Николай Васильевич Цицин

Николай Васильевич Цицин (1898 жыл 18 желтоқсан, Саратов  — 1980 жыл 17 шілде, Мәскеу, Ресей) - кеңес ботанигі және селекционер. КСРО ғылым академиясының мүшесі (1939), Ленин атындағы Ауыл шаруашылығы ғылымдарының Бүкілодақтық академиясының академигі (1938; 1938-42 жылдары вице-президенті), Социалистік Еңбек Ері (1968). 1938 жылдан КОКП мүшесі.

Николай Цицин

Өмірбаяны

Саратов ауыл шаруашылығы және мелиорация институтын бітірген (1927). Бүкілодақтық дәнді жемшөп институтында (қазір Оңтүстік-шығыс институты, Саратов қаласы) практикант, лаборант, кіші ғылыми қызметкер (1927 – 32), 1932 – 37 жылы өзі ұйымдастырған бидай-бидайық гибридтері лабораториясының және аймақтық Омбы ауыл шаруашылық тәжірибе станциясының селекция бөлімінің бастығы.

Сібір дәнді дақылдар шаруашылығы ғылыми-зерттеулер институтының (Омбы) директоры (1937 – 38) және 1936 – 38 жылы С. М. Киров атындағы Омбы ауыл шаруашылығы институтында кафедра меңгерушісі. Бүкіл одақтық ауыл шаруашылық көрмесінің директоры (1938 – 49, 1953 – 57). КСРО ауыл шаруашылығы министрлігіндегі ауыл шаруашылығы өсімдіктері сортын сынау мемлекеті комиссиясының председателі (1938 – 48). Қара топырақсыз аймақтағы дәнді дақылдар шаруашылығы институтының (қазір қара топырақсыз аймақтың орталық аудандары ауыл шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты, Мәскеу облысы) директоры (1940 – 49), өзі ұйымдастырған бидай-бидайық гибридтері лабораториясының меңгерушісі (1940 – 57), КСРО ғылым академиясының алшақ гибридтеу лабораториясының директоры (1941 – 50). 1915 жылдан КСРО ғылым академиясының бас ботанигі бағының директоры және алшақ гибридтеу бөлімінің меңгерушісі.

Цицин алшақ гибридтеу теориясын құрған, ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің жаңа түрін, сорттарын шығарған. Селекция тарихында алғаш рет бидайықтың көптеген түрін бидаймен будандастырып гибридтер алды. Цицин көптеген шетел ғылым академияларының, ғылыми мекемелерінің, мысалы, Болгар табиғат зерттеушілер қоғамының (1945), Румын ғылым академиясының (1946), Чехославакия Егіншілік академиясының (1947) құрметті мүшесі, ГДР ауыл шаруашылығы ғылыми академиясының корреспондент мүшесі. КСРО Мемлекет сыйлығының лауреаты (1943), бірінші, үшінші және төртінші сайланған КСРО Жоғары Кеңесінің депутаты. КОКП 20 - съезінің, Бүкіл одақтық Кеңестердің 8-съезінің делегаты.

Марапаттары

5 рет Ленин ордені, Қазан Революциясы, Еңбек Қызыл Ту ордендерімен және медальдармен марапатталған. Сондай - ақ, Цицин шетел ордендері, медальдармен де марапатталған.

Шығармалары

Гибриды отдалённых скрещиваний и полиплоиды, М., 1963.

Дереккөздер

1. Қазақ совет энцеклопедиясы. 6 том.