Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Төлегетай баба (шамамен XV ғасыр) — қазақ батыры, тарихи тұлға, ел бастаған би, көш бастаған көсем.
| ТӨЛЕГЕТАЙ СҮЙІНІШҰЛЫ | |
| Лақап аты | Төлетай |
|---|---|
| Туған күні | шамамен 14 ғасыр |
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | шамамен 15 ғасыр |
| Мемлекет | |
| Әскер түрі | |
| Қызмет еткен жылдары | 14–15 ғасырлар |
| Атағы | батыр, бас би, көсем, әмір |
| Шайқасы | |
Тарихи деректер
Деректер бойынша, Төлегетай баба – тарихи тұлға, Алтын Орданың билерінің бірі, найманның ақсүйектер әулетінен шыққан, Ақсопы әмірдің шөбересі Найман хандығының билеушісі Күшілік ханның ұрпағы. Наймандар жерді бөліп алғаннан кейін, Төлегетайдың үлесіне Сырдарияның сол жағалауындағы Өзкент қаласы тиеді. Бұл аймақтарда Төлегетай дана атанып, Қылышты батырмен танысады. Олардың достығы, құрметі мен бір-біріне деген сыйластығы ұрпақтарына үлгі боп қалды. Олардың кесенеслері (Төлегетай-Қылышты ата кешені) Жаңақорған ауданы, Әбдіғаппар ауылынан оңтүстікке қарай 7-8 км жерде орналасқан.
Аңыз бойынша, Төлегетай баба тек атақты жауынгер ғана емес, сонымен бірге күшті көріпкелдігімен де танылды. Әсіресе, оның жерасты суларының орналасуын дұрыс таба білу қабілеті ерекше аталады. Қуаң шөлді ландшафтты аймақтардағы сулармен мұндай сакралды байланыстың өзіндік ерекшелігі болды. Оның адамдардың бірлігі, әділеттілік пен біреумен бөлісу қабілеті туралы рухани өсиеттері әлі күнге дейін халық арасында айтылады.
Найманнан – Белгібай, одан Сүйініш. Бұл күнде "Төрт Төлегетай" атанып жүрген Найманның төрт тайпасы: Қаракерей, Матай, Садыр, Төртуыл – Төлегетай бабаның немерелері.
Дереккөздер
- Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9
- Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tolegetaj baba shamamen XV gasyr kazak batyry tarihi tulga el bastagan bi kosh bastagan kosem TӨLEGETAJ SҮJINIShҰLYLakap atyToletajTugan kүnishamamen 14 gasyrTugan zheriShygys ҚazakstanҚajtys bolgan kүnishamamen 15 gasyrMemleketAltyn Orda Orta zhүzӘsker tүrikolbasshyҚyzmet etken zhyldary14 15 gasyrlarAtagybatyr bas bi kosem әmirShajkasyAltyn OrdaTarihi derekterTolegetaj Қylyshty ata kesheni Derekter bojynsha Tolegetaj baba tarihi tulga Altyn Ordanyn bilerinin biri najmannyn aksүjekter әuletinen shykkan Aksopy әmirdin shoberesi Najman handygynyn bileushisi Kүshilik hannyn urpagy Najmandar zherdi bolip algannan kejin Tolegetajdyn үlesine Syrdariyanyn sol zhagalauyndagy Өzkent kalasy tiedi Bul ajmaktarda Tolegetaj dana atanyp Қylyshty batyrmen tanysady Olardyn dostygy kurmeti men bir birine degen syjlastygy urpaktaryna үlgi bop kaldy Olardyn kesenesleri Tolegetaj Қylyshty ata kesheni Zhanakorgan audany Әbdigappar auylynan ontүstikke karaj 7 8 km zherde ornalaskan Anyz bojynsha Tolegetaj baba tek atakty zhauynger gana emes sonymen birge kүshti koripkeldigimen de tanyldy Әsirese onyn zherasty sularynyn ornalasuyn durys taba bilu kabileti erekshe atalady Қuan sholdi landshaftty ajmaktardagy sularmen mundaj sakraldy bajlanystyn ozindik ereksheligi boldy Onyn adamdardyn birligi әdilettilik pen bireumen bolisu kabileti turaly ruhani osietteri әli kүnge dejin halyk arasynda ajtylady Najmannan Belgibaj odan Sүjinish Bul kүnde Tort Tolegetaj atanyp zhүrgen Najmannyn tort tajpasy Қarakerej Mataj Sadyr Tortuyl Tolegetaj babanyn nemereleri DerekkozderҚazakstannyn tarihi mәdeni nysandarynyn zhәne zhappaj ziyarat etu oryndarynyn albomy ҚR Mәdeniet zhәne sport ministrligi Қazak gylymi zertteu mәdeniet instituty zhoba avtory T Bekbergenov bas red A R Hazbulatov Astana b zh 2018 495 b suretti Bibliogr 490 b 100 dana ISBN 978 9961 23 485 9 Zhetisu enciklopediya Almaty Arys baspasy 2004 zhyl 712 bet 48 bet tүrli tүsti suretti zhapsyrma ISBN 9965 17 134 3