Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Буйо (кор. 부여; қыт. 扶餘; : Fūyú;) — Манджурияның ортасында орналасқан және б. з. б. II ғасырдың аяғынан б. з. IV ғасырының ортасына дейін тәуелсіз мемлекет ретінде өмір сүрген ежелгі кәріс патшалығы.
| Буйо кор. 부여 Тайпалық одақ | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
 Буйо (картада «Buyeo») б. з. 204 жылы | ||||
| Астанасы | ||||
| Діні | буддизм, шаманизм | |||
| Аумағы | 60000 | |||
Мемлекет біздің заманымыздың I ғасырының ортасында Шығыс Хан әулетімен ресми дипломатиялық қатынастарға осы империяның Сәнби мен Когурё қаупіне қарсы күрестегі маңызды одақтасы ретінде кірді. 285 жылы көңіл көншітпейтін Сәнби шапқыншылығынан кейін Буйо көмегімен қалпына келді. Алайда бұл құлдырау кезеңінің басталуын белгіледі. 346 жылы екінші Сәнби шапқыншылығы мемлекетті жойды, оның негізіндегі кейбір қалдықтарды қоспағанда, олар 494 жылы түпкілікті қосылғанға дейін Когурёның вассалдары ретінде сақталды.
екеуі Когурё да, де (Оңтүстік Буйо) өздерін Буйоның мұрагерлері деп санады.
Аңыздық шығу тегі
Буйо патшалығының аңызға айналған негізін қалаушы - Буйо Доңмиоңы Хэ Мо Су болды, бұл сөзбе-сөз Буйоның Киелі Патшасы дегенді білдіреді. Ол құрылғаннан кейін (аспанның ұлы, кор. 해모수, 解慕漱) патша сарайын жаңа сарайына алып келді және олар оны патша деп жариялады.
Жумоң Амнок өзенінің құдайы Хабектің (кор. 하백, 河伯) немесе баламалы түсінік бойынша күн құдайы Хебактың (кор. 해밝) қызы болған Юхуа (кор. 유화부인, 柳花夫人) мен Хемосудың ұлы.
Тарихы
Археологиялық ізашарлар
Буйо мемлекеті қола дәуіріндегі Содансан және Ләнцюан археологиялық мәдениеттерінің саясатынан туындады, олар әр түрлі қытайлық саясаткерлермен сауда-саттық аясында пайда болды. Атап айтқанда, мемлекеті біздің дәуірімізге дейінгі үшінші ғасырдың басында Ляодуңды жаулап алғаннан кейін Мандчжурия мен Корея түбегіне темір жасау технологиясын енгізді.
Қытаймен қарым-қатынасы
Буйо 49 жылы Шығыс Ханның тәуелді мемлекетіне айналды. Бұл қытайлықтарға пайдалы болды, өйткені олардың солтүстік-шығысындағы одақтасы батыс Мандчжуриядағы Сәнби мен Моңғолияның шығысы мен Ляодуң аймағындағы және Корея түбегінің солтүстігіндегі Когурёден келетін қауіп-қатерлерді ауыздықтай алатын еді.
Буйоның дегдарлары да бұл келісімге талпынды, себебі бұл олардың билігін заңдастырып, оларға Қытайдың беделді сауда тауарларына жақсы жағынан қол жеткізуге мүмкіндік берді.
Қытайдың солтүстік-шығысындағы толқулар кезеңінде Буйо 111 жылы Шығыс Ханның кейбір иеліктеріне шабуыл жасады, бірақ 120 жылы қарым-қатынас жақсарып, әскери одақ құрылды. Екі жылдан кейін Буйо алаңның қоршауын бұзу үшін қосымша күш жіберген кезде Когурёден мүлдем жойып жіберуден құтқарды.
III ғасырдың басында Ляодуңнан шыққан қытай қолбасшысы Гоңсон Ду солтүстікте Сәнби мен шығыста Когурёға қарсы күресте Буйоны қолдады. Гоңсон отбасы жойылғаннан кейін Қытайдың солтүстігіндегі Цао Вей провинциясы Гуанцю Цзәнды Когурёға қарсы шабуылға жіберді. Суанту қолбасшылығының Ұлы наменгері Уаң Ки (кор. 왕기, 王頎) бастаған экспедициялық күштің бір бөлігі Когуре патша сарайын Окджо арқылы шығысқа және Илоу жерлеріне қарай қуды. Қайтар жолда оларды Буйо жерінен өтіп бара жатқанда қарсы алды. Бұл арқылы Қытай патшалық туралы толық ақпарат алды.
285 жылы Муроң Уй бастаған сәнбилік Муроң тайпасы Буйоға басып кіріп, Уирео (依慮) патшаны өзін-өзі өлтіруге итермелеп, оны патша сарайын Окджоға көшіруге мәжбүр еткізді. Цзин әулетімен достық қарым-қатынасын ескере отырып, император Уира (依羅) патшаға Буйоны жандандыруға көмектесті.
347 жыл қарсаңында Когурёның шабуылы құлдырауға әкелді. Аши өзеніндегі бекінісінен айырылып (қазіргі Харбин маңайы), Буйо оңтүстік батысқа қарай қарай жылжыды. Шамамен 347 жылы Буйоға Муроң Хуаңы шабуыл жасап, Хион (玄) патшаны тұтқындады.
Құлдырауы
Самгук Сагиге сәйкес, 504 жылы Есилбу алымдық хабаршысы Буйоның алтынын енді алым ретінде алуға болмайтынын айтады, өйткені Буйоны мен Сомна ығыстырып шығарған және оны өзіне қосып алған. императоры Сюану Буйоның бұрынғы даңқын қайтарып алғысы келгені де көрсетілген.
Буйоның қалдықтары қазіргі Харбин аймағында Когурёоның қол астында болған секілді. Буйо бір кездері 457-458 жылдары Солтүстік Вейге құрмет көрсетті, бірақ басқа жағынан Когурёоның бақылауында болды. 494 жылы Буйоға көтеріліп келе жатқан Вудзи (сондай-ақ атауыменде белгілі, кор. 물길, 勿吉) шабуыл жасады, ал Буйоның патша сарайы көшіп барып, Когурёға бас иді.
Жолбон Буйо
Көптеген ежелгі тарихи жазбалар «Жолбон Буйоға» (кор. 졸본부여, 卒本夫餘) шамасы, енді құрыла бастаған Когурё немесе оның астанасына сілтеме жасап нұсқайды.
Б. з. б. 37 ж. Жумоң Когурёның алғашқы патшасы атанды. Жумоң Окджо, және Хенгинді басып алып, Буйоның бөліктерін және бұрынғы Кочосон жерін қайтарып алды.
Мәдениеті
Қытайдың үш патшалық шежіресінде (III ғ.) «Шығыс варварлардың сипаттамасы» деген 30-тарауға сәйкес, Буйо ұлы қабырғалардан тыс Манджурияның солтүстік-шығыс жерлерін жайлаған егіншілер болды. Патшаға бағынатын ақсүйектердің билеушілері ка (加) атағын иеленіп, бір-бірінен ит ка, жылқы ка сияқты жануар атауларымен ерекшеленді.
Буйо Ұзын қорғанның солтүстігінде, Суантудан мың орналасқан; оңтүстігінде Когурёмен, шығыста және батыста Сәнбимен шектеседі, одан солтүстікке қарай Руо өзені ағады. Оның ауданы шамамен екі мың ливрді құрайды, ал оның үйлерінің саны сегіз мыңдай. Оның тұрғындары отырықшы, жеке меншік үйлер, қоймалар мен түрмелері бар. Олардың көптеген қорғандарымен және кең батпақтарымен олардың аумағы барлық шығыс көшпелі тайпалар жерлердің ішіндегі ең тегіс және ашық болып саналады.Олардың жері бес дәнді дақылдарды өсіруге жарамды; олар бес жеміс бермейді. Олардың адамдары алып келеді; күшті және батыл, алғыр және жомарт мінезді, олар қарақшылыққа бейім емес... Олар көбіне ақ киімді жөн көреді; олардың жеңдері, көйлектері мен шалбары кең, ал аяқтарына былғары сандалдар киеді... Мемлекеттің тұрғындары үй жануарларын өсіруге шебер; олар сондай-ақ әйгілі жылқылар, қызыл нефрит, бұлғырлар мен меруерт шығарады... Қару ретінде олардың садақтары, жебелері, пышақтары мен қалқандарды пайдаланады; әр отбасында өзінің қару ұстасы бар. Мемлекеттің ақсақалдары өздерін ұзақ уақыттан бері келімсектерге келген босқындар деп атайды. Олар түрмелерге ұқсайтын дөңгелек форттар салады. Кәрі де, жас та күндіз де, түнде де жолда келе жатып ән салады; күні бойы олардың дауысы басылмайды... Жаумен бетпе-бет келіп, бірнеше га өздері соғысады; төменгі отбасылар ішіп-жеуге тамақ тасыйды
—, 30
Сол мәтінде Буйоның тілі оңтүстік көршілері Когурё мен ұқсас болғандығы және Окджо тілі олардан сәл өзгеше екендігі айтылған. Осы хабарламаға сүйене отырып, Ли Ги Мун осы төрт тілді Оңтүстік Кореядағы конфедерациясының хан тілдерінің замандастары болып табылатын деп топтастырды.
Мұрасы
1930 жылдары қытай тарихшысы Джин Юфу (金毓黻) Манджурия мен Солтүстік Корея тұрғындары үшін Буйо, Когурё және Бекче патшалықтарынан бастап қазіргі заманғы кәріс ұлтына дейін сызықтық шығу моделін жасады. Кейінгі Солтүстік-Шығыс Қытай тарихшылары осы ықпалды моделге сүйенді.
Үш кәріс патшалығының екеуі - Когурё мен өздерін Буйоның мұрагерлері деп санады. Бекченің негізін қалаушы Онджо патша Когурёның негізін қалаушы Тоңмиоңсоң патшаның ұлы болған деседі. 538 жылы Бекче өзінің атауын ресми түрде Намбуйо (Оңтүстік Буйо, кор. 남부여, 南夫餘) деп өзгертті.
Дереккөздер
- Doosan Encyclopedia 유화부인 柳花夫人.
- Doosan Encyclopedia 하백 河伯.
- Encyclopedia of Korean Culture 하백 河伯 — Encyclopedia of Korean Culture.
- 유화부인. National Folk Museum of Korea.
- Byington Mark E. The Ancient State of Puyŏ in Northeast Asia: Archaeology and Historical Memory — Cambridge (Massachusetts) and London: Harvard University Asia Center, 2016. — P. 62, 101. — ISBN 978-0-674-73719-8.
- Byington Mark E. The Ancient State of Puyŏ in Northeast Asia: Archaeology and Historical Memory — Cambridge (Massachusetts) and London: Harvard University Asia Center, 2016. — P. 146. — ISBN 978-0-674-73719-8.
- Byington Mark E. The Ancient State of Puyŏ in Northeast Asia: Archaeology and Historical Memory — Cambridge (Massachusetts) and London: Harvard University Asia Center, 2016. — P. 148–149. — ISBN 978-0-674-73719-8.
- Ikeuchi, Hiroshi. "The Chinese Expeditions to Manchuria under the Wei dynasty," Memoirs of the Research Department of the Toyo Bunko 4 (1929): 71-119. p. 109
- Hyŏn-hŭi Yi, Sŏng-su Pak, Nae-hyŏn Yun, 《New history of Korea:Korean studies series》, vol.30, Jimoondang, 2005. p.116
- Northeast Asian History Foundation, 《Journal of Northeast Asian History》, Vol.4-1-2, 2007. p.100
- La Universidad de Seúl, 《Seoul Journal of Korean Studies,》, Vol.17, 2004. p.16
- Lee, 1993, pp. 15–16
- Byington, Mark History News Network | The War of Words Between South Korea and China Over An Ancient Kingdom: Why Both Sides Are Misguided. Hnn.us.
- Il-yeon: Samguk Yusa: Legends and History of the Three Kingdoms of Ancient Korea, translated by Tae-Hung Ha and Grafton K. Mintz. Book Two, page 119. Silk Pagoda (2006). Script error: No such module "Catalog lookup link".Script error: No such module "check isxn".
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bujo kor 부여 kyt 扶餘 Fuyu Mandzhuriyanyn ortasynda ornalaskan zhәne b z b II gasyrdyn ayagynan b z IV gasyrynyn ortasyna dejin tәuelsiz memleket retinde omir sүrgen ezhelgi kәris patshalygy Bujo kor 부여 Tajpalyk odakb z b II gasyr 494 Bujo kartada Buyeo b z 204 zhylyAstanasyDini buddizm shamanizmAumagy 60000 Memleket bizdin zamanymyzdyn I gasyrynyn ortasynda Shygys Han әuletimen resmi diplomatiyalyk katynastarga osy imperiyanyn Sәnbi men Koguryo kaupine karsy kүrestegi manyzdy odaktasy retinde kirdi 285 zhyly konil konshitpejtin Sәnbi shapkynshylygynan kejin Bujo komegimen kalpyna keldi Alajda bul kuldyrau kezeninin bastaluyn belgiledi 346 zhyly ekinshi Sәnbi shapkynshylygy memleketti zhojdy onyn negizindegi kejbir kaldyktardy kospaganda olar 494 zhyly tүpkilikti kosylganga dejin Koguryonyn vassaldary retinde saktaldy ekeui Koguryo da de Ontүstik Bujo ozderin Bujonyn muragerleri dep sanady Anyzdyk shygu tegiBujo patshalygynyn anyzga ajnalgan negizin kalaushy Bujo Donmiony He Mo Su boldy bul sozbe soz Bujonyn Kieli Patshasy degendi bildiredi Ol kurylgannan kejin aspannyn uly kor 해모수 解慕漱 patsha sarajyn zhana sarajyna alyp keldi zhәne olar ony patsha dep zhariyalady Zhumon Amnok ozeninin kudajy Habektin kor 하백 河伯 nemese balamaly tүsinik bojynsha kүn kudajy Hebaktyn kor 해밝 kyzy bolgan Yuhua kor 유화부인 柳花夫人 men Hemosudyn uly TarihyArheologiyalyk izasharlar Bujo memleketi kola dәuirindegi Sodansan zhәne Lәncyuan arheologiyalyk mәdenietterinin sayasatynan tuyndady olar әr tүrli kytajlyk sayasatkerlermen sauda sattyk ayasynda pajda boldy Atap ajtkanda memleketi bizdin dәuirimizge dejingi үshinshi gasyrdyn basynda Lyaodundy zhaulap algannan kejin Mandchzhuriya men Koreya tүbegine temir zhasau tehnologiyasyn engizdi Bujonyn ornalaskan zheriҚytajmen karym katynasy Bujo 49 zhyly Shygys Hannyn tәueldi memleketine ajnaldy Bul kytajlyktarga pajdaly boldy ojtkeni olardyn soltүstik shygysyndagy odaktasy batys Mandchzhuriyadagy Sәnbi men Mongoliyanyn shygysy men Lyaodun ajmagyndagy zhәne Koreya tүbeginin soltүstigindegi Koguryoden keletin kauip katerlerdi auyzdyktaj alatyn edi Bujonyn degdarlary da bul kelisimge talpyndy sebebi bul olardyn biligin zandastyryp olarga Қytajdyn bedeldi sauda tauarlaryna zhaksy zhagynan kol zhetkizuge mүmkindik berdi Қytajdyn soltүstik shygysyndagy tolkular kezeninde Bujo 111 zhyly Shygys Hannyn kejbir ielikterine shabuyl zhasady birak 120 zhyly karym katynas zhaksaryp әskeri odak kuryldy Eki zhyldan kejin Bujo alannyn korshauyn buzu үshin kosymsha kүsh zhibergen kezde Koguryoden mүldem zhojyp zhiberuden kutkardy III gasyrdyn basynda Lyaodunnan shykkan kytaj kolbasshysy Gonson Du soltүstikte Sәnbi men shygysta Koguryoga karsy kүreste Bujony koldady Gonson otbasy zhojylgannan kejin Қytajdyn soltүstigindegi Cao Vej provinciyasy Guancyu Czәndy Koguryoga karsy shabuylga zhiberdi Suantu kolbasshylygynyn Ұly namengeri Uan Ki kor 왕기 王頎 bastagan ekspediciyalyk kүshtin bir boligi Kogure patsha sarajyn Okdzho arkyly shygyska zhәne Ilou zherlerine karaj kudy Қajtar zholda olardy Bujo zherinen otip bara zhatkanda karsy aldy Bul arkyly Қytaj patshalyk turaly tolyk akparat aldy 285 zhyly Muron Uj bastagan sәnbilik Muron tajpasy Bujoga basyp kirip Uireo 依慮 patshany ozin ozi oltiruge itermelep ony patsha sarajyn Okdzhoga koshiruge mәzhbүr etkizdi Czin әuletimen dostyk karym katynasyn eskere otyryp imperator Uira 依羅 patshaga Bujony zhandandyruga komektesti 347 zhyl karsanynda Koguryonyn shabuyly kuldyrauga әkeldi Ashi ozenindegi bekinisinen ajyrylyp kazirgi Harbin manajy Bujo ontүstik batyska karaj karaj zhylzhydy Shamamen 347 zhyly Bujoga Muron Huany shabuyl zhasap Hion 玄 patshany tutkyndady Қuldyrauy Samguk Sagige sәjkes 504 zhyly Esilbu alymdyk habarshysy Bujonyn altynyn endi alym retinde aluga bolmajtynyn ajtady ojtkeni Bujony men Somna ygystyryp shygargan zhәne ony ozine kosyp algan imperatory Syuanu Bujonyn buryngy dankyn kajtaryp algysy kelgeni de korsetilgen Bujonyn kaldyktary kazirgi Harbin ajmagynda Koguryoonyn kol astynda bolgan sekildi Bujo bir kezderi 457 458 zhyldary Soltүstik Vejge kurmet korsetti birak baska zhagynan Koguryoonyn bakylauynda boldy 494 zhyly Bujoga koterilip kele zhatkan Vudzi sondaj ak atauymende belgili kor 물길 勿吉 shabuyl zhasady al Bujonyn patsha sarajy koship baryp Koguryoga bas idi Zholbon Bujo Koptegen ezhelgi tarihi zhazbalar Zholbon Bujoga kor 졸본부여 卒本夫餘 shamasy endi kuryla bastagan Koguryo nemese onyn astanasyna silteme zhasap nuskajdy B z b 37 zh Zhumon Koguryonyn algashky patshasy atandy Zhumon Okdzho zhәne Hengindi basyp alyp Bujonyn bolikterin zhәne buryngy Kochoson zherin kajtaryp aldy MәdenietiҚytajdyn үsh patshalyk shezhiresinde III g Shygys varvarlardyn sipattamasy degen 30 tarauga sәjkes Bujo uly kabyrgalardan tys Mandzhuriyanyn soltүstik shygys zherlerin zhajlagan eginshiler boldy Patshaga bagynatyn aksүjekterdin bileushileri ka 加 atagyn ielenip bir birinen it ka zhylky ka siyakty zhanuar ataularymen erekshelendi Bujo Ұzyn korgannyn soltүstiginde Suantudan myn ornalaskan ontүstiginde Koguryomen shygysta zhәne batysta Sәnbimen shektesedi odan soltүstikke karaj Ruo ozeni agady Onyn audany shamamen eki myn livrdi kurajdy al onyn үjlerinin sany segiz myndaj Onyn turgyndary otyrykshy zheke menshik үjler kojmalar men tүrmeleri bar Olardyn koptegen korgandarymen zhәne ken batpaktarymen olardyn aumagy barlyk shygys koshpeli tajpalar zherlerdin ishindegi en tegis zhәne ashyk bolyp sanalady Olardyn zheri bes dәndi dakyldardy osiruge zharamdy olar bes zhemis bermejdi Olardyn adamdary alyp keledi kүshti zhәne batyl algyr zhәne zhomart minezdi olar karakshylykka bejim emes Olar kobine ak kiimdi zhon koredi olardyn zhenderi kojlekteri men shalbary ken al ayaktaryna bylgary sandaldar kiedi Memlekettin turgyndary үj zhanuarlaryn osiruge sheber olar sondaj ak әjgili zhylkylar kyzyl nefrit bulgyrlar men meruert shygarady Қaru retinde olardyn sadaktary zhebeleri pyshaktary men kalkandardy pajdalanady әr otbasynda ozinin karu ustasy bar Memlekettin aksakaldary ozderin uzak uakyttan beri kelimsekterge kelgen boskyndar dep atajdy Olar tүrmelerge uksajtyn dongelek forttar salady Kәri de zhas ta kүndiz de tүnde de zholda kele zhatyp әn salady kүni bojy olardyn dauysy basylmajdy Zhaumen betpe bet kelip birneshe ga ozderi sogysady tomengi otbasylar iship zheuge tamak tasyjdy 30 Sol mәtinde Bujonyn tili ontүstik korshileri Koguryo men uksas bolgandygy zhәne Okdzho tili olardan sәl ozgeshe ekendigi ajtylgan Osy habarlamaga sүjene otyryp Li Gi Mun osy tort tildi Ontүstik Koreyadagy konfederaciyasynyn han tilderinin zamandastary bolyp tabylatyn dep toptastyrdy Murasy1930 zhyldary kytaj tarihshysy Dzhin Yufu 金毓黻 Mandzhuriya men Soltүstik Koreya turgyndary үshin Bujo Koguryo zhәne Bekche patshalyktarynan bastap kazirgi zamangy kәris ultyna dejin syzyktyk shygu modelin zhasady Kejingi Soltүstik Shygys Қytaj tarihshylary osy ykpaldy modelge sүjendi Үsh kәris patshalygynyn ekeui Koguryo men ozderin Bujonyn muragerleri dep sanady Bekchenin negizin kalaushy Ondzho patsha Koguryonyn negizin kalaushy Tonmionson patshanyn uly bolgan desedi 538 zhyly Bekche ozinin atauyn resmi tүrde Nambujo Ontүstik Bujo kor 남부여 南夫餘 dep ozgertti DerekkozderDoosan Encyclopedia 유화부인 柳花夫人 Doosan Encyclopedia 하백 河伯 Encyclopedia of Korean Culture 하백 河伯 Encyclopedia of Korean Culture 유화부인 National Folk Museum of Korea Byington Mark E The Ancient State of Puyŏ in Northeast Asia Archaeology and Historical Memory Cambridge Massachusetts and London Harvard University Asia Center 2016 P 62 101 ISBN 978 0 674 73719 8 Byington Mark E The Ancient State of Puyŏ in Northeast Asia Archaeology and Historical Memory Cambridge Massachusetts and London Harvard University Asia Center 2016 P 146 ISBN 978 0 674 73719 8 Byington Mark E The Ancient State of Puyŏ in Northeast Asia Archaeology and Historical Memory Cambridge Massachusetts and London Harvard University Asia Center 2016 P 148 149 ISBN 978 0 674 73719 8 Ikeuchi Hiroshi The Chinese Expeditions to Manchuria under the Wei dynasty Memoirs of the Research Department of the Toyo Bunko 4 1929 71 119 p 109 Hyŏn hŭi Yi Sŏng su Pak Nae hyŏn Yun New history of Korea Korean studies series vol 30 Jimoondang 2005 p 116 Northeast Asian History Foundation Journal of Northeast Asian History Vol 4 1 2 2007 p 100 La Universidad de Seul Seoul Journal of Korean Studies Vol 17 2004 p 16 Lee 1993 pp 15 16 Byington Mark History News Network The War of Words Between South Korea and China Over An Ancient Kingdom Why Both Sides Are Misguided Hnn us Il yeon Samguk Yusa Legends and History of the Three Kingdoms of Ancient Korea translated by Tae Hung Ha and Grafton K Mintz Book Two page 119 Silk Pagoda 2006 Script error No such module Catalog lookup link Script error No such module check isxn