Порт-о-Пренс ( Pòtoprens, фр. Port-au-Prince) — Гаити елінің астанасы мен басты шығанағы болып табылады. Халық саны - 897 859 адам ([2009])
Қала | |||
Порт-о-Пренс | |||
фр. Port-au-Prince | |||
| |||
Әкімшілігі | |||
---|---|---|---|
Ел | |||
Мэр | Ральф Юри Хеври | ||
Тарихы мен географиясы | |||
Координаттары | 18°32′33″ с. е. 72°20′19″ б. б. / 18.54250° с. е. 72.33861° б. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 18°32′33″ с. е. 72°20′19″ б. б. / 18.54250° с. е. 72.33861° б. б. (G) (O) (Я) | ||
Құрылған уақыты | 1749 | ||
Жер аумағы | 36,04 км² | ||
Орталығының биiктігі | 98 м | ||
Климаты | тропикалық пассат | ||
Уақыт белдеуі | |||
Тұрғындары | |||
Тұрғыны | 897 859 адам (2009) | ||
Тығыздығы | 24 912,85 адам/км² | ||
Агломерация | 2 296 386 | ||
portauprince.ht | |||
Порт-о-Пренс шекарасы | |||
Ортаққордағы санаты: Порт-о-Пренс |
Тарихы
1706 жылы Гонайв шығанағына «Пренс» атты француз кемесі келді. Сол кеме басшысы осы шығанақты Порт-о-Пренс деп атады. 1748 жылы шығанақ ретінде француздармен негізделген. Жергілікті-жер тұрғындары колонизаторлармен аяусыз қырылды, кейін осы жрге алытын табу үшін тұтқынға алынған африкандықтарды жіберді. 1770 жылынан бастап француз колониясының орталығы Сан-Доминго болып саналды. Бірақ африкандықтардың үлкен-үлкен көтерілістері арқасында, француздықтар аралдан қуылған болатын. Содан кейін 1757 жылы билікке келген Ф. Дювалье басшылығы 1986 жылға деін созылып, Гаити елінің экономикасына теріс әсерін тигізді. 1990 жылдары ел үшін кризистық қиыншылдықтармен өтті. Қазіргі кезде Гаитидың экономикасын тепе-теңдікте сақтап тұрған ООН миссиясы ұстап тұр.
Қала архитектурасы
Порт-о-Пренс қаласы амфитеатр үлгісінде, әлемдегі ең әдемі және кеме қатынасы үшін өте ығайлы шығанақ жағасында құрастырылған. Астанасының орталығы ақ ғимараттармен құрастырылған. Ең әдемі бір алаң бар, ол президент сарайы. Оның қасында керемет саябақ бар.
Порт-о-Пренстың мәдениеттік маңызы
Жағалау комерциялық аумағы, шығанақ терреториясында орналасқан, ал тұрғын аймақтар, дөң етегтерінде орналасқан. Мында ұлкен тарихи топтамамен Ұлттық мұражай орналасқан, Пантеонның ұлттық мұражайы. Қала терреторясында Ла-Сигадаль атындағы Ұлттық саябағы бар. Марше-де-Фер атындағы базар, қаладағы ең танымал жерлердің бірі. Онда қару жарақтар мен тағы да басқа бұйымдарды сатады. Алғаш рет қарағанда, базар ішінде бырық болып жатыр деп санауға болады, бірақ кішкене болсын, мындағы сату жүйесін түсініп алсақ, бәрі қалай ыңғайлы және оңай екендігіне көз жеткізуге болады. Сонымен қатар Гаити астанасы білім орталығы деп есептеледі, себебі мында елдің барлық білім мекемелері жиналған. Ол қатар тізіміне жеке коледждер де, Гаитидың Үкіметтік университеттері де кіреді. 1944 жылы қалада суретшілер орталығы ашылып, жас өнерлі өспірімдер өздерінің білімдерін жетілдіре алды. Ұлы Отан соғысынан кейін, қалады сонымен қатар халықаралық тану алған театралды мектеп ашылды.
Туризм
1983 жылға дейін туризм қалалық бюджеттің басты тармағы болды. Туристтерді вуду салтаныты, және Гаитидың жасалған сувенирлары қызықтырды. Бірақ, ИТИС аурыуның дамуына байланысты туризм күрт төмендеп кетті.
Табиғи жағдайлар
Гаити астанасы ыңғайлы Порт-о-Пренстің шығанағында орналасқан, аралдың батысында. Жергілікті климаты, пасатты тропиктік. Жыл бойына температура шамалап + 25 °С +28 °С арасында тұрады. Екі жаңбырлы мерзім бар, олар:
- Сәуір мен маусым,
- Құркүйек пен қарашаға арасында.
Орташа жылдық жауын шашын 1500мм құрайды. Жануарлық әлемі өте кедей, себебі осы аймақта браконьер кәсібі жақсы қалыптасқан.
Халық саны
Порт-о-Пренс қаласында 897 859 алам тұрады (2009), агломерацияда 2 296 386 адам өмір түсіреді (2009). Этникалық қарым қатынаста халық шамамен біртекті: 90%-ын африкандықтар құрайды, 9%-ы мулаттар, ал қалған (5 мың) адам европойдтық нәсіл. Халық екі тілде сөйлейді, олар:
- Француздық
- Гаити тілі
Көзге көрінерлік жерлер
- Ұлттық сарай;
- Порт-о-Пренс жиылысы;
- Ұлттық Гаити мұражайы;
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Port o Prens Potoprens fr Port au Prince Gaiti elinin astanasy men basty shyganagy bolyp tabylady Halyk sany 897 859 adam 2009 ҚalaPort o Prensfr Port au PrinceEltanbasyӘkimshiligiEl Gaiti GaitiMerRalf Yuri HevriTarihy men geografiyasyKoordinattary18 32 33 s e 72 20 19 b b 18 54250 s e 72 33861 b b 18 54250 72 33861 G O Ya Koordinattar 18 32 33 s e 72 20 19 b b 18 54250 s e 72 33861 b b 18 54250 72 33861 G O Ya Қurylgan uakyty1749Zher aumagy36 04 km Ortalygynyn biiktigi98 mKlimatytropikalyk passatUakyt beldeuiUTC 5TurgyndaryTurgyny897 859 adam 2009 Tygyzdygy24 912 85 adam km Aglomeraciya2 296 386portauprince htPort o PrensPort o Prens shekarasyOrtakkordagy sanaty Port o PrensTarihy1706 zhyly Gonajv shyganagyna Prens atty francuz kemesi keldi Sol keme basshysy osy shyganakty Port o Prens dep atady 1748 zhyly shyganak retinde francuzdarmen negizdelgen Zhergilikti zher turgyndary kolonizatorlarmen ayausyz kyryldy kejin osy zhrge alytyn tabu үshin tutkynga alyngan afrikandyktardy zhiberdi 1770 zhylynan bastap francuz koloniyasynyn ortalygy San Domingo bolyp sanaldy Birak afrikandyktardyn үlken үlken koterilisteri arkasynda francuzdyktar araldan kuylgan bolatyn Sodan kejin 1757 zhyly bilikke kelgen F Dyuvale basshylygy 1986 zhylga dein sozylyp Gaiti elinin ekonomikasyna teris әserin tigizdi 1990 zhyldary el үshin krizistyk kiynshyldyktarmen otti Қazirgi kezde Gaitidyn ekonomikasyn tepe tendikte saktap turgan OON missiyasy ustap tur Қala arhitekturasyPort o Prens kalasy amfiteatr үlgisinde әlemdegi en әdemi zhәne keme katynasy үshin ote ygajly shyganak zhagasynda kurastyrylgan Astanasynyn ortalygy ak gimarattarmen kurastyrylgan En әdemi bir alan bar ol prezident sarajy Onyn kasynda keremet sayabak bar Port o Prenstyn mәdeniettik manyzyZhagalau komerciyalyk aumagy shyganak terretoriyasynda ornalaskan al turgyn ajmaktar don etegterinde ornalaskan Mynda ulken tarihi toptamamen Ұlttyk murazhaj ornalaskan Panteonnyn ulttyk murazhajy Қala terretoryasynda La Sigadal atyndagy Ұlttyk sayabagy bar Marshe de Fer atyndagy bazar kaladagy en tanymal zherlerdin biri Onda karu zharaktar men tagy da baska bujymdardy satady Algash ret karaganda bazar ishinde byryk bolyp zhatyr dep sanauga bolady birak kishkene bolsyn myndagy satu zhүjesin tүsinip alsak bәri kalaj yngajly zhәne onaj ekendigine koz zhetkizuge bolady Sonymen katar Gaiti astanasy bilim ortalygy dep esepteledi sebebi mynda eldin barlyk bilim mekemeleri zhinalgan Ol katar tizimine zheke koledzhder de Gaitidyn Үkimettik universitetteri de kiredi 1944 zhyly kalada suretshiler ortalygy ashylyp zhas onerli ospirimder ozderinin bilimderin zhetildire aldy Ұly Otan sogysynan kejin kalady sonymen katar halykaralyk tanu algan teatraldy mektep ashyldy Turizm1983 zhylga dejin turizm kalalyk byudzhettin basty tarmagy boldy Turistterdi vudu saltanyty zhәne Gaitidyn zhasalgan suvenirlary kyzyktyrdy Birak ITIS auryunyn damuyna bajlanysty turizm kүrt tomendep ketti Tabigi zhagdajlarGaiti astanasy yngajly Port o Prenstin shyganagynda ornalaskan araldyn batysynda Zhergilikti klimaty pasatty tropiktik Zhyl bojyna temperatura shamalap 25 S 28 S arasynda turady Eki zhanbyrly merzim bar olar Sәuir men mausym Қurkүjek pen karashaga arasynda Ortasha zhyldyk zhauyn shashyn 1500mm kurajdy Zhanuarlyk әlemi ote kedej sebebi osy ajmakta brakoner kәsibi zhaksy kalyptaskan Halyk sanyPort o Prens kalasynda 897 859 alam turady 2009 aglomeraciyada 2 296 386 adam omir tүsiredi 2009 Etnikalyk karym katynasta halyk shamamen birtekti 90 yn afrikandyktar kurajdy 9 y mulattar al kalgan 5 myn adam evropojdtyk nәsil Halyk eki tilde sojlejdi olar Francuzdyk Gaiti tiliKozge korinerlik zherlerҰlttyk saraj Port o Prens zhiylysy Ұlttyk Gaiti murazhajy