Лима

Лима — Перу мемлекетінің ірі қаласы және астанасы. Бұрынғы атауы - Сьюдад-де-лос-Рейес. Лима ең көне жоғары оқу орындарының бірі, 1551 жылдың 12-мамырында іргетасы қаланған Сан-Маркос Ұлттық Университетінің отаны. Қала - қолжетімді жұмыс күші мен арзан инфрақұрылымының арқасында елдегі экономикалық даму саласында көшбасшы саналып отыр.

Қала
Лима
ис. Lima
Ту Елтаңбасы
Әкімшілігі
Ел	ПеруПеру
Статусы	Астана
Провинция
Мэр	Мигель Ромеро Сотело
Тарихы мен географиясы
Координаттары	12°02′06″ о. е. 77°01′07″ б. б. / 12.03500° о. е. 77.01861° б. б. / -12.03500; -77.01861 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 12°02′06″ о. е. 77°01′07″ б. б. / 12.03500° о. е. 77.01861° б. б. / -12.03500; -77.01861 ^(G) ^(O) ^(Я)
Құрылған уақыты	1535
Бұрынғы атаулары	Ciudad de los Reyes (Корольдар қаласы)
Жер аумағы	804 км²
Уақыт белдеуі	UTC-5
Тұрғындары
Тұрғыны	9 562 280 адам (2017)
Тығыздығы	2846,1 адам/км²
Агломерация	8 472 935
Ресми тілі	Испан тілі
Сандық идентификаторлары
Телефон коды	+51 1
Пошта индексі	15001
munlima.gob.pe  (исп.)
Лима
Лима шекарасы

Этмология

Ертедегі испан мақалаларына сәйкес, Лима ауданы оның бұрынғы тұрғындарынан кейін бір кездері Itchyma деп аталды. Алайда, XV ғасырда инкамен айналысқанға дейін Римак алқабындағы танымал итальяндықтар Лимак (Limaq, айтылған [li.mɑq]) ретінде келушілермен танымал болды, бұл «сөйлеуші» немесе «спикер» дегенді білдіреді, испан жеріне дейінгі аймақтың негізгі тілі Кечуа жағалауында). Бұл оракон испандықтар тарапынан жойылып, шіркеуге ауыстырылды, бірақ есімі сақталды: хроникалар «Лимак» дегенді «Йчма» деп ауыстырды.

Заманауи ғалымдар «Лима» сөзі «Лимак» ана тілінің испан тіліндегі сөзі ретінде пайда болды деп болжайды. Лингвистикалық дәлелдер бұл теорияны қолдайтындай көрінеді, өйткені испан тілі испан сөзінің түпкілікті позициясында тоқтаусыз үнсіздікті қабылдамайды. Перуан емес испан шеберлері қала атауын «Лайм», цитрус жемісін тікелей испан аудармасы ретінде анықтай алады.

Қала 1535 жылы деп аталады (ис. Ciudad de los Reyes), себебі оның негізі 6-шы ақпанда, Шіркеудің мерекесі күні болатын. Бұл атау тез арада пайда болды, ал Лима қаланың таңдауына айналды. Перудың ескі испан карталарында Лима мен Сьюдад де лос Рейес бірге кездеседі.

Лиманы тамақтандыратын өзен Римак деп аталады және көптеген адамдар қате деп санайды, себебі оның Инка өз атауы «Сөйлейтін өзен» (Инкас Кечуа тілінде сөйлейді, онда «сөйлеуші» сөзі айтылған [rimɑq]). Алайда, алқаптың алғашқы тұрғындары Инка емес еді. Бұл атау - бұл колониалдық уақыттардағы әулетінің күш-жігерінен пайда болған жаңалық, ол топонимді Кускан кечуалық фонологиясына сәйкес келтіретін етіп стандарттау.

Кейінірек, түпнұсқалық тұрғындар қаза болып, жергілікті Кечуа жойылып кетті, Куско сөзі басым болды. Қазіргі уақытта испан тілінде сөйлейтін жергілікті тұрғындар өздерінің қалалары мен өзеннің аттары арасындағы байланысты көре алмайды. Олар көбінесе аңғардың өзеннің атымен аталады деп ойлайды; алайда отаршылдық кезеңдегі испан құжаттары керісінше шындықты көрсетеді.

Әкімшілік бөлінісі

Лима қаласы 7 округтан тұрады. Әр округта 7 облыстан бар.

Бауырлас қалалар

•  АҚШ Лос-Анджелес (ағылш. Los Angeles), АҚШ
•  АҚШ Майами (ағылш. Miami), АҚШ
•  АҚШ Кливленд (ағылш. Cleveland), АҚШ
•  АҚШ (ағылш. Austin, Texas), АҚШ
•  Украина Киев (укр. Київ), Украина
•  Түркия (түр. Akhisar), Түркия
•  Мысыр Каир (араб.: القاهرة‎), Египет
•  Гондурас (ис. Tegucigalpa), Гондурас
•  Қытай Пекин (қыт. 北京), Қытай Республикасы

Дереккөздер

1. (1.1.6. Población censada en las ciudades capitales de departamento)
2. Limaq. Тексерілді, 10 қазан 2009.