Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Батыс Алашорданың мүшесі Мұқанов Мұхамбетқали Машқалиұлы Орал облысы, Орал уезі, Төменгі Барбастау болысы, Құлтай ауылында туған. Мұқамбетқали ел ішіндегі қоғамдық қызметке ерте араласты. Әсіресе, 1905 жылы 1-орыс төңкерісі тұсында Б.Қаратаевтың өз елінің сауатты, пікірлі азаматы Әнжан Жұбаналиннің жанында жүріп, әлеуметтік іске қатысты. 1905 жылдың соңына қарай 1-Мемлекеттік Думаға Жайық қазактарынан ұйытқы болды. Қазақ даласындағы тұңғыш саяси ұйым - [[« Қазақ конституңиялық- демократиялық партиясын»]] құру, оның бағдарламасын әзірлеу ісіне атсалысты. 1905 жылдың желтоқсанында ресімделген бес облыстың (Ақмола, Семей, Торғай, Орал және Жетісу ) Орал қаласындағы делегаттық съезін ұйымдастырушылардың бірі. Осы басқосуда Б.Қаратаев, Ғ.Бердиев, Х.Досмұхамедұлы, М.Рақымберлиев, Ы.Тоқберлиновпен бірге партияның 9 адамнан тұратын Орталық комитетіне кірді.
1910 жылдар шамасында Қараоба болысының төрағасы Жайтілеу Арғыншиевтің орнына М.Мұқанов болыс болып сайланды. 1917 жылы сәуірде өткен 1-Орал облыстық қазақ съезінде інісі Есқали Мұқанов Жайық сырты қазақтары комитетіне мүше, ал М.Мұқанов 1-Қараоба болысы жер басқармасының төрағасы Әбдіхалық Нысановқа орынбасар болып сайланды. 1917 жылы шілдеде Ойыл болысында өткен 2-Орал облыстық қазақ съезіне және жер басқармасы жиналысына қатысты. 1918 жылы мамырда Жымпитыда өткен 4-Орал облыстық қазақ съезінде Қараоба, Барбастау, Бөрлі, Кіндікті, Қарағаш атырабындағы отырықшы қазақ ауылдары атынан Ойыл облыстық Уақытша үкіметінің (Ойыл уәлаяты үкіметі) мүшелігіне сайланды. Алайда 1918-1919 жылдары мен Қызыл армияның алма-кезек жеңісі мен жеңілістері тұсында екі жақтан да табылды. Ал 1919 жылы маусым айында К.Есенғалиев басқарған Алаш милиция отряды Бұлақсай ауылында М.Ипмағамбетов, С.Бекмағамбетовпен бірге М.Мұқановты да тұтқындады. Жымпитыға әкелінген соң Батые Алашорда басшылығы алдыңғы екі тұтқынды Ойыл түрмесіне жөнелтіп, М.Мұқановты босатты.
Мұндай жағдайлар ақ казактар мен болыневиктер текетірескен аумалы- төкпелі кезеңде қазақ қайраткерлері қолданған белгілі бір әдіс-амалдан хабар береді. Бұған Батые Алашорда таратылғаннан кейін М.Мұқановтың Батыc Алашорда жауапты қызметкерлері қатарында Орынбор қаласына әкелінгені қоcымша дәлел 1920 жылы ақпан айынан бастап Қазақ өлкелік халық ағарту комиссариатында байланые қызметкері. Мұхамбетқали Мұқановтың бұдан кейінгі тағдыры белгіеіз.
Дереккөздер
- « Алаш» қозғалысы. Алматы, 2008. ISBN 9965-32-715-7
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Batys Alashordanyn mүshesi Mukanov Muhambetkali Mashkaliuly Oral oblysy Oral uezi Tomengi Barbastau bolysy Қultaj auylynda tugan Mukambetkali el ishindegi kogamdyk kyzmetke erte aralasty Әsirese 1905 zhyly 1 orys tonkerisi tusynda B Қarataevtyn oz elinin sauatty pikirli azamaty Әnzhan Zhubanalinnin zhanynda zhүrip әleumettik iske katysty 1905 zhyldyn sonyna karaj 1 Memlekettik Dumaga Zhajyk kazaktarynan ujytky boldy Қazak dalasyndagy tungysh sayasi ujym Қazak konstituniyalyk demokratiyalyk partiyasyn kuru onyn bagdarlamasyn әzirleu isine atsalysty 1905 zhyldyn zheltoksanynda resimdelgen bes oblystyn Akmola Semej Torgaj Oral zhәne Zhetisu Oral kalasyndagy delegattyk sezin ujymdastyrushylardyn biri Osy baskosuda B Қarataev Ғ Berdiev H Dosmuhameduly M Rakymberliev Y Tokberlinovpen birge partiyanyn 9 adamnan turatyn Ortalyk komitetine kirdi 1910 zhyldar shamasynda Қaraoba bolysynyn toragasy Zhajtileu Argynshievtin ornyna M Mukanov bolys bolyp sajlandy 1917 zhyly sәuirde otken 1 Oral oblystyk kazak sezinde inisi Eskali Mukanov Zhajyk syrty kazaktary komitetine mүshe al M Mukanov 1 Қaraoba bolysy zher baskarmasynyn toragasy Әbdihalyk Nysanovka orynbasar bolyp sajlandy 1917 zhyly shildede Ojyl bolysynda otken 2 Oral oblystyk kazak sezine zhәne zher baskarmasy zhinalysyna katysty 1918 zhyly mamyrda Zhympityda otken 4 Oral oblystyk kazak sezinde Қaraoba Barbastau Borli Kindikti Қaragash atyrabyndagy otyrykshy kazak auyldary atynan Ojyl oblystyk Uakytsha үkimetinin Ojyl uәlayaty үkimeti mүsheligine sajlandy Alajda 1918 1919 zhyldary men Қyzyl armiyanyn alma kezek zhenisi men zhenilisteri tusynda eki zhaktan da tabyldy Al 1919 zhyly mausym ajynda K Esengaliev baskargan Alash miliciya otryady Bulaksaj auylynda M Ipmagambetov S Bekmagambetovpen birge M Mukanovty da tutkyndady Zhympityga әkelingen son Batye Alashorda basshylygy aldyngy eki tutkyndy Ojyl tүrmesine zhoneltip M Mukanovty bosatty Mundaj zhagdajlar ak kazaktar men bolynevikter teketiresken aumaly tokpeli kezende kazak kajratkerleri koldangan belgili bir әdis amaldan habar beredi Bugan Batye Alashorda taratylgannan kejin M Mukanovtyn Batyc Alashorda zhauapty kyzmetkerleri katarynda Orynbor kalasyna әkelingeni kocymsha dәlel 1920 zhyly akpan ajynan bastap Қazak olkelik halyk agartu komissariatynda bajlanye kyzmetkeri Muhambetkali Mukanovtyn budan kejingi tagdyry belgieiz Derekkozder Alash kozgalysy Almaty 2008 ISBN 9965 32 715 7Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz