Малайя топаралы

Малайя топаралы — Жер шарындағы ең ірі аралдар шоғыры. Экватордың 6° с.е. мен 11° о.е. аралығындағы екі қапталын алып жатыр. Құрлықтық Азия мен Австралияның аралығында. Жалпы ауданы 2 млн. км², 10 мыңға тарта аралдар кіреді. Үлкен және , Филиппин, аралдары және көптеген ұсақ аралдар тобынан тұрады. Ең ірілері аралдар тобындағы Суматра, Калимантан, Сулавеси және Ява аралдары. Жер бедерінде биіктігі орташа және аласа таулар көп. Ең биік жері Калимантан аралындағы (4101 м). Ірі аралдарда жазықтар бар. Малайя топаралы Альпі-Гималай және Тынық мұхит қатпарлы белдеулерінің түйіскен жерінде орналасқан. Сөнген және әрекетті жанартаулар көп (Кракатау, т.б.).

және басқа аралдары

Климаты экваторлық және субэкваторлық, ыстық әрі ылғалды. Ауаның температурасы жыл бойы бірқалыпты, 23 — 27°С. Жылдық жауын-шашын мөлшері 1500 — 2000 мм, тауларда 5000 мм-ден асады. Өзендері қысқа, суы мол. Жазықтарда және аласа тауларда тропиктік ормандар өседі (пальманың түрлері, фикус, панданус, банан, т.б.). Түрлі маймылдар (, гиббон, т.б.), жолбарыс, піл, мүйізтұмсық, орман құстары мекендейді. Кен байлықтарынан мұнай, темір, никель, марганец, т.б. кендердің қоры мол. Малайя топаралы Индонезия, Малайзия және Филиппин мемлекеттерінің аумағына кіреді.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том