Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шибөрі, шүйбөрі немесе африкалық ит (лат. Canis aureus) – ит тұқымдасына жататын жыртқыш сүт қоректі.
| Шибөрі | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
 () | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Canis aureus Линней, 1758 | ||||||||||||||||
| Түршелері | ||||||||||||||||
| 12 |
Дене тұрқы 71 – 82 см, бойы 45 – 50 см, құйрығының ұзындығы 22 – 23 см, салмағы 7 – 13 кг, пішіні қасқырға ұқсас, бірақ одан екі есе кіші, түсі жирен сұрғылт. Орталық Африкадан бастап Орта Шығыс, Еуропаның оңтүстік-шығысында таралған. Кавказ, кейде Молдавияда, Орта Азияда, Сырдарияның орта тұсынан (Арыс өзені]] құятын сағадан) оңтүстікке қарай кездеседі. Шиебөрі өзен, көл бойындағы тоғайлы, қамысты жерді мекендейді, кейде шөлде, тау бауырында, ел мекеніне жақын жерде де кездеседі. Жемін (қоян көжегі, тышқан, кесіртке, жылан, бақа, жәндіктер, жануар өлексесі, әр түрлі жеміс, қарбыз, қауын, т.б.) аулауға ымыртта шығады, кейде күндіз де қорек іздейді. Қаңтардың ортасынан ақпанның аяғына дейін ұйығады, 60 – 62 күн көтеріп 4 – 6, кейде 8 күшік туады. Жыныстық жағынан қаншығы бір жасында, қабыланы екі жасында жетіледі. Кәсіптік маңызы онша емес, аң, құс шаруашылығына зиян келтіретін жерде ауланады.
Мінез-құлықтары
Шибөрілер үйірлер деп аталатын топтарда өмір сүреді. Бір үйір ата-аналар жұбы мен олардың балаларынан тұрады. Олар бірге тұрып, бірге шабуылға шығады. Отбасы, әдетте, күндіз үңгірлерде немесе ағаш бұтақтарының арасында жапырақтардың астында жасырынып жатып, түнде қорек іздеп шығады. Шибөрілердің ата-анасы бірге күшіктерін өсіруге қатысады.
Шибөрінің түрлері
Шибөрілердің үш түрі бар, олар: алтын шибөрі, қара жонды шибөрі және кәдімгі шибөрі.
Дереккөздер
- Jhala, Y.V. & Moehlman, P.D. (2008). Canis aureus. In: 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 22 наурыз 2009. Database entry includes justification for why this species is of least concern
- Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-02459-6
 | Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shibori shүjbori nemese afrikalyk it lat Canis aureus it tukymdasyna zhatatyn zhyrtkysh sүt korekti Shibori Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerSaby ZhyrtkyshtarTukymdasy Itter tukymdasyKishi tukymdasy ҚaskyrTegi Tүri C aureusCanis aureus Linnej 1758Tүrsheleri12 Dene turky 71 82 sm bojy 45 50 sm kujrygynyn uzyndygy 22 23 sm salmagy 7 13 kg pishini kaskyrga uksas birak odan eki ese kishi tүsi zhiren surgylt Ortalyk Afrikadan bastap Orta Shygys Europanyn ontүstik shygysynda taralgan Kavkaz kejde Moldaviyada Orta Aziyada Syrdariyanyn orta tusynan Arys ozeni kuyatyn sagadan ontүstikke karaj kezdesedi Shiebori ozen kol bojyndagy togajly kamysty zherdi mekendejdi kejde sholde tau bauyrynda el mekenine zhakyn zherde de kezdesedi Zhemin koyan kozhegi tyshkan kesirtke zhylan baka zhәndikter zhanuar oleksesi әr tүrli zhemis karbyz kauyn t b aulauga ymyrtta shygady kejde kүndiz de korek izdejdi Қantardyn ortasynan akpannyn ayagyna dejin ujygady 60 62 kүn koterip 4 6 kejde 8 kүshik tuady Zhynystyk zhagynan kanshygy bir zhasynda kabylany eki zhasynda zhetiledi Kәsiptik manyzy onsha emes an kus sharuashylygyna ziyan keltiretin zherde aulanady Minez kulyktaryShiboriler үjirler dep atalatyn toptarda omir sүredi Bir үjir ata analar zhuby men olardyn balalarynan turady Olar birge turyp birge shabuylga shygady Otbasy әdette kүndiz үngirlerde nemese agash butaktarynyn arasynda zhapyraktardyn astynda zhasyrynyp zhatyp tүnde korek izdep shygady Shiborilerdin ata anasy birge kүshikterin osiruge katysady Shiborinin tүrleriShiborilerdin үsh tүri bar olar altyn shibori kara zhondy shibori zhәne kәdimgi shibori DerekkozderJhala Y V amp Moehlman P D 2008 Canis aureus In 2008 IUCN Red List of Threatened Species Downloaded on 22 nauryz 2009 Database entry includes justification for why this species is of least concern Bes zhүz bes soz Almaty Rauan 1994 zhyl ISBN 5 625 02459 6 Bul biologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz