Сәнби немесе сәнбей (Сәнбиліктер; моңғ. Сүмбэ, Сяньби Сүмбе, Сианби, қытай транскрипциясында - «Сианби», қытайша: 鮮卑) - Ішкі Монғолия аумағында өмір сүрген көшпенді ежелгі моңғол тайпалары. Біздің дәуірімізге дейінгі III ғасырда Дунху одағынан шыққан. Қазақтардың, моңғолдардың этногенезіне қатысты.
Сәнби | ||||
| ||||
---|---|---|---|---|
Тіл(дер)і | сәнбилік | |||
← Ғұндар мемлекеті Жужан қағанаты → |
Шын аты-жөні белгісіз. Қытай транскрипциясында бұрмаланған «сянби» этнонимі - бұл конвенция. «Сирби», «Сирви», «Сарби» деген атпен әртүрлі қытай дереккөздерінде аталған .
93 жылы Қытай коалициясы, сәнбилер, динлиндер және чешистер (Тұрпан оазисі тұрғындары) бірігіп ғұндарды Их Баян ( қытайша: 稽落山之戰) шайқасында жеңді. 155 жылы сәнби көшбасшысы Таңшығай ғұндарды тас-талқан етіп, олардың төрт бөлікке ыдырауына әсер етті. Бірінші бөлігі жеңімпаз сәнбилерге қосылды, екіншісі Қытайға қоныс аударды, үшіншісі Тарбағатай тау ормандары мен шатқалдары және Қара Ертіс бассейнінде қалды; Төртіншісі ( ғұндар ) батыс жаққа шегініп, 158 жылы Еділ мен төменгі Донға жетті. Олардың келуі туралы ежелгі географ Дионисий Перигет хабарлады .
Дереккөздер
- Pelliot P. Tokharien et Koutcheen // Journal Asiatique. 1934, I. С. 35.
- Гумилев Л. Н. Тысячелетие вокруг Каспия. — М. 1990.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Sәnbi nemese sәnbej Sәnbilikter mong Sүmbe Syanbi Sүmbe Sianbi kytaj transkripciyasynda Sianbi kytajsha 鮮卑 Ishki Mongoliya aumagynda omir sүrgen koshpendi ezhelgi mongol tajpalary Bizdin dәuirimizge dejingi III gasyrda Dunhu odagynan shykkan Қazaktardyn mongoldardyn etnogenezine katysty Sәnbi93 234Til der i sәnbilik Ғundar memleketi Zhuzhan kaganaty Shyn aty zhoni belgisiz Қytaj transkripciyasynda burmalangan syanbi etnonimi bul konvenciya Sirbi Sirvi Sarbi degen atpen әrtүrli kytaj derekkozderinde atalgan 93 zhyly Қytaj koaliciyasy sәnbiler dinlinder zhәne cheshister Turpan oazisi turgyndary birigip gundardy Ih Bayan kytajsha 稽落山之戰 shajkasynda zhendi 155 zhyly sәnbi koshbasshysy Tanshygaj gundardy tas talkan etip olardyn tort bolikke ydyrauyna әser etti Birinshi boligi zhenimpaz sәnbilerge kosyldy ekinshisi Қytajga konys audardy үshinshisi Tarbagataj tau ormandary men shatkaldary zhәne Қara Ertis bassejninde kaldy Tortinshisi gundar batys zhakka sheginip 158 zhyly Edil men tomengi Donga zhetti Olardyn kelui turaly ezhelgi geograf Dionisij Periget habarlady DerekkozderPelliot P Tokharien et Koutcheen Journal Asiatique 1934 I S 35 Gumilev L N Tysyacheletie vokrug Kaspiya M 1990