornalaskan KlimatyShiraz zhumsak klimatty kala myn zhyldan astam ajmaktyk ortalyk bolyp kelgen Shirazdyn aua rajy salystyrmaly tүrde konyrzhaj zhәne zhyl mezgilderi kalypty Bul ajmak ezhelden ak manyzdy bolgan Onyn atauy Persepoliste tabylgan elam zhazuymen zhazylgan taktashalarda atalyp otilgen Tarihi eskertkishterShiraz Irannyn en үlken zhәne en әdemi kalalarynyn biri Ondagy tarihi eskertkishterdin koptigi eldin ishindegi zhәne sheteldegi zhurtshylyktyn nazaryn ozine audaryp otyr Tipti kejbireuler Irandy Shiraz degen atpen tanidy Irandagy statistika ortalygynyn 1385 zhylgy halyk sanagynyn nәtizhesi bojynsha Shirazdagy turgyndardyn sany 1 mln 700 myn adamdy kurajdy Shiraz kalasy Shiraz alkabynda ornalaskan Shirak alkabynyn tiktortburyshty audany shamamen 400 sharshy shakyrymdy kurajdy Bul alkap batystan shygyska karaj kolbej ornalaskan Onyn batysynda bulaktar men kannat zherasty sulary bar Bul alkaptyn shygys boliginde Maharlu atty tuzdy kol ornalaskan Onyn audany shamamen 200 sharshy shakyrym Bul alkaptyn ajnalasyn salystyrmaly tүrde biik taular korshap tur Shiraz әdemi baktardyn kop boluyna bajlanysty Irannyn bak salu isinde erekshe orynga ie Bul kala ezhelden ak үlken de sayaly baktarga ie bolumen әjgili bolgan Tipti sheteldik sayahatshylardyn saparnamalarynda da osy baktarga sipattama berilgen H k zh s b 8 gasyrda Shirazdy koruge kelgen marokkolyk sayahatshy Ibn Batuta bylaj dejdi Shygysta bazar bak ozen subүrkek pen halkynyn sululygy zhagynan eshkandaj kala Damaskka zhetpejdi Tek Shiraz onymen tendese alady Bul kala zhazyk zherde ornalaskan Onyn ajnalasyn baktar korshap tur Әrine kolajly da konyrzhaj aua rajy osyndaj әdemi baktardyn boluyna sebep bolgandygy ajkyn Қazir Shiraz kalasynda h k zh s b 12 13 gasyrlardan birneshe bak saktalynyp kalgan Mysal retinde Eram Delgosha Zhaһannama Nazar zhәne Narendzhestan Қavam baktaryn atauga bolady TarihyAhemenidter dәuirinde Shiraz kalasy osy әulettin astanasy Shush kalasynan Persepolis pen baratyn zholdyn bojynda bolgan Sasanidter dәuirinde Nishapur zhәne Gur siyakty manyzdy kalalardyn Estahr kalasyna barar zholy Shiraz alkaby arkyly otetin bolgan Egini bitik aua rajy kolajly zhәne sayasi ekonomikalyk zhagynan manyzdy zherde ornalaskan Shiraz alkabynyn үnemi bileushilerdin nazarynda boluy tabigi nәrse Arheologtardyn tapkan derekteri men eskertkishteri bojynsha Shiraz kalasynyn tarihy Islamga dejingi dәuirden bastalgandygy dәleldendi Bүginde Nyu Jorktin Metropoliten dep atalatyn muzejinde saktalyngan tarihi zattar men ydystar Selevkidter Ashkanidter zhәne Sasanidter kezindegi Shirazdyn saltanaty men ulylygyn korsetedi H sh s zh 1312 zhyly Persepolistin Hazane dep atalatyn shygys boliginde zhүrgizilgen kazba zhumystarynyn nәtizhesinde elamdyk myk zhazuymen zhazylgan shamamen 3 myn balshyk takta tabyldy Bul taktashalarda shirazdyk zhumysshylardyn kaj zherde omir sүrgendigi zhajly mәlimetter zhazylgan Atalmysh taktalardyn zhazylgan uakyty b z d 496 zhyly bolyp tabylady Bul balshyk taktashalar tabylgannan kejin zhәne myk zhazuynyn mamandary olardy okygannan kejin Shiraz kalasy Ahemenidter zamanynda bolgandygy zhәne osy kalanyn zhumysshylary Persepolisti saluga katysyp zhalaky alyp turgandygy anyktaldy Shiraz kalasynyn tarihy Ahemenidter zamanynan bastalsa da Islam dәuirinde onyn atagy men manyzdylygy ajtarlyktaj artty Bul kezende Shiraz damyp tort ret eldin astanasy retinde tandalynyp alyndy Algash ret h k zh s 4 gasyrynda Dejlamidter dәuirinde kejinnen 6 7 gasyrlarda Atabek Farstyn kezinde astana retinde tandalynyp alyndy Shiraz h k zh s b 7 gasyrda Ale Indzhu zhәne Ale Muzaffardyn zhәne 12 gasyrda Zendter kezinde de astana bolu mүmkindigine ie boldy Bul kalada atalgan kezenderdin әrkajsysynan tarihi eskertkishter kaldy Islam pajda bolgannan kejin Shiraz bilim tanym sufizmnin erfan ortalygyna ajnaldy Ol medreseler kitaphanalar zhәne meshitterdin koptigimen әjgili boldy Bul kaladan uly galymdar akyndar men sopylar shykty Irannyn eki uly akyny Saadi men Hafiz 7 8 gasyrlarda Shirazda dүniege keldi Olardyn kitaptary Iran men әlem әdebietinin kundy korynyn manyzdy үlgisi bolyp sanalady Bilip zhүrgenderiniz zhaksy Shiraz Saadi men Hafizdan baska ojshyldar sopylar men akyndardy atap ajtkanda Sibavaj Ibn Mukaffa Mollasadra Қutb ad din Shirazi Shejh Ruzbehan zhәne t b oz topyragynda tәrbieledi Sondyktan bul kalaga burynnan ak gylymnyn үji degen atak berilgen Bүgingi ShirazShiraz soltүstigi tүnde Bүginde Shiraz Irannyn soltүstiginen ontүstigine shygysynan batysyna baratyn en manyzdy zholdardyn kiylystarynda ornalasyp erekshe strategiyalyk zhagdajga ie Universitetter men zhogary bedeldi ortalyktar gylymi turgydan Shirazdy Irannyn manyzdy kalalarynyn birine ajnaldyrdy Myndagan student tehnikalyk inzhenerlik medicinalyk gumanitarlyk Islam ilimderi zhәne t b salalar bojynsha Fars oblysynyn әrtүrli universitetterinde atap ajtkanda Shiraz kalasy universitetinde okidy Osy oblystyn bedeldi universitetterinde gylymnyn әrtүrli salalarynda zhana bastamalar men zhanalyktar ashuga mүmkindik zhasalgan Sondyktan da uakyt otken sajyn osy oblystyn onerkәsip pen auyl sharuashylygy salasynda zhana kural zhabdyktardy zhasauda zhana bastamalar koterip әrtүrli gylymdar әsirese medicina gylymy salasynda zhana zhetistikterge zhetip zhatkandygynyn kuәsi bolyp otyrmyz Bүginde Shiraz kalasynyn medicinalyk ortalyktary kozdin shynajnasyn rogovicasyn bauyr sүjek zhulyny men zhүrekti transplantaciya zhasau zhәne kulakka shiyrshyk spiral salu operacialaryn zhasau bojynsha Irannyn en manyzdy medicinalyk ortalyktarynyn biri bolyp sanalady Fars oblysynyn әsirese Shiraz kalasynyn zhaksy zharaktalgan emhanalary oblystyn oz turgyndaryna kyzmet korsetumen kosa korshiles oblystar men korshiles elderden әsirese Parsy shyganagy zhagalauyndagy elderden kelgen zhүzdegen naukas adamdy kabyldajdy Fars oblysynda elektr kuaty metallurgiya zhәne elektronika onerkәsipterinin damuy otken ondagan zhyl ishinde ajtarlyktaj karkynga ie boldy Mysaly elektronikalyk kural zhabdyktar shygaratyn koptegen zauyttardyn boluy Shirazdy Irannyn elektronikalyk kalasyna ajnaldyrdy A creek crossing a property in Shiraz A creek in Shiraz Karim Khane Zand s citadel 18th century monument overcoming the Demon The 19th century mosaic mural at Shirazdagy Saheli koshesinin ponoramalyk korinisi 2010 zhyl koktemi Shirazdyn ponoramalyk korinisi kүz 2009 zhylShariz tumalarySagdi Shirazi Hafiz Shirazi Shamseddin MohammedTagy karanyzNasyr әl Mүlik ShahcheragDerekkozderTegeran Isfahan zhәne dan kejingi 2006 zhyly turgyndar sany 1 204 882 bolganSyrtky siltemelerResmi torbeti Muragattalgan 4 nauryzdyn 2016 zhyly Shiraz Bazar Directory Shiraz Chamber of Commerce Muragattalgan 3 kyrkүjektin 2005 zhyly Shiraz photo gallery Muragattalgan 30 kyrkүjektin 2011 zhyly 360 degrees panorama gallery of Shiraz