Нормандия (фр. Normandie, норманд. Normaundia) — Францияның солтүстік-батысындағы аймақ және тарихи аймақ. Ол 2016 жылдың 1 қаңтарында Жоғарғы және Төменгі Нормандия аймақтарының қосылуы нәтижесінде құрылды. Тарихымен, фермаларымен, алма плантацияларымен және сүт өнеркәсібімен, әсіресе ірімшіктер: Камамбер, Ливаро және Пон-Л'Эвекпен танымал.
Нормандия |
---|
фр. Normandie Normaundia | ||
---|---|---|
(Аймақ туы) | (Аймақ елтаңбасы) | |
Орналасуы | ||
| ||
Статусы | Регион | |
Астанасы | Руан (префектура), (аймақтық кеңес) | |
Ірі қалалары | Гавр, Руан, | |
Кеңес президенті | (-2021; /) | |
Департаменттер | 5 департамент | |
131 кантон | ||
2 885 коммуна | ||
Ресми тілдері | Ресми: француз Аймақтық: | |
Халқы | (9 орын) | |
* 01.01.2017 (бағалаулар бойынша) | 3 342 467 (5,0%) | |
* 08.03.2017 (санақ бойынша) | ||
* Тығыздығы (6) | 111,8/км² | |
Жер аумағы1 | 29 906 км² | |
Уақыт белдеуі | +1 | |
1 Өзен, су, көлдерді және ауданы 1 км² астам мұздықтарды, сондай-ақ өзендердің эстуарийлерін санамағандаға жер реестрі бойынша. | ||
Тарих
Біздің заманызға дейінгі 27 жылы Рим императоры Октавиан Август орталығы Лугдун қаласында (қазіргі Лион) орналасқан Лугдундық Галлия провинциясына Калет (Calètes) пен Велиокассты (Véliocasses) қосып, Галлия жерлерін қайта құрды. Нормандияның латынидалуы Рим империясының әдеттегі әдістері: римдік жолдарды салу және урбанизацияның белсенді саясаты арқылы қол жеткізілді.
Нормандия 9 ғасырда нормандықтарға (викингтерге) өткен Ұлы Карл франк империясының бөліктерінің бірі болған. Осылайша, Нормандия герцогтігі ретінде Викингтердің көсемі Роллон (Роберт Нормандиялық) құрды. «Нормандия» атауы Роллонның викингтерден, яғни нормандықтардан шыққанын көрсетеді.
Роллоның ұрпағы Уильям Жаулап алушы, Нормандия герцогы 1066 жылы Гастингстің шешуші шайқасынан кейін Нормандық жаулап алуы кезінде Англия королі болды. Англияның жаулап алуы, нормандықтардың Уэльс пен Ирландияға басып кіруіне ұласты.
Содан бері Нормандия бірнеше рет Англия мен Франция арасындағы дау-дамайлардың тақырыбы болды.
1204 жылы ағылшын королі Иоанна Жерсіз тұсында материктік Нормандияны Англиядан Филипп II қолбасшылығымен Франция жаулап алды, ал арал бөлігі (Норманд аралдары) Англияның бақылауында қалды. 1259 жылы Англия королі Генрих III Париж келісіміне сәйкес Францияның бүкіл Нормандияға иелік етуінің заңдылығын мойындады. Алайда оның мұрагерлері жиі континенттік Нормандияны бақылауды қалпына келтіруге тырысты. Француз Нормандиясы 1346—1360 жж. және 1415—1450 жылдардағы Жүз жылдық соғыс кезінде оккупацияланды.
1790 жылы Францияның тарихи провинциялары департаменттер болып қайта құрылды. 1919 жылы Үшінші республика кезінде Этьен Клементель ((франц.) ) тұсында «экономикалық аймақтар» құрылып, экономикалық жоспарлаудың алғашқы әрекеті жасалды.
1944 жылы 6 маусымда американдық, британдық және канадалық әскерлер Нормандияға түсе бастады, осылайша Екінші дүниежүзілік соғыста Еуропада Екінші майдан ашылды.
1941 жылы 30 маусымда Маршал Петен үкіметі аймақтық префектінің басшылығымен департаменттерді біріктірді. Олар 1946 жылға дейін созылды және 1960 жылы қайта құрылды, ал Нормандия Жоғарғы Нормандия және Төменгі Нормандия аймақтарына бөлінді. Бұл құрылым 2015 жылға дейін өзгеріссіз қалды.
2014 жылғы француз аймақтарының аумақтық реформасына сәйкес Жоғарғы және Төменгі Нормандия бір аймаққа біріктірілді. Жаңа аймақтың құрылған күні 2016 жылдың 1 қаңтары.
География
Жалпы ауданы 29 906 км² аймақ Франция метрополиясында оныншы орында. Ол елдің солтүстігінде орналасқан және оңтүстігінде және оңтүстік-батысында Луара жерлері және Бретань аймақтарымен, оңтүстік-шығыста Орталық — Луар аңғарымен және Иль-де-Франспен, шығыста О-де-Франспен шектеседі. Солтүстіктен және батыстан аймақ Ла-Маншпен ұласады.
Францияның бес ұлы өзенінің бірі — Сена осы аймақ арқылы ағып өтеді.
Әкімшілік бөлініс
Облыс 29 906 км² астам аумақты алып жатыр, халқы 3 342 467. Халық тығыздығы (2017 жылғы жағдай бойынша) 111,8 адам./км² . Облыстың әкімшілік орталығы — Руан, аймақтық кеңесі Кан қаласында орналасқан.
Департаменттер
Департамент | Елтаңба | Ауданы | Халқы | Халық тығыздығы | Префектура | |
---|---|---|---|---|---|---|
14 | Кальвадос | 5548 км² | 687 854 | 126,09 адам /км² | Кан | |
27 | Эр | 6040 км² | 591 616 | 99,67 адам /км² | Евре | |
50 | Манш | 5938 км² | 499 340 | 87,09 адам /км² | Сент-Ло | |
61 | Орн | 6103 км² | 290 015 | 49,39 адам /км² | Алансон | |
76 | Теңіздік Сена | 6278 км² | 1 253 931 | 203,24 адам /км² | Руан |
Ең ірі қалалар
Аймақтың ірі коммуналары (30 мыңнан астам тұрғыны бар) мыналар:
№ | Қала | Департамент | Халық саны (2013) |
---|---|---|---|
1 | Гавр | Теңіздік Сена | 172 074 |
2 | Руан | Теңіздік Сена | 110 755 |
3 | Кан | Кальвадос | 107 229 |
4 | Шербур-ан-Котантен | Манш | 80 878 |
5 | Евре | Эр | 49 722 |
6 | Дьеп | Теңіздік Сена | 30 214 |
Дереккөздер
- аймақтары арасында
- LOI n° 2015-29 du 16 janvier 2015 relative à la délimitation des régions. Légifrance. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 желтоқсан 2015.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 қаңтар 2019.
- Collectivités territoriales : nouvelle organisation territoriale (фран.). Assemblée Nationale (7 тамыз 2015). Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 желтоқсан 2015.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 1 қаңтар 2016.
- La carte à 13 régions définitivement adoptée (фран.). Le Monde (17 желтоқсан 2014). Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 мамыр 2020.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 1 қаңтар 2016.
- Bilan démographique 2017 : la population normande stoppe sa progression (фран.). Institut national de la statistique et des études économiques. Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 желтоқсан 2018.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 қаңтар 2019.
- Panorama — Normandie (фран.). Institut national de la statistique et des études économiques. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 қаңтар 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 қаңтар 2019.
- Les conseillers régionaux ont dit oui au nom Normandie (фран.). Ouest-France.fr (2016). Басты дереккөзінен мұрағатталған 11 қыркүйек 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 6 қаңтар 2019.
- Populations légales 2013 des départements et des collectivités d'outre-mer (фран.). Institut national de la statistique et des études économiques. Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 қаңтар 2016.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 28 желтоқсан 2015.
Сілтемелер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baska magynalar үshin Normandiya ajryk degen betti karanyz Normandiya fr Normandie normand Normaundia Franciyanyn soltүstik batysyndagy ajmak zhәne tarihi ajmak Ol 2016 zhyldyn 1 kantarynda Zhogargy zhәne Tomengi Normandiya ajmaktarynyn kosyluy nәtizhesinde kuryldy Tarihymen fermalarymen alma plantaciyalarymen zhәne sүt onerkәsibimen әsirese irimshikter Kamamber Livaro zhәne Pon L Evekpen tanymal Normandiyafr Normandie Normaundia Ajmak tuy Ajmak eltanbasy OrnalasuyStatusy RegionӘkimshilikAstanasy Ruan prefektura ajmaktyk kenes Iri kalalary Gavr Ruan Kenes prezidenti 2021 Departamentter 5 departament131 kanton2 885 kommunaResmi tilderi Resmi francuz Ajmaktyk StatistikaHalky 9 oryn 01 01 2017 bagalaular bojynsha 3 342 467 5 0 08 03 2017 sanak bojynsha Tygyzdygy 6 111 8 km Zher aumagy1 29 906 km Uakyt beldeui 11 Өzen su kolderdi zhәne audany 1 km astam muzdyktardy sondaj ak ozenderdin estuarijlerin sanamagandaga zher reestri bojynsha TarihBizdin zamanyzga dejingi 27 zhyly Rim imperatory Oktavian Avgust ortalygy Lugdun kalasynda kazirgi Lion ornalaskan Lugdundyk Galliya provinciyasyna Kalet Caletes pen Veliokassty Veliocasses kosyp Galliya zherlerin kajta kurdy Normandiyanyn latynidaluy Rim imperiyasynyn әdettegi әdisteri rimdik zholdardy salu zhәne urbanizaciyanyn belsendi sayasaty arkyly kol zhetkizildi Sent Mishel tauyndagy monastyr Normandiya 9 gasyrda normandyktarga vikingterge otken Ұly Karl frank imperiyasynyn bolikterinin biri bolgan Osylajsha Normandiya gercogtigi retinde Vikingterdin kosemi Rollon Robert Normandiyalyk kurdy Normandiya atauy Rollonnyn vikingterden yagni normandyktardan shykkanyn korsetedi Rollonyn urpagy Uilyam Zhaulap alushy Normandiya gercogy 1066 zhyly Gastingstin sheshushi shajkasynan kejin Normandyk zhaulap aluy kezinde Angliya koroli boldy Angliyanyn zhaulap aluy normandyktardyn Uels pen Irlandiyaga basyp kiruine ulasty Sodan beri Normandiya birneshe ret Angliya men Franciya arasyndagy dau damajlardyn takyryby boldy 1204 zhyly agylshyn koroli Ioanna Zhersiz tusynda materiktik Normandiyany Angliyadan Filipp II kolbasshylygymen Franciya zhaulap aldy al aral boligi Normand araldary Angliyanyn bakylauynda kaldy 1259 zhyly Angliya koroli Genrih III Parizh kelisimine sәjkes Franciyanyn bүkil Normandiyaga ielik etuinin zandylygyn mojyndady Alajda onyn muragerleri zhii kontinenttik Normandiyany bakylaudy kalpyna keltiruge tyrysty Francuz Normandiyasy 1346 1360 zhzh zhәne 1415 1450 zhyldardagy Zhүz zhyldyk sogys kezinde okkupaciyalandy Lillbonnadagy Rim teatry 1790 zhyly Franciyanyn tarihi provinciyalary departamentter bolyp kajta kuryldy 1919 zhyly Үshinshi respublika kezinde Eten Klementel fran franc tusynda ekonomikalyk ajmaktar kurylyp ekonomikalyk zhosparlaudyn algashky әreketi zhasaldy 1944 zhyly 6 mausymda amerikandyk britandyk zhәne kanadalyk әskerler Normandiyaga tүse bastady osylajsha Ekinshi dүniezhүzilik sogysta Europada Ekinshi majdan ashyldy 1941 zhyly 30 mausymda Marshal Peten үkimeti ajmaktyk prefektinin basshylygymen departamentterdi biriktirdi Olar 1946 zhylga dejin sozyldy zhәne 1960 zhyly kajta kuryldy al Normandiya Zhogargy Normandiya zhәne Tomengi Normandiya ajmaktaryna bolindi Bul kurylym 2015 zhylga dejin ozgerissiz kaldy 2014 zhylgy francuz ajmaktarynyn aumaktyk reformasyna sәjkes Zhogargy zhәne Tomengi Normandiya bir ajmakka biriktirildi Zhana ajmaktyn kurylgan kүni 2016 zhyldyn 1 kantary GeografiyaNormandiya kartasy Zhalpy audany 29 906 km ajmak Franciya metropoliyasynda onynshy orynda Ol eldin soltүstiginde ornalaskan zhәne ontүstiginde zhәne ontүstik batysynda Luara zherleri zhәne Bretan ajmaktarymen ontүstik shygysta Ortalyk Luar angarymen zhәne Il de Franspen shygysta O de Franspen shektesedi Soltүstikten zhәne batystan ajmak La Manshpen ulasady Franciyanyn bes uly ozeninin biri Sena osy ajmak arkyly agyp otedi Әkimshilik bolinisOblys 29 906 km astam aumakty alyp zhatyr halky 3 342 467 Halyk tygyzdygy 2017 zhylgy zhagdaj bojynsha 111 8 adam km Oblystyn әkimshilik ortalygy Ruan ajmaktyk kenesi Kan kalasynda ornalaskan Departamentter Departament Eltanba Audany Halky Halyk tygyzdygy Prefektura14 Kalvados 5548 km 687 854 126 09 adam km Kan27 Er 6040 km 591 616 99 67 adam km Evre50 Mansh 5938 km 499 340 87 09 adam km Sent Lo61 Orn 6103 km 290 015 49 39 adam km Alanson76 Tenizdik Sena 6278 km 1 253 931 203 24 adam km RuanEn iri kalalar Ajmaktyn iri kommunalary 30 mynnan astam turgyny bar mynalar Қala Departament Halyk sany 2013 1 Gavr Tenizdik Sena 172 0742 Ruan Tenizdik Sena 110 7553 Kan Kalvados 107 2294 Sherbur an Kotanten Mansh 80 8785 Evre Er 49 7226 Dep Tenizdik Sena 30 214Derekkozderajmaktary arasynda LOI n 2015 29 du 16 janvier 2015 relative a la delimitation des regions Legifrance Basty derekkozinen muragattalgan 22 zheltoksan 2015 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 6 kantar 2019 Collectivites territoriales nouvelle organisation territoriale fran Assemblee Nationale 7 tamyz 2015 Basty derekkozinen muragattalgan 24 zheltoksan 2015 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 1 kantar 2016 La carte a 13 regions definitivement adoptee fran Le Monde 17 zheltoksan 2014 Basty derekkozinen muragattalgan 15 mamyr 2020 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 1 kantar 2016 Bilan demographique 2017 la population normande stoppe sa progression fran Institut national de la statistique et des etudes economiques Basty derekkozinen muragattalgan 20 zheltoksan 2018 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 6 kantar 2019 Panorama Normandie fran Institut national de la statistique et des etudes economiques Basty derekkozinen muragattalgan 21 kantar 2019 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 6 kantar 2019 Les conseillers regionaux ont dit oui au nom Normandie fran Ouest France fr 2016 Basty derekkozinen muragattalgan 11 kyrkүjek 2017 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 6 kantar 2019 Populations legales 2013 des departements et des collectivites d outre mer fran Institut national de la statistique et des etudes economiques Basty derekkozinen muragattalgan 20 kantar 2016 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 28 zheltoksan 2015 SiltemelerNormandar Europa halky Norman murasy 10 12 gasyrlar fran agyl ital Normandiya foto galereyasy agyl Normandie Web Normandiya turaly kauymdastyk veb sajty fran Normandiyanyn turistik kenesi Dүniezhүzilik mura sajtyndagy Gavr D Day 6 mausym 1944 Normandiya tarihi kalpyna keltiru kluby