Орта Сібір таулы үстірті — Солтүстік Азияның орта бөлігіндегі физика-географиялық аймақ. Шығыс Сібірде, Ресейдің , Иркутск облыстары мен Саха (Якутия) жерінде. Солтүстігнде Солтүстік Сібір ойпаты, шығысында Орта Якут ойпаты, Лена өзені, оңтүстігінде жотасы, Байкал алды, Байкал сыртымен шектеседі. Жерінің аумағы 4 млн. км². сәйкес келеді. Үстірттер (, , т.б.) мен бұйраттардан (Енисей, Ангара, т.б.) тұрады. Орташа биіктігі 500 – 900 м. Ең биік жері (1701 м) көпжылдық тоң кең тараған. Климаты тым континенттік. Қаңтарда жылдық орташа температурасы –18°С, ең төменгісі –65 – 68°С. Жылдық жауын-шашын мөлшері 200 – 500 мм, Путоранада 700 – 800 мм. Ірі өзендері: Тунгуска, Ангара, Хатанга, т.б. Негізінен балқарағай, қарағай ормандары, солтүстігінде тундра, оңтүстігінде алқаптары тараған. Кен байлықтарынан: көмір, темір, мыс, никель кентасы, алтын, алмас, графит, тас тұзы, табиғи газдың мол қоры бар.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Orta Sibir tauly үstirti Soltүstik Aziyanyn orta boligindegi fizika geografiyalyk ajmak Shygys Sibirde Resejdin Irkutsk oblystary men Saha Yakutiya zherinde Soltүstignde Soltүstik Sibir ojpaty shygysynda Orta Yakut ojpaty Lena ozeni ontүstiginde zhotasy Bajkal aldy Bajkal syrtymen shektesedi Zherinin aumagy 4 mln km sәjkes keledi Үstirtter t b men bujrattardan Enisej Angara t b turady Ortasha biiktigi 500 900 m En biik zheri 1701 m kopzhyldyk ton ken taragan Klimaty tym kontinenttik Қantarda zhyldyk ortasha temperaturasy 18 S en tomengisi 65 68 S Zhyldyk zhauyn shashyn molsheri 200 500 mm Putoranada 700 800 mm Iri ozenderi Tunguska Angara Hatanga t b Negizinen balkaragaj karagaj ormandary soltүstiginde tundra ontүstiginde alkaptary taragan Ken bajlyktarynan komir temir mys nikel kentasy altyn almas grafit tas tuzy tabigi gazdyn mol kory bar Orta Sibir tauly үstirtiDerekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VII tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet