Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Кеңес Одағы Коммунистік партиясы Орталық комитетінің Саяси бюросы (КОКП ОК саяси бюросы 1952 жылдан бастап 1966 жылға дейін — КОКП ОК төралқасы; орыс. Политическое бюро Центрального комитета Коммунистической партии Советского Союза (Политбюро ЦК КПСС, Президиум ЦК КПСС) — Кеңес Одағы Коммунистік партиясы Орталық Комитетінің аралығындағы басқару органы.
 Сыртқы медиафайлдар | |
|---|---|
 | КОКП ОК төралқасы. 1956 |
| | КОКП ОК төралқасы. 1957—1964 |
| | КОКП ОК саяси бюросы. 1971 |
| | КОКП ОК саяси бюросы. 1981 |
| | КОКП ОК саяси бюросы. 1986 |
| | КОКП ОК саяси бюросы. 1988 |
Саяси бюроға партияның, ал бірпартиялық жүйе жағдайында – бүкіл мемлекеттің саясатын айқындайтын Орталық Комитеттің ең ықпалды мүшелері кірді, өйткені КСРО-ның 1936 жылғы Конституциясына сәйкес, коммунистік партия «еңбекшілердің социалистік жүйені нығайту және дамыту жолындағы күресіндегі алдыңғы жасағы» болды және «еңбекшілердің барлық ұйымдарының қоғамдық және мемлекеттік жетекші өзегі», ал КСРО-ның 1977 жылғы Конституциясына сәйкес - Кеңес қоғамының «жетекші және бағыттаушы күші» (1990 жылғы наурызда 6-бап өзгертілгенге дейін) болды. Осылайша, Саяси бюроның мүшелері мемлекеттік қызметтерді атқармаса да, іс жүзінде КСРО-ның жоғарғы басшылығының қатарында болды.
Тарихы
Алғаш рет Ленин бастаған РСДЖ(б)П ОК саяси бюросы 1917 жылы 10 (23) қазандағы ОК мәжілісінде Орталық комитет қойған 1917 жылы 25 қазанда (7 қараша) қарулы көтеріліске саяси жетекшілік ету үшін құрылды. Оған: , , , Ленин В.И., , Сталин И.В. және Троцкий Л.Д. кірді.
1917 жылғы 29 қарашадан (12 желтоқсан) бастап РСДЖ(б)П ОК бюросы ретінде «саяси» деп айқындалып, әрі қысқартылған құрамда: Ленин В.И., , Сталин И.В. және Троцкий Л.Д. болды. партия РК(б)П болып аталды және 1918 жылы 8 наурызда бес адамнан: Ленин В. И., , , Сталин И. В. және Троцкий Л. Д. тұратын РК(б)П ОК бюросы құрылды. 1918 жылы 29 шілдеде Сокольников Бюродан шықты, 1919 жылы 11 наурызда Сокольников пен кірді.
1919 жылы наурызда әрекеттегі орган ретінде РК(б)П ОК саяси бюросы деген атпен («саяси» деген қосымшамен) қайта құрылды.
1925 жылы желтоқсанда партия атауының өзгеруіне байланысты БК(б)П ОК саяси бюросы болып өзгертілді.
1940 жылдардың аяғында Саяси бюроның толық құрамдағы отырысы сирек болды. Кез келген мәселені мәні бойынша шешу үшін Саяси бюроның құрамында топтар («алтылық», «жетілік») құрылды. 1956 жылы И.В. Сталин қайтыс болғаннан кейін Н.С. Хрущев « баяндамасында «мұндай комиссияларды құру – «бестік», «алтылық», «жеті» және «тоғыз «Саяси бюроның ішінде ұжымдық басшылық қағидасын бұзатын. Саяси бюроның кейбір мүшелері осылайша маңызды мәселелерді шешуден шеттелді», - деп атап өтті, атап айтқанда, Саяси бюроның ең үлкен мүшелерінің бірі Сталинге бір рет телефон соғып, одан Саяси бюроның отырысына қатысу үшін рұқсат сұрауға мәжбүр болды. Осы баяндаманы зерттеуші Гровер Ферр белгілі бір салалардағы «тар композициялар» (Хрущев айтқан «алтылық» қосқанда «жетілік» шын мәнінде Саяси бюро қарамағындағы Сыртқы істер жөніндегі комиссия болды) Сталиннің ойлап тапқаны емес және іс жүзінде олар партия мен мемлекет басшылары арасындағы жүктемені қайта бөлу үшін машықтандырылды.
1952 жылы партия атауын өзгертумен бірге КОКП ОК Төралқасы болып аталды; 1966 жылғы қайтадан КОКП ОК саяси бюросы болып өзгертілді.
1952 жылы 16 қазанда КОКП ОК Пленумында Президиумнан басқа ОК Төралқасының Бюросы бекітілді және сайланды, оның құрамына тоғыз адам кірді: , , , , , , , И.В.Сталин және Н.С.Хрущев.
1953 жылы 5 наурызда КОКП ОК Пленумының, мен бірлескен отырысының шешімімен КОКП ОК Төралқасының Бюросы таратылды.
КОКП Жарғысына сәйкес КОКП ОК пленумдары аралығындағы кезеңде партияның жұмысына басшылық жасау үшін КОКП ОК пленумдарында КОКП ОК саяси бюросы сайланды. Кейіннен КОКП ОК бекіткен шешімдерді КОКП ОК саяси бюросы қабылдады. КОКП ОК саяси бюросының құрамына Саяси бюроның мүшелері мен мүшелігіне кандидаттар (соңғылары 1990 жылға дейін) кірді.
КОКП ОК саяси бюросының құрамына сегізден (20-жылдардың басында) жиырма беске дейін (1970-жылдары) мүшелер кірді. Ереже бойынша оның құрамына: КОКП ОК бас хатшысы, төрағасы, КСРО және РКФСР Жоғарғы кеңестері президиумдарының төрағалары, ОК бірінші хатшылары, КОКП Мәскеу қалалық және/немесе Ленинград облыстық комитетінің бірінші хатшылары, сондай-ақ 1973 жылдан бастап МҚК төрағалары, сыртқы істер және қорғаныс министрлері де кірді.
Сталиндік билік жылдарында Саяси бюроның маңызы төмендетіліп, оның бұрынғы көптеген мүшелері репрессияға ұшырады (, , Бухарин, және т.б.). Н.С. Хрущевтің тұсында кейбір республикалық коммунистік партиялардың бірінші хатшылары ОК Төралқасының құрамына енгізіле бастады (дәстүр кейінірек тек сақталды), ал 1990-1991 жылдары Саяси бюроға барлық республикалық ОК (соның ішінде бірден Эстон КСР екі коммунистік партияны қосқанда) бірінші хатшылары енгізілді.
Саяси Бюрода болу ұзақтығы бойынша рекорд және антирекорд (1917 жылғы қысқа мерзімді Саяси Бюроны есептемегенде) екі тиесілі: КОКП ОК саяси бюросының (Төралқасының) ең ұзақ мүшесі — (34 жарым жыл), ең азы — Г.К. Жуков (120 күн) болды.
1990 жылы КСРО-да жоғары билік реформасы аясында Президент лауазымы бекітіліп, балама саяси күштер пайда болған кезде Саяси бюроның елді басқарудағы рөлі күрт төмендеді.
1991 жылғы тамыз оқиғасынан кейін КОКП биліктен шеттетілгеніне қарамастан, Саяси бюро ресми түрде таратылған жоқ және 1991 жылғы 6 қарашада партияға түпкілікті тыйым салынғанға дейін ресми түрде өмір сүрді.
Әртүрлі жылдардағы Саяси бюро (1917-1919 жылдары — Бюро, 1952-1966 жылдары — Төралқа) мүшелері
Саяси бюро мүшелерінің партиялық өтілі
Барлық уақытта КОКП жоғары басшылығына 119 адам сайланды, олардың көпшілігі партияға 30 жасқа дейін, көбі 20-ға дейінгілер (Б. Н. Пономарев 14 жаста, 15 жаста – К. Я. Бауман, В. И.И.Лепсе, М.Г.Первухин және Д.Е.Сулимов, 16 жасында – И.А.Зеленский, А.В.Косарев, В.В.Куйбышев, К.И.Николева, А.Я. Пельше, Я.М. Свердлов, И.Ф.Тевосян, К.В.Уханов және В.Я. Чубар).
Жоғарғы органдарға 20 жылдан астам партиялық өтілі бар басшылардың 80 % сайланды. Саяси бюроға бірінші сайлау кезінде А.Я. Пельше (51 жыл), О.В.Куусинен (48 жыл), К.У.Черненко (45 жыл), Д.Т.Язов (43 жыл), Б.Н.Пономарев және А.Н. Яковлевте (әрқайсысы 42 жыл) партиялық өтілі болды.
Әдебиет
- В Политбюро ЦК КПСС…: По записям Анатолия Черняева, Вадима Медведева, Георгия Шахназарова (1985—1991)Мұрағатталған 12 қарашаның 2012 жылы. / Сост. А. Черняев, В. Медведев, А. Вебер; Горбачёв-Фонд. — М.: Альпина Бизнес Букс, 2006. — ISBN 5-9614-0354-8.
- Политбюро (Президиум) ЦК партии в 1917—1989 гг.: Персоналии. Справочное пособие. — М.: ВКШ при ЦК ВЛКСМ, 1990. — 148 с.
- Политбюро, Оргбюро, Секретариат ЦК РКП(б)—ВКП(б)—КПСС: справочник. — М.: Политиздат, 1990. — 271 с.
- Составы Политбюро (Президиума в 1952—1966 гг.) Центрального Комитета Коммунистической партии Советского Союза // Политическое образование. — 1988. — № 9. — С. 78—84.
- Состав руководящих органов Центрального комитета партии — Политбюро (Президиума), Оргбюро, Секретариата ЦК (1917—1990 гг.) // Известия ЦК КПСС. — 1990. — № 7. — С. 69—136.
- Сушков А. В. Президиум ЦК КПСС в 1957—1964 гг.: Личности и властьМұрағатталған 15 ақпанның 2016 жылы.. — Екатеринбург: УрО РАН, 2009. — 386 с.
- Хлевнюк О. В. Политбюро: Механизмы политической власти в 30-е годы. — М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), 1996. — 294 с.
- Чернев А. Д. 229 кремлёвских вождей: Политбюро, Оргбюро, Секретариат ЦК Коммунистической партии в лицах и цифрах. — М.: Родина; Руссика, 1996. — 333 с.
Дереккөздер
- РСДЖ(б)П ОК саяси бюросы - РСДЖ(б)П ОК саяси бюросы - РСДЖ(б)П ОК бюросы - РК(б)П - РК(б)П ОК саяси бюросы - БК(б)П - Президиум - КОКП ОК саяси бюросының шағын құрамы.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 23 сәуір 2020.
- КОКП ХХ съезі. Хрущевтің Сталиннің жеке басына табыну туралы баяндамасы: РВИО-дан Ресейдің тарихи шындығы - Ресей тарихы.(қолжетпейтін сілтеме)
- ОК Төралқасының бюросы. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 маусым 2008.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 18 маусым 2009.
- КОКП және КСРО тарихы бойынша анықтамалықта ОК Төралқасының бюросы. Басты дереккөзінен мұрағатталған 3 қыркүйек 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 18 маусым 2009.
- РКФСР Президентінің 1991 жылғы 6 қарашадағы №169 КОКП мен РКФСР КП қызметі туралы Жарлығы.(қолжетпейтін сілтеме)
- Политбюро ЦК КПСС (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 3 қазан 2020.
- «Назарбаев партиядан шықты» Мұрағатталған 6 қазанның 2013 жылы. // «Независимамыр газета», 29 тамыз 1991 ж., № 101
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kenes Odagy Kommunistik partiyasy Ortalyk komitetinin Sayasi byurosy KOKP OK sayasi byurosy 1952 zhyldan bastap 1966 zhylga dejin KOKP OK toralkasy orys Politicheskoe byuro Centralnogo komiteta Kommunisticheskoj partii Sovetskogo Soyuza Politbyuro CK KPSS Prezidium CK KPSS Kenes Odagy Kommunistik partiyasy Ortalyk Komitetinin aralygyndagy baskaru organy Syrtky mediafajldarKOKP OK toralkasy 1956KOKP OK toralkasy 1957 1964KOKP OK sayasi byurosy 1971KOKP OK sayasi byurosy 1981KOKP OK sayasi byurosy 1986KOKP OK sayasi byurosy 1988Sayasi byuro mүshelerinin portretteri bar kollazh Beriya kamauga alyngannan kejin onyn portreti kiyp alynganSayasi byuronyn 1940 zhylgy 17 kantardagy otyrysynyn hattamasynan үzindi ogan sәjkes 457 adamdy sotka beru zhәne olardyn 346 syn atu 111 in lagerge zhiberu turaly sheshim kabyldangan Partiya kosemderinin sondaj ak Sayasi byuro mүshelerinin portretteri zhii kyzyl buryshtar dep atalatyn zherlerge ornalastyrylatyn Surette GULAG zhүjesinin әjelder baragynyn ishki korinisi Sayasi byuroga partiyanyn al birpartiyalyk zhүje zhagdajynda bүkil memlekettin sayasatyn ajkyndajtyn Ortalyk Komitettin en ykpaldy mүsheleri kirdi ojtkeni KSRO nyn 1936 zhylgy Konstituciyasyna sәjkes kommunistik partiya enbekshilerdin socialistik zhүjeni nygajtu zhәne damytu zholyndagy kүresindegi aldyngy zhasagy boldy zhәne enbekshilerdin barlyk ujymdarynyn kogamdyk zhәne memlekettik zhetekshi ozegi al KSRO nyn 1977 zhylgy Konstituciyasyna sәjkes Kenes kogamynyn zhetekshi zhәne bagyttaushy kүshi 1990 zhylgy nauryzda 6 bap ozgertilgenge dejin boldy Osylajsha Sayasi byuronyn mүsheleri memlekettik kyzmetterdi atkarmasa da is zhүzinde KSRO nyn zhogargy basshylygynyn katarynda boldy TarihyAlgash ret Lenin bastagan RSDZh b P OK sayasi byurosy 1917 zhyly 10 23 kazandagy OK mәzhilisinde Ortalyk komitet kojgan 1917 zhyly 25 kazanda 7 karasha karuly koteriliske sayasi zhetekshilik etu үshin kuryldy Ogan Lenin V I Stalin I V zhәne Trockij L D kirdi 1917 zhylgy 29 karashadan 12 zheltoksan bastap RSDZh b P OK byurosy retinde sayasi dep ajkyndalyp әri kyskartylgan kuramda Lenin V I Stalin I V zhәne Trockij L D boldy partiya RK b P bolyp ataldy zhәne 1918 zhyly 8 nauryzda bes adamnan Lenin V I Stalin I V zhәne Trockij L D turatyn RK b P OK byurosy kuryldy 1918 zhyly 29 shildede Sokolnikov Byurodan shykty 1919 zhyly 11 nauryzda Sokolnikov pen kirdi 1919 zhyly nauryzda әrekettegi organ retinde RK b P OK sayasi byurosy degen atpen sayasi degen kosymshamen kajta kuryldy 1925 zhyly zheltoksanda partiya atauynyn ozgeruine bajlanysty BK b P OK sayasi byurosy bolyp ozgertildi 1940 zhyldardyn ayagynda Sayasi byuronyn tolyk kuramdagy otyrysy sirek boldy Kez kelgen mәseleni mәni bojynsha sheshu үshin Sayasi byuronyn kuramynda toptar altylyk zhetilik kuryldy 1956 zhyly I V Stalin kajtys bolgannan kejin N S Hrushev bayandamasynda mundaj komissiyalardy kuru bestik altylyk zheti zhәne togyz Sayasi byuronyn ishinde uzhymdyk basshylyk kagidasyn buzatyn Sayasi byuronyn kejbir mүsheleri osylajsha manyzdy mәselelerdi sheshuden shetteldi dep atap otti atap ajtkanda Sayasi byuronyn en үlken mүshelerinin biri Stalinge bir ret telefon sogyp odan Sayasi byuronyn otyrysyna katysu үshin ruksat surauga mәzhbүr boldy Osy bayandamany zertteushi Grover Ferr belgili bir salalardagy tar kompoziciyalar Hrushev ajtkan altylyk koskanda zhetilik shyn mәninde Sayasi byuro karamagyndagy Syrtky ister zhonindegi komissiya boldy Stalinnin ojlap tapkany emes zhәne is zhүzinde olar partiya men memleket basshylary arasyndagy zhүktemeni kajta bolu үshin mashyktandyryldy 1952 zhyly partiya atauyn ozgertumen birge KOKP OK Toralkasy bolyp ataldy 1966 zhylgy kajtadan KOKP OK sayasi byurosy bolyp ozgertildi 1952 zhyly 16 kazanda KOKP OK Plenumynda Prezidiumnan baska OK Toralkasynyn Byurosy bekitildi zhәne sajlandy onyn kuramyna togyz adam kirdi I V Stalin zhәne N S Hrushev 1953 zhyly 5 nauryzda KOKP OK Plenumynyn men birlesken otyrysynyn sheshimimen KOKP OK Toralkasynyn Byurosy taratyldy KOKP Zhargysyna sәjkes KOKP OK plenumdary aralygyndagy kezende partiyanyn zhumysyna basshylyk zhasau үshin KOKP OK plenumdarynda KOKP OK sayasi byurosy sajlandy Kejinnen KOKP OK bekitken sheshimderdi KOKP OK sayasi byurosy kabyldady KOKP OK sayasi byurosynyn kuramyna Sayasi byuronyn mүsheleri men mүsheligine kandidattar songylary 1990 zhylga dejin kirdi KOKP OK sayasi byurosynyn kuramyna segizden 20 zhyldardyn basynda zhiyrma beske dejin 1970 zhyldary mүsheler kirdi Erezhe bojynsha onyn kuramyna KOKP OK bas hatshysy toragasy KSRO zhәne RKFSR Zhogargy kenesteri prezidiumdarynyn toragalary OK birinshi hatshylary KOKP Mәskeu kalalyk zhәne nemese Leningrad oblystyk komitetinin birinshi hatshylary sondaj ak 1973 zhyldan bastap MҚK toragalary syrtky ister zhәne korganys ministrleri de kirdi Stalindik bilik zhyldarynda Sayasi byuronyn manyzy tomendetilip onyn buryngy koptegen mүsheleri repressiyaga ushyrady Buharin zhәne t b N S Hrushevtin tusynda kejbir respublikalyk kommunistik partiyalardyn birinshi hatshylary OK Toralkasynyn kuramyna engizile bastady dәstүr kejinirek tek saktaldy al 1990 1991 zhyldary Sayasi byuroga barlyk respublikalyk OK sonyn ishinde birden Eston KSR eki kommunistik partiyany koskanda birinshi hatshylary engizildi Sayasi Byuroda bolu uzaktygy bojynsha rekord zhәne antirekord 1917 zhylgy kyska merzimdi Sayasi Byurony eseptemegende eki tiesili KOKP OK sayasi byurosynyn Toralkasynyn en uzak mүshesi 34 zharym zhyl en azy G K Zhukov 120 kүn boldy 1990 zhyly KSRO da zhogary bilik reformasy ayasynda Prezident lauazymy bekitilip balama sayasi kүshter pajda bolgan kezde Sayasi byuronyn eldi baskarudagy roli kүrt tomendedi 1991 zhylgy tamyz okigasynan kejin KOKP bilikten shettetilgenine karamastan Sayasi byuro resmi tүrde taratylgan zhok zhәne 1991 zhylgy 6 karashada partiyaga tүpkilikti tyjym salynganga dejin resmi tүrde omir sүrdi Әrtүrli zhyldardagy Sayasi byuro 1917 1919 zhyldary Byuro 1952 1966 zhyldary Toralka mүsheleriAty Қuramyna kirdi Shykty Eskertu 1884 1938 10 kazan 1917 23 kazan 1917 1883 1936 10 kazan 1917 23 kazan 1917 1883 1936 10 kazan 1917 23 kazan 1917Vladimir Ilich Lenin 1870 1924 10 kazan 1917 23 kazan 1917 1888 1939 10 kazan 1917 23 kazan 1917Iosif Vissarionovich Stalin 1878 1953 10 kazan 1917 23 kazan 1917Lev Davidovich Trockij 1879 1940 10 kazan 1917 23 kazan 1917Vladimir Ilich Lenin 1870 1924 29 karasha 1917 25 nauryz 1919 OK byurosynyn kuramynda 1885 1919 29 karasha 1917 16 nauryz 1919 Iosif Vissarionovich Stalin 1878 1953 29 karasha 1917 25 nauryz 1919Lev Davidovich Trockij 1879 1940 29 karasha 1917 25 nauryz 1919 1888 1939 8 nauryz 1918 29 shilde 191811 nauryz 1919 25 nauryz 1919 1873 1966 11 nauryz 1919 25 nauryz 1919 1883 1936 25 nauryz 1919 1 kantar 1926 zhanadan kurylgan Sayasi byuroga sajlandy 1883 1938 25 nauryz 1919 16 nauryz 1921Vladimir Ilich Lenin 1870 1924 25 nauryz 1919 21 kantar 1924 zhanadan kurylgan Sayasi byuroga sajlandy Iosif Vissarionovich Stalin 1879 1953 25 nauryz 1919 5 nauryz 1953 Lev Davidovich Trockij 1879 1940 25 nauryz 1919 23 kazan 1926 1873 1966 shilde 1919 kyrkүjek 1919 uakytsha 1883 1936 16 nauryz 1921 23 shilde 1926 zhanadan kurylgan Sayasi byuroga sajlandy 1881 1938 3 sәuir 1922 21 zheltoksan 1930 1880 1936 3 sәuir 1922 13 shilde 1930Nikolaj Ivanovich Buharin 1888 1938 2 mausym 1924 17 karasha 1929 1881 1969 1 kantar 1926 16 shilde 1960 1875 1946 1 kantar1926 3 mausym 1946 Vyacheslav Mihajlovich Molotov 1890 1986 1 kantar 1926 29 mausym 1957 1887 1938 23 shilde 1926 4 akpan 1932Valerian Vladimirovich Kujbyshev 1888 1935 19 zheltoksan 1927 25 kantar 1935 1893 1991 13 shilde 1930 29 mausym 1957Sergej Mironovich Kirov 1886 1934 13 shilde 1930 1 zheltoksan 1934 1889 1939 13 shilde 1930 29 sәuir 1938Grigorij Konstantinovich Ordzhonikidze 1886 1937 21 zheltoksan 1930 18 akpan 1937 1895 1971 4 akpan 1932 16 kazan 1952Anastas Ivanovich Mikoyan 1895 1978 1 akpan 1935 8 sәuir 1966 1891 1939 1 akpan 1935 16 mausym 1938 1896 1948 22 nauryz 1939 31 tamyz 1948 Nikita Sergeevich Hrushyov 1894 1971 22 nauryz 1939 14 kazan 1964 1899 1953 18 nauryz 1946 7 shilde 1953 1902 1988 18 nauryz 1946 29 mausym 1957 1903 1950 26 akpan 1947 7 nauryz 1949 1895 1975 18 akpan 1948 5 kyrkүjek 1958 1904 1980 4 kyrkүjek 1948 16 kazan 1952 1 ret 1902 1978 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1903 1973 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1 ret 1904 1983 16 kazan 1952 5 sәuir 1953 Beriyanyn usynysy bojynsha KSRO MҚM basshylygyndagy katelikter үshin Chekister isi dep atalady shygaryldy 1894 1969 16 kazan 1952 5 nauryz 1953Vasilij Vasilevich Kuznecov 1901 1990 16 kazan 1952 5 nauryz 1953Otto Vilgelmovich Kuusinen 1881 1964 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1 ret 1902 1957 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1906 1981 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1906 1982 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1904 1978 16 kazan 1952 29 mausym 1957Pantelejmon Kondratevich Ponomarenko 1902 1984 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1900 1977 16 kazan 1952 29 mausym 1957 1902 1982 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1 ret 1910 1973 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1888 1970 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1 ret Matvej Fedorovich Shkiryatov 1883 1954 16 kazan 1952 5 nauryz 1953 1908 1975 12 shilde 1955 4 mamyr 1960 1902 1982 12 shilde 1955 25 kantar 1982 2 ret 1903 1973 29 mausym 1957 31 kazan 1961 2 ret Nikolaj Ilich Belyaev 1903 1966 29 mausym 1957 4 mamyr 1960Leonid Ilich Brezhnev 1906 1982 29 mausym 1957 10 karasha 1982 Georgij Konstantinovich Zhukov 1896 1974 29 mausym 1957 29 kazan 1957 1901 1966 29 mausym 1957 31 kazan 1961 1908 1965 29 mausym 1957 16 karasha 1964Otto Vilgelmovich Kuusinen 1881 1964 29 mausym 1957 17 mamyr 1964 2 ret 1910 1974 29 mausym 1957 31 kazan 1961 1888 1970 29 mausym 1957 8 sәuir 1966 2 ret 1917 2008 17 zheltoksan 1957 31 kazan 1961 1904 1980 4 mamyr 1960 21 kazan 1980 2 ret osvobozhdyon ot dolzhnosti po sostoyaniyu zdorovyaNikolaj Viktorovich Podgornyj 1906 1983 4 mamyr 1960 24 mamyr 1977 1917 2001 4 mamyr 1960 5 nauryz 1976Gennadij Ivanovich Voronov 1910 1994 31 kazan 1961 27 sәuir 1973 1906 1990 23 sәuir 1962 22 karasha 1982 Zheke otinishi bojynsha densaulygyna bajlanysty bosatylgan 1918 1994 16 karasha 1964 16 sәuir 1975 1908 1996 16 karasha 1964 27 sәuir 1973 Zheke otinishi bojynsha kyzmetinen bosatyldy 1914 1989 26 nauryz 1965 27 karasha 1978 Zheke otinishi bojynsha densaulygyna bajlanysty bosatylganArvid Yanovich Pelshe 1899 1983 8 sәuir 1966 29 mamyr 1983 1914 1992 9 sәuir 1971 18 akpan 1986 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldy 1918 1978 9 sәuir 1971 17 shilde 1978 Dinmuhamed Ahmetuly Қonaev 1912 1993 9 sәuir 1971 28 kantar 1987 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldy 1918 1990 9 sәuir 1971 20 kyrkүjek 1989 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldyYurij Vladimirovich Andropov 1914 1984 27 sәuir 1973 9 akpan 1984 1903 1976 27 sәuir 1973 26 sәuir 1976 1909 1989 27 sәuir 1973 30 kyrkүjek 1988 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldy 1923 2008 5 nauryz 1976 1 shilde 1985 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldy 1908 1984 5 nauryz 1976 20 zheltoksan 1984 Konstantin Ustinovich Chernenko 1911 1985 27 karasha 1978 10 nauryz 1985 1905 1997 27 karasha 1979 15 kazan 1985 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldy po sostoyaniyu zdorovyaMihail Sergeevich Gorbachyov tug 1931 21 kazan 1980 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1923 2003 22 karasha 1982 21 kazan 1987 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldy 1926 2012 26 zheltoksan 1983 14 shilde 1990Mihail Sergeevich Solomencev 1913 2008 26 zheltoksan 1983 30 kyrkүjek 1988 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldy 1920 2021 23 sәuir 1985 14 shilde 1990 tug 1929 23 sәuir 1985 14 shilde 1990 1923 1999 23 sәuir 1985 20 kyrkүjek 1989 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldyEduard Amvrosievich Shevardnadze 1928 2014 1 shilde 1985 14 shilde 1990 1923 2002 6 nauryz 1986 14 shilde 1990 1929 1993 26 mausym 1987 20 kyrkүjek 1989 zejnetkerlikke shyguyna bajlanysty kyzmetinen bosatyldy tug 1929 26 mausym 1987 14 shilde 1990 1923 2005 26 mausym 1987 14 shilde 1990 tug 1929 30 kyrkүjek 1988 14 shilde 1990 1924 2007 20 kyrkүjek 1989 14 shilde 1990 1937 2010 20 kyrkүjek 1989 14 shilde 1990 1932 1994 9 zheltoksan 1989 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1927 2016 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan tug 1945 14 shilde 1990 31 kantar 1991 1936 2013 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan tug 1934 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylganIslam Әbdiganiuly Kәrimov 1938 2016 14 shilde 1990 15 kyrkүjek 1991 Ol baskargan Өzbekstan Kompartiyasy KOKP nan shykty tug 1940 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1933 2004 14 shilde 1990 25 sәuir 1991 Қyrgyzstan KP OK hatshysy kyzmetin toktatuyna bajlanysty bosatyldy 1932 2016 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1933 2014 14 shilde 1990 11 zheltoksan 1990 1938 2022 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylganNursultan Әbishuly Nazarbaev tug 1940 14 shilde 1990 28 tamyz 1991 KOKP katarynan shyktySaparmurat Atauly Niyazov 1940 2006 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan tug 1935 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan tug 1939 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan tug 1935 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1937 2017 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan tug 1944 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1926 2022 14 shilde 1990 11 zheltoksan 1990 tug 1937 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1929 1999 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1937 2009 14 shilde 1990 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1937 2010 14 shilde 1990 31 kantar 1991 1933 2022 11 zheltoksan 1990 1991 1932 2012 11 zheltoksan 1990 26 shilde 1991 Armeniya KP OK hatshysy kyzmetin toktatuyna bajlanysty bosatyldy 1941 2018 31 kantar 1991 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan 1946 2005 25 sәuir 1991 1991 tug 1935 25 sәuir 1991 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylgan tug 1945 25 sәuir 1991 6 karasha 1991 KOKP tyjym saluyna bajlanysty bosatylganSayasi byuro mүshelerinin partiyalyk otiliBarlyk uakytta KOKP zhogary basshylygyna 119 adam sajlandy olardyn kopshiligi partiyaga 30 zhaska dejin kobi 20 ga dejingiler B N Ponomarev 14 zhasta 15 zhasta K Ya Bauman V I I Lepse M G Pervuhin zhәne D E Sulimov 16 zhasynda I A Zelenskij A V Kosarev V V Kujbyshev K I Nikoleva A Ya Pelshe Ya M Sverdlov I F Tevosyan K V Uhanov zhәne V Ya Chubar Zhogargy organdarga 20 zhyldan astam partiyalyk otili bar basshylardyn 80 sajlandy Sayasi byuroga birinshi sajlau kezinde A Ya Pelshe 51 zhyl O V Kuusinen 48 zhyl K U Chernenko 45 zhyl D T Yazov 43 zhyl B N Ponomarev zhәne A N Yakovlevte әrkajsysy 42 zhyl partiyalyk otili boldy ӘdebietV Politbyuro CK KPSS Po zapisyam Anatoliya Chernyaeva Vadima Medvedeva Georgiya Shahnazarova 1985 1991 Muragattalgan 12 karashanyn 2012 zhyly Sost A Chernyaev V Medvedev A Veber Gorbachyov Fond M Alpina Biznes Buks 2006 ISBN 5 9614 0354 8 Politbyuro Prezidium CK partii v 1917 1989 gg Personalii Spravochnoe posobie M VKSh pri CK VLKSM 1990 148 s Politbyuro Orgbyuro Sekretariat CK RKP b VKP b KPSS spravochnik M Politizdat 1990 271 s Sostavy Politbyuro Prezidiuma v 1952 1966 gg Centralnogo Komiteta Kommunisticheskoj partii Sovetskogo Soyuza Politicheskoe obrazovanie 1988 9 S 78 84 Sostav rukovodyashih organov Centralnogo komiteta partii Politbyuro Prezidiuma Orgbyuro Sekretariata CK 1917 1990 gg Izvestiya CK KPSS 1990 7 S 69 136 Sushkov A V Prezidium CK KPSS v 1957 1964 gg Lichnosti i vlastMuragattalgan 15 akpannyn 2016 zhyly Ekaterinburg UrO RAN 2009 386 s Hlevnyuk O V Politbyuro Mehanizmy politicheskoj vlasti v 30 e gody M Rossijskaya politicheskaya enciklopediya ROSSPEN 1996 294 s Chernev A D 229 kremlyovskih vozhdej Politbyuro Orgbyuro Sekretariat CK Kommunisticheskoj partii v licah i cifrah M Rodina Russika 1996 333 s DerekkozderRSDZh b P OK sayasi byurosy RSDZh b P OK sayasi byurosy RSDZh b P OK byurosy RK b P RK b P OK sayasi byurosy BK b P Prezidium KOKP OK sayasi byurosynyn shagyn kuramy kolzhetpejtin silteme Tekserildi 23 sәuir 2020 KOKP HH sezi Hrushevtin Stalinnin zheke basyna tabynu turaly bayandamasy RVIO dan Resejdin tarihi shyndygy Resej tarihy kolzhetpejtin silteme OK Toralkasynyn byurosy Basty derekkozinen muragattalgan 22 mausym 2008 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 18 mausym 2009 KOKP zhәne KSRO tarihy bojynsha anyktamalykta OK Toralkasynyn byurosy Basty derekkozinen muragattalgan 3 kyrkүjek 2019 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 18 mausym 2009 RKFSR Prezidentinin 1991 zhylgy 6 karashadagy 169 KOKP men RKFSR KP kyzmeti turaly Zharlygy kolzhetpejtin silteme Politbyuro CK KPSS orys kolzhetpejtin silteme Tekserildi 3 kazan 2020 Nazarbaev partiyadan shykty Muragattalgan 6 kazannyn 2013 zhyly Nezavisimamyr gazeta 29 tamyz 1991 zh 101