Есенжанов Хамза Ихсанұлы (25.12.1908, Батыс Қазақстан облысы Ақжайық ауданы — 5.12.1974, Алматы) — жазушы.
Есенжанов Хамза Ихсанұлы | |
---|---|
Дүниеге келгені: | 25.12.1908 Батыс Қазақстан облысы, Ақжайық ауданы |
Қайтыс болғаны: | 05.12.1974 Алматы |
Мансабы: | жазушы |
Байұлы тайпасының Байбақты руынан шыққан.
- (1928),
- Алматы мемлекеттік университетін (бұрынғы ҚазПИ) бітірген (1933),
- Ленинградтағы (қазіргі Санкт-Петербург) мемлекеттік өнертану институтының аспирантурасында оқыған (1934 — 1936).
- Қазақстан жазушылар одағы басқармасының жауапты хатшысы (1932 — 1933),
- Қазақ филиалында әдебиет пен фольклор секторының меңгерушісі (1936 — 1937) қызметтерін атқарған.
- 1937 жылдан Қазақ мемлекеттік филармониясының, кейін Қазақ опера және балет театрының директоры қызметін атқара жүріп, ҚазПИ-де орыс әдебиеті тарихынан сабақ береді.
- 20 ғасырдың 30-жылдары республикалық басылымдарда “Үлеңтінің жағасында”, “Қызыл құмақ”, “Күшке — күш” сияқты әңгімелері мен “Жер шарында” атты пьесасы жарияланды.
- 1938 жылы жалған саяси айып тағылып, 20 жылға жуық уақыт сталиндік қуғын-сүргіннің зардабын тартты. Елге оралған соң, 1956 жылдан өнімді шығармалық еңбек жолын бастады.
Шығармашылығы
Жазушының басты шығармасы — “Ақ Жайық” трилогиясы (1-кіт., 1957; 2-кіт., 1959; 3-кіт., 1965) Батыс Қазақстандағы тұтас бір кезеңнің оқиғаларына арналған. Автор отарлық езгіден қиналған халық бостандығы мен бақыты үшін күрескен ерлердің жиынтық бейнелерін (Хакім, Әлібек, Әділбек, Мүнариа, Шолпан, Нұрым) жасаумен қатар, нақты тарихта болған адамдардың (Дмитриев, Әйтиев, Қаратаев, Белан, т.б.) өмір жолын шебер суреттеді. 1963 жылы трилогияның заңды жалғасы болып табылатын “Көп жыл өткен соң”, ал 1970 жылы “Ағайынды Жүнісовтер” романдарын жазды. Соңғы екі кітапта жаңа өмір құрған елдің сан қырлы тұрмыс-тіршілігі мен әділет үшін күресі, адамның азамат ретінде қалыптасуы бейнеленген. “Ақ Жайық” трилогиясы мен “Көп жыл өткен соң” роман-дилогиясы 5 кітаптан тұратын тұтас эпопея іспетті. Есенжанов өмірінің соңғы жылдары “Қарт қазақ”, “Жайын ілерде”, “Жар”, т.б. әңгіме, очерк, әдеби-сын мақалалар жазды. 1978 — 1981 жылдары жазушының 6 томдық шығармалар жинағы жарық көрді.
Есенжанов — М.Шолоховтың “Тынық Дон” романының 1-және 4-кітаптарын, И.С. Тургеневтің “Рудин”, И.П. Шуховтың “Үшпенділік” романдарын, А.С. Пушкиннің “Дубровский” повесін, т.б. шығармаларды қазақ тіліне аударды. Сонымен қатар бастауыш, орта мектептер үшін оқулықтар жазды. Қазақстан Мемлекеттік сыйлық лауреаты (1967).
Дереккөздер
- Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 ISBN 9965-607-02-8
- “ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
- Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса - Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Esenzhanov Hamza Ihsanuly 25 12 1908 Batys Қazakstan oblysy Akzhajyk audany 5 12 1974 Almaty zhazushy Esenzhanov Hamza IhsanulyDүniege kelgeni 25 12 1908 Batys Қazakstan oblysy Akzhajyk audanyҚajtys bolgany 05 12 1974 AlmatyMansaby zhazushy Bajuly tajpasynyn Bajbakty ruynan shykkan 1928 Almaty memlekettik universitetin buryngy ҚazPI bitirgen 1933 Leningradtagy kazirgi Sankt Peterburg memlekettik onertanu institutynyn aspiranturasynda okygan 1934 1936 Қazakstan zhazushylar odagy baskarmasynyn zhauapty hatshysy 1932 1933 Қazak filialynda әdebiet pen folklor sektorynyn mengerushisi 1936 1937 kyzmetterin atkargan 1937 zhyldan Қazak memlekettik filarmoniyasynyn kejin Қazak opera zhәne balet teatrynyn direktory kyzmetin atkara zhүrip ҚazPI de orys әdebieti tarihynan sabak beredi 20 gasyrdyn 30 zhyldary respublikalyk basylymdarda Үlentinin zhagasynda Қyzyl kumak Kүshke kүsh siyakty әngimeleri men Zher sharynda atty pesasy zhariyalandy 1938 zhyly zhalgan sayasi ajyp tagylyp 20 zhylga zhuyk uakyt stalindik kugyn sүrginnin zardabyn tartty Elge oralgan son 1956 zhyldan onimdi shygarmalyk enbek zholyn bastady ShygarmashylygyZhazushynyn basty shygarmasy Ak Zhajyk trilogiyasy 1 kit 1957 2 kit 1959 3 kit 1965 Batys Қazakstandagy tutas bir kezennin okigalaryna arnalgan Avtor otarlyk ezgiden kinalgan halyk bostandygy men bakyty үshin kүresken erlerdin zhiyntyk bejnelerin Hakim Әlibek Әdilbek Mүnaria Sholpan Nurym zhasaumen katar nakty tarihta bolgan adamdardyn Dmitriev Әjtiev Қarataev Belan t b omir zholyn sheber surettedi 1963 zhyly trilogiyanyn zandy zhalgasy bolyp tabylatyn Kop zhyl otken son al 1970 zhyly Agajyndy Zhүnisovter romandaryn zhazdy Songy eki kitapta zhana omir kurgan eldin san kyrly turmys tirshiligi men әdilet үshin kүresi adamnyn azamat retinde kalyptasuy bejnelengen Ak Zhajyk trilogiyasy men Kop zhyl otken son roman dilogiyasy 5 kitaptan turatyn tutas epopeya ispetti Esenzhanov omirinin songy zhyldary Қart kazak Zhajyn ilerde Zhar t b әngime ocherk әdebi syn makalalar zhazdy 1978 1981 zhyldary zhazushynyn 6 tomdyk shygarmalar zhinagy zharyk kordi Esenzhanov M Sholohovtyn Tynyk Don romanynyn 1 zhәne 4 kitaptaryn I S Turgenevtin Rudin I P Shuhovtyn Үshpendilik romandaryn A S Pushkinnin Dubrovskij povesin t b shygarmalardy kazak tiline audardy Sonymen katar bastauysh orta mektepter үshin okulyktar zhazdy Қazakstan Memlekettik syjlyk laureaty 1967 DerekkozderBatys Қazakstan oblysy Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2002 ISBN 9965 607 02 8 Қazak әdebieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 zhyl ISBN 9965 26 096 6 Қazakstan zhazushylary Anyktamalyk Қurastyrushy Қamshyger Sayat Zhumasheva Қajyrnisa Almaty An arys baspasy 2009 zhyl Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz