Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Когурё (кор. 고구려?, 高句麗?,[koɡuɾjʌ] қыт. (дәст.) 高句驪, жеңілд. 高句丽, пиньинь: gāogōulǐ, : Гаогоули, ескі. Гао-Гюйли; б.з,д 37 — 668) — кәріс тайпаларының, ал кейінірек — үш ертефеодалдық мемлекеттердің атауларының бірі. басында Когурё тайпасының, ал қазіргі таңда Қытай мен КХДР шекарасын бөліп жатқан (кәріс атауы — Амноккан) өзенінің орта ағысының шекарасын алып жатқан.
| Когурё 高句麗 고구려 патшалық | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
 Когурё б.з 476 | ||||
| Астанасы | (Б. з. д. 37 жыл — б.з,д 3 жыл) (3-427) Пхеньян (427-668) | |||
| Тіл(дер)і | Когурё (тіл) | |||
| Діні | Шаманизм, , даосизм, буддизм | |||
| Халқы | бағалау бойынша 668 жылы 3 500 000 | |||
| Басқару формасы | монархия | |||
| 天王 Тено | ||||
| - ? - 18 | Юри | |||
| - 391-413 | ||||
| Тарихы | ||||
| - Б. з. д. 37 жыл | Құрылды | |||
| - б.з 372 | Буддизмді енгізу | |||
| - 391-413 | Квангэтхо соғыстары | |||
| - 598-614 | Когурё-суялық соғыстар | |||
| - 645-668 | Когурё-тандық соғыстар | |||
| - 668 | Пхеньянның құлауы | |||
Алғашқы толық сипаттама қытай әулеттік тарихында («Сан го чжи», III ғасыр) жазылған. Хань-Кочосон соғысынан кейін, когурёлықтар Сюаньту аумағына еңгізілді. Когурё тайпалық мемлекеттік құрылым Хань империясынан өз тәуелсіздігін б.з.д 37 жылы жетті.
Қазіргі «Корея» атауы, ортағасырлық Корё мемлекетінің атауынан шыққан, ал бұл «Когурё» атауының қысқартылған нұсқасы.
Когурё мемлекетінің астанасы— Хвандо қаласы (қазіргі Солтүстік-Шығыс Қытайда), ал V ғасырдың басынан — Пхеньян.
Тарихы
Мемлекет IV ғасырдың аяғында Корея түбегінің солтүстігіндегі кең жерді және провинциясын және Манджуриядағы провинциясының таулы аймақтарын бақылай отырып, өзінің ең жоғарғы қуатына жетті. Когурёның нығаюына Кореядағы ықпалын қалпына келтіре алмаған көрші Қытай билеушілерінің феодалдық бытыраңқылығы ықпал етті.
Құрылуы
Бірінші тарихи расталған билеуші Юри б.з.б. 18 жылы қайтыс болды. Расталмаған мәліметтер бойынша, ол 21 жыл билік жүргізіп, 60 жасында қайтыс болды.
Алғашқы патшалардың тізімдері Самгук Саги мен қытайлық Бейши шежіресінде біршама ерекшеленеді.
Әр түрлі аңыздарға сәйкес, Когурёнің негізін қалаушы Жумоң болып табылады. Солардың біріне сәйкес, Буйо патшасы Хабек (河伯, сәйкесінше «Өзен құдайы») өзен құдайының қызын әйелдікке алды. Патша әйелін қамауда ұстады, бірақ ол күн сәулесінен жүкті болып, үлкен жұмыртқа босанды. Патша жұмыртқаны жоюға тырысты, бірақ сәтсіздікке ұшырап, оны әйеліне қайтарып берді, сосын әйелі оған қамқор болды. Көп ұзамай жұмыртқадан «шебер атқыш» дегенді білдіретін Жумоң (кәр. 주몽; қыт. 硃蒙, Чжумен) атты бала шықты.
Буйолықтар оны өлтірмек болды, бірақ билеуші оған жол бермеді. Ол Жумоңға жылқыларды қарауды бұйырды. Жумоң қысқы аң аулау кезінде бір жебені пайдаланып, көптеген жануарларды ұстап еді, төрелер оны қызғаныштан өлтіргісі келді. Жумоң анасының кеңесімен Янвайденмен (焉違等) бірге оңтүстік-шығысқа қашып кетті. Қуудан қашып, Жумоң өзеннен қорғаныш сұрады, сонда балықтар мен тасбақалар Жумоң өзен арқылы өте алатын көпір жасады. Арғы бетте, ол үш кісіні кездестіріп, олар онымен бірге Хешенгу (紇升骨) қаласына барды. Онда Жумоң Когурёнің (қыт. 高句麗 Гаогоули не гаоцзюйли) негізін қалады. Буйоның негізін қалаушы Томион аңызына ұқсас.
Жумоңның әйелі Буйода қалып, Шилуис (始閭諧) атты ұл тапты. Жумоңның Когурёде билік еткенін естіп, Шилуис өзінің атын Луйда (閭 達) - Юримен ван деп өзгертіп, анасымен бірге әкесіне көшті. Ол оған мемлекеттік істерді сеніп тапсырды.
Жумоң қайтыс болған кезде билікті Юримен ванның ұлы, оның орнына Темусин ван алды. Кейінірек Жулидің ұлы - Молай Мобон-ван. Мобон-ван Буйоны жаулап алды.
Сондай-ақ, негізін қалаушының аңызында үш ұлы кездеседі. Үндіеуропалықтарға тән классика.
Ханмен қарым-қатынасы
Когурё және Оңтүстікқытайлық әулиеттер (Цин, Лю Сун, Оңтүстік Ци, Лян)
Суямен соғыс
VI соңында - VII ғасырдың басында Суй , соңғысының құлдырауын тудырды.
Тан империясын жаулау
Орналасуы
Географиялық жағдайлары
Мемлекеттік құрылымы
Халқы
Діни наным-сенімдері
Когурё тілі
Когурё мәдениеті
- Тағы қараңыз: [[::ru:Комплекс гробниц Когурё|:ru:Комплекс гробниц Когурё]]
Когурё және заманауи саясат
Дереккөздер
Әдебиет
- Н. Я. (о. Иакинф) «Собрание сведений»/Часть II/Отделение III/III. Гао-Гюйли.
- Отделение IV/I. Гао-гюйли.
- Л. Н. Гумилёв «Хунну в Китае»/I. Тление/Корея
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Koguryo kor 고구려 高句麗 koɡuɾjʌ kyt dәst 高句驪 zhenild 高句丽 pinin gaogōulǐ Gaogouli eski Gao Gyujli b z d 37 668 kәris tajpalarynyn al kejinirek үsh ertefeodaldyk memleketterdin ataularynyn biri basynda Koguryo tajpasynyn al kazirgi tanda Қytaj men KHDR shekarasyn bolip zhatkan kәris atauy Amnokkan ozeninin orta agysynyn shekarasyn alyp zhatkan Koguryo 高句麗 고구려 patshalyk B z d 37 zhyl b z d 668 zhyl Koguryo b z 476Astanasy B z d 37 zhyl b z d 3 zhyl 3 427 Phenyan 427 668 Til der i Koguryo til Dini Shamanizm daosizm buddizmHalky bagalau bojynsha 668 zhyly 3 500 000Baskaru formasy monarhiya天王 Teno 18 Yuri 391 413Tarihy B z d 37 zhyl Қuryldy b z 372 Buddizmdi engizu 391 413 Kvangetho sogystary 598 614 Koguryo suyalyk sogystar 645 668 Koguryo tandyk sogystar 668 Phenyannyn kulauy Algashky tolyk sipattama kytaj әulettik tarihynda San go chzhi III gasyr zhazylgan Han Kochoson sogysynan kejin koguryolyktar Syuantu aumagyna engizildi Koguryo tajpalyk memlekettik kurylym Han imperiyasynan oz tәuelsizdigin b z d 37 zhyly zhetti Қazirgi Koreya atauy ortagasyrlyk Koryo memleketinin atauynan shykkan al bul Koguryo atauynyn kyskartylgan nuskasy Koguryo memleketinin astanasy Hvando kalasy kazirgi Soltүstik Shygys Қytajda al V gasyrdyn basynan Phenyan TarihyMemleket IV gasyrdyn ayagynda Koreya tүbeginin soltүstigindegi ken zherdi zhәne provinciyasyn zhәne Mandzhuriyadagy provinciyasynyn tauly ajmaktaryn bakylaj otyryp ozinin en zhogargy kuatyna zhetti Koguryonyn nygayuyna Koreyadagy ykpalyn kalpyna keltire almagan korshi Қytaj bileushilerinin feodaldyk bytyrankylygy ykpal etti Қuryluy Birinshi tarihi rastalgan bileushi Yuri b z b 18 zhyly kajtys boldy Rastalmagan mәlimetter bojynsha ol 21 zhyl bilik zhүrgizip 60 zhasynda kajtys boldy Algashky patshalardyn tizimderi Samguk Sagi men kytajlyk Bejshi shezhiresinde birshama erekshelenedi Әr tүrli anyzdarga sәjkes Koguryonin negizin kalaushy Zhumon bolyp tabylady Solardyn birine sәjkes Bujo patshasy Habek 河伯 sәjkesinshe Өzen kudajy ozen kudajynyn kyzyn әjeldikke aldy Patsha әjelin kamauda ustady birak ol kүn sәulesinen zhүkti bolyp үlken zhumyrtka bosandy Patsha zhumyrtkany zhoyuga tyrysty birak sәtsizdikke ushyrap ony әjeline kajtaryp berdi sosyn әjeli ogan kamkor boldy Kop uzamaj zhumyrtkadan sheber atkysh degendi bildiretin Zhumon kәr 주몽 kyt 硃蒙 Chzhumen atty bala shykty Bujolyktar ony oltirmek boldy birak bileushi ogan zhol bermedi Ol Zhumonga zhylkylardy karaudy bujyrdy Zhumon kysky an aulau kezinde bir zhebeni pajdalanyp koptegen zhanuarlardy ustap edi toreler ony kyzganyshtan oltirgisi keldi Zhumon anasynyn kenesimen Yanvajdenmen 焉違等 birge ontүstik shygyska kashyp ketti Қuudan kashyp Zhumon ozennen korganysh surady sonda balyktar men tasbakalar Zhumon ozen arkyly ote alatyn kopir zhasady Argy bette ol үsh kisini kezdestirip olar onymen birge Heshengu 紇升骨 kalasyna bardy Onda Zhumon Koguryonin kyt 高句麗 Gaogouli ne gaoczyujli negizin kalady Bujonyn negizin kalaushy Tomion anyzyna uksas Zhumonnyn әjeli Bujoda kalyp Shiluis 始閭諧 atty ul tapty Zhumonnyn Koguryode bilik etkenin estip Shiluis ozinin atyn Lujda 閭 達 Yurimen van dep ozgertip anasymen birge әkesine koshti Ol ogan memlekettik isterdi senip tapsyrdy Zhumon kajtys bolgan kezde bilikti Yurimen vannyn uly onyn ornyna Temusin van aldy Kejinirek Zhulidin uly Molaj Mobon van Mobon van Bujony zhaulap aldy Sondaj ak negizin kalaushynyn anyzynda үsh uly kezdesedi Үndieuropalyktarga tәn klassika Hanmen karym katynasy Koguryo zhәne Ontүstikkytajlyk әulietter Cin Lyu Sun Ontүstik Ci Lyan Suyamen sogys VI sonynda VII gasyrdyn basynda Suj songysynyn kuldyrauyn tudyrdy Tan imperiyasyn zhaulauOrnalasuyGeografiyalyk zhagdajlaryMemlekettik kurylymyHalkyDini nanym senimderiKoguryo tiliTolyk makalasy Koguryo mәdenietiTagy karanyz ru Kompleks grobnic Koguryo ru Kompleks grobnic Koguryo Koguryo zhәne zamanaui sayasatDerekkozderӘdebietN Ya o Iakinf Sobranie svedenij Chast II Otdelenie III III Gao Gyujli Otdelenie IV I Gao gyujli L N Gumilyov Hunnu v Kitae I Tlenie KoreyaUikikitap logotipi Bul takyryp bojynsha Uikikitapta mәtinnin tүpnuskasy bar Қaranyz Hou Hanshu Czyuan 85 Uikikitap logotipi Bul takyryp bojynsha Uikikitapta mәtinnin tүpnuskasy bar Қaranyz Nanshu Czyuan 79