Рәбия сұлтан бегім

Рәбия сұлтан бегім  (шамамен 1430 — 1495 жылдары өмір сүрген) — Әмір Темірдың әулетінен, Ұлықбектің қызы, Әбілхайырдың әйелі. Самарқан қаласында өсіп, жан-жақты білім алған. 1451 ж. Әмір Темірдің немересі Самарқанты жаулап алғанда Әбілхайыр ханға көрсеткен әскери көмегі үшін Ұлықбектің қызы Рәбия сұлтан бегімді ұзатқан. Әбілқайыррмен 16 жыл отасып, 1468 жылы кайтыс болганда, Әбілқайырдан Сүйініш жане Кішкене деген 2 ұл табады.Рәбия сұлтан бегім кезінде мемлекеттік істерді басқаруға қатысқан санаулы мұсылман әйелдерінің бірі болды. Тарихта белгілі  және  анасы. 1495 —1510 ж. баласы Көшкінші ханның пәрменімен оның басына кесене тұрғызылған.

Жалпы өзі жайлы

Рәбия сұлтан бегім өте қу, айлакер және сұлу әйел болған десе еді. Оған небір атақты батырлар, билер ғашық болған. Өз жерінің кегін алу үшін ол билер мен батырларды бір- біріне қарсы тұрғызған. Атақты Қобыланды батыр Рәбия сұлтан бегімге қол жеткізу үшін Ақжол биді өлтіргені жайлы мәліметтер бар. Қобыланды батыр сол кезде Әбілхайырдың қол астында болатын. Сондықтан Ақжол бидің әкесі Қотан тайшы Ақ Орда ханы Әбілхайырдан бөлініп шығып, арғын тайпасын алып, Керей мен Жәнібек сұлтандарға қосыла Жетісуға көшіп кетуiне осы оқиға себеп болған.

Өзі дүние салған соң, хан сарайы мен баласы Сүйінішхан анасына арнап, күмбез салдырады. Күмбезді 1895 жылы Ресей әскерлері «ескі, бір күні кұлап қалуы мумкін деген» сылтаумен кираткан. Қазіргі күмбезі жаңартылып салынған. Рәбия сұлтан бегім кесенесі  Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің Оңтүстік-шығысында 60 м жерде орнасалқан. Оның басына сегізбұрышты құлыптас қайылған. 

Дереккөздер

Толықтыру