Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Индира Приядаршини Ганди (хинди इन्दिरा प्रियदर्शिनी गान्धी; 19 қараша 1917 — 31 қазан 1984) — үнді саясаткері, Үнді ұлттық конгрессінің көшбасшысы, 1966 - 1977 және 1980 - 1984 жж. Үндістанның премьер-министрі. Джавахарлал Неру мен Камала Нерудің қызы, Раджив және Санджай Гандидің анасы. Үндістан тарихындағы тұңғыш әйел премьер-министр.
| Индира Ганди इन्दिरा प्रियदर्शिनी गान्धी | |||
 Индира Ганди | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 14 қаңтар 1980 — 31 қазан 1984 | |||
| Ізашары | Чаран Сингх | ||
| Ізбасары | Раджив Ганди | ||
| |||
| 19 шілде 1984 — 31 қазан 1984 | |||
| |||
| 19 қаңтар 1966 — 24 наурыз 1977 | |||
| Ізашары | Гүлзарилал Нанда | ||
| Ізбасары | Морарджи Десаи | ||
| |||
| 5 қыркүйек 1967 — 14 ақпан 1969 | |||
| Ізашары | Мохомедали Куррим Чангла | ||
| Ізбасары | Динеш Сингх | ||
| Өмірбаяны | |||
| Партиясы | Үндістан ұлттық конгрессі | ||
| Діні | индуизм | ||
| Дүниеге келуі | 19 қараша 1917 Аллахабад, Уттар-Прадеш | ||
| Қайтыс болуы | 31 қазан 1984 (66 жас) Нью-Дели, Үндістан | ||
| Әкесі | Джавахарлал Неру | ||
| Анасы | Камала Неру | ||
| Жұбайы | Фероз Ганди | ||
| Балалары | ұлдары: Раджив және Санджай | ||
| Қолтаңбасы |  | ||
| Марапаттары | Бхарат Ратна (1971) | ||
өңдеу  | |||
Өмірбаяны
Балалық шағы
Индира Ганди 1917 жылдың 19 қараша күні Аллахабад қаласында дүниеге келген. Әкесі Джавахарлал Неру Үндістанның тұңғыш премьер-министрі, Үндістанның тәуелсізідігі үшін белсене күресуші, атақты мемлекет қайраткері. Анасы Камала Неруде ұлт-азаттық қозғалысқа белсене атсалысқан.
Екі жасында Индира Махатма Гандимен танысады және оның кеңесі бойынша өз туған қаласында жас жеткіншектердің тігіншілікті дамыту бойынша одағын құрады. Жас кезінен бастап түрлі жиындарға қатысады. 1934 жылы Индира атақты үнді жазушысы Рабиндранат Тагор негізін салған ұлттық университетке түседі. Бірақтан, 1936 жылы анасының қайтыс болуына байланысты Еуропаға аттанады. Бір жылдан кейін жас Индира Оксфорд университетінің Сомервель колледжіне түсіп, басқару ісі, антропология және тарихты зерттейді. Екінші Дүниежүзілік соғыс басталысымен еліне оралуға бел буып, барар жолда үндістер көп мекен ететін Оңтүстік Африкаға соғады және сонда алғаш рет халық алдында сөз сөйлейді.
1942 жылы Индира Фероз Гандиге тұрмысқа шығып, күйеуінің тегін алады. Ең қызығы, Фероз Ганди басқа атақты үнді саясаткері Махатма Гандимен ешбір туыстық қатынаста емес. Фероз және Индира Ганди отбасында екі ұл бала дүниеге келді: тұңғышы, Раджив 1944 жылдың 20 тамызында, ал кенжесі, Санджай 1946 жылдың 14 желтоқсанында.
1947 жылдың 15 тамызында Үндістан ресми түрде тәуелсіздікке қол жеткізді. Көп ұзамай, оның тұңғыш үкіметі құрылып, Джавахарлал Неру премьер-министр атанды. Индира Ганди әкесінің жеке хатшысы қызметін атқарды. 1955 жылдан бастап Үнді ұлттық конгрессінің орталық сайлау комитетінің мүшесі, жұмыс комитетінің мүшесі, сол партияның әйелдер ұйымының жетекшісі. 1959 - 1960 жж. ҮҰК көшбасшысы. 1960 жылы Фероз Ганди қайтыс болды.
1966-1971 жж. алғашқы премьер-министрлік қызметі
1964 жылы оның әкесі Джавахарлал Неру қайтыс болды. Сол жылы Индира Ганди парламенттің төменгі палатасы Лок Сабханың депутаты атанады. Үндістанның сол кездегі премьер-министрі Лал Бахадур Шастри Индира Гандиге үкімет құрамына кіруді ұсынып, Индира Ганди ақпарат және хабар тарату министрі атанады. 1966 жылы Ташкентте өткен Пәкістан және Үндістан арасындағы бейбіт келіссөздер кезінде Шастри қайтыс болады және сол жылы Индира Ганди ҮҰК көшбасшысы атанып, Үндістанның премьер-министрі қызметіне тағайындалады. Индира Гандидің премьер-министрлігі кезінде Үндістанда әлеуметтік саясат жүргізіліп, КСРО мен жақын қарым-қатынастар орнады. 1971 жылы Ганди кедейлікпен күрес ұранымен парламенттік сайлауда жеңіске жетеді. Сол жылы ең iрi үнді-пәкістандық дау болды және ол Бангладештің тәуелсiздiк үшiн күресуiмен байланысты еді. Бұл дауда Үндістанды КСРО жақтады және екі мемлекет арасында «Достық және ынтымақтастық туралы шартына» қол қойылды.
Индира Ганди банктерді ұлттандыру және ауыр және жеңіл өнеркәсіпті дамыту саясатын жүргізді. Махараштра штатында алғашқы АЭС іске қосылып, ауыл шаруашылығында біршама реформалар жүргізілді. Соның арқасында, Үндістан көптеген жылдар ішінде алғаш рет азық-түлік импортынан тәуелсіз болды. 1981-1982 жылдары астық көлемі 3.5 млн т артып, 133 млн т құрады және шаруа қожалықтарының тиімділігі артты.
Үнді-Пәкістан соғыс салдары экономикалық жағдайдың нашарлауына, елдегі тәртіпсіздіктердің өршуі мен ішкі шиеленістің өсуіне әкелді. 1975 жылы Уттар Прадеш штатының Жоғарғы Соты 1971 жылы сайлау қарсаңында болған заң бұзушылықтар үшін Индира Гандиді кінәлі деп жариялады және алты жыл бойы саяси қызметіне тыйым сала отырып, отставкаға кетуін талап етті. Ганди өз кезегінде, Үндістан Конституциясының 352 бабын пайдалана отырып, сол жылдың маусым айында Үндістанда төтенше жағдай енгізді. Төтенше жағдай кезінде экономикада бірқатар табыстар жасалып, іс жүзінде діни жанжалдар тоқтады. Алайда, саяси еркіндік шектеліп, барлық оппозициялық газет-журналдар жабылды.
1977 жылы өткен сайлауда Индира Ганди жеңіліс тапты.
1980-1984 жж. екінші премьер-министрлік қызметі
1978 жылы Индира Ганди парламент құрамына кірді ал, 1980 жылы екінші мәрте премьер-министр атанады. 14 сәуірде 37 жасар террорист Гандиге шабуыл жасады. Көп ұзамай, 23 маусымда Индираның кенже ұлы әрі оның басты саяси кеңесшісі Санджай ұшақ апатында қаза тапты. Бұл қайғы оған өте ауыр тиді. Өмірінің соңғы жылдарында Индира Ганди әлемдік аренадағы қызметіне көп көңіл бөлді және соның арқасында Үндістан «Қосылмау қозғалысына» төрағалық етті. Екінші премьер-министрлік қызметі кезінде негізінен сикхалар өмір сүретін Пенджаб штатында қақтығыстар орнап, сикхалардың көшбасшысы тәуелсіз, өзін-өзі басқаратын қауымдастық деп жариялады. Үндістан үкіметі жауап ретінде сикхалардің ең қасиетті саналатын «Алтын ғибадатханасын» арнайы әскери операция барысында басып алды.
Индира Гандидің өлтірілуі
Индира Ганди 1984 жылдың 31 қазанында өз резиденциясында күзет қызметінің полицейлері, ұлты сикх, Беант Сингх пен Сатвант Сингх атқан оғынан қаза болды. Жараланған Индира Гандиді аман алып қалу үшін үздік дәрігерлер келді, Алайда, атылған сегіз оқ өмірлік маңызды органдарды зақымдаған. Ол есін жимастан қайтыс болды. Сүйікті ханымы Индира Гандимен қоштасу рәсіміне миллиондаған адам жиналды. Осыдан кейін елдегі тайпалар арасында қақтығыстар орын алып, бірнеше мың адам қаза тапты.
Дереккөздер
| Саяси қызметтері | ||
|---|---|---|
| Ізашары: Гүлзарилал Нанда | Үндістанның премьер-министрі 1966—1977 | Ізбасары: Морарджи Десаи |
| Ізашары: Чаран Сингх | Үндістанның премьер-министрі 1980—1984 | Ізбасары: Раджив Ганди |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Indira Priyadarshini Gandi hindi इन द र प र यदर श न ग न ध 19 karasha 1917 31 kazan 1984 үndi sayasatkeri Үndi ulttyk kongressinin koshbasshysy 1966 1977 zhәne 1980 1984 zhzh Үndistannyn premer ministri Dzhavaharlal Neru men Kamala Nerudin kyzy Radzhiv zhәne Sandzhaj Gandidin anasy Үndistan tarihyndagy tungysh әjel premer ministr Indira Gandi इन द र प र यदर श न ग न ध Indira GandiLauazymyTu Үndistannyn premer ministri14 kantar 1980 31 kazan 1984Izashary Charan SinghIzbasary Radzhiv GandiTu Үndistannyn Ishki Ister ministri19 shilde 1984 31 kazan 1984Tu Үndistannyn premer ministri19 kantar 1966 24 nauryz 1977Izashary Gүlzarilal NandaIzbasary Morardzhi DesaiTu Үndistannyn Syrtky Ister ministri5 kyrkүjek 1967 14 akpan 1969Izashary Mohomedali Kurrim ChanglaIzbasary Dinesh SinghӨmirbayanyPartiyasyҮndistan ulttyk kongressiDini induizmDүniege kelui 19 karasha 1917 1917 11 19 Allahabad Uttar PradeshҚajtys boluy 31 kazan 1984 1984 10 31 66 zhas Nyu Deli ҮndistanӘkesi Dzhavaharlal NeruAnasy Kamala NeruZhubajy Feroz GandiBalalary uldary Radzhiv zhәne SandzhajҚoltanbasyMarapattaryBharat Ratna 1971 ondeu ӨmirbayanyBalalyk shagy Indira Gandi 1917 zhyldyn 19 karasha kүni Allahabad kalasynda dүniege kelgen Әkesi Dzhavaharlal Neru Үndistannyn tungysh premer ministri Үndistannyn tәuelsizidigi үshin belsene kүresushi atakty memleket kajratkeri Anasy Kamala Nerude ult azattyk kozgalyska belsene atsalyskan Eki zhasynda Indira Mahatma Gandimen tanysady zhәne onyn kenesi bojynsha oz tugan kalasynda zhas zhetkinshekterdin tiginshilikti damytu bojynsha odagyn kurady Zhas kezinen bastap tүrli zhiyndarga katysady 1934 zhyly Indira atakty үndi zhazushysy Rabindranat Tagor negizin salgan ulttyk universitetke tүsedi Biraktan 1936 zhyly anasynyn kajtys boluyna bajlanysty Europaga attanady Bir zhyldan kejin zhas Indira Oksford universitetinin Somervel kolledzhine tүsip baskaru isi antropologiya zhәne tarihty zerttejdi Ekinshi Dүniezhүzilik sogys bastalysymen eline oraluga bel buyp barar zholda үndister kop meken etetin Ontүstik Afrikaga sogady zhәne sonda algash ret halyk aldynda soz sojlejdi 1942 zhyly Indira Feroz Gandige turmyska shygyp kүjeuinin tegin alady En kyzygy Feroz Gandi baska atakty үndi sayasatkeri Mahatma Gandimen eshbir tuystyk katynasta emes Feroz zhәne Indira Gandi otbasynda eki ul bala dүniege keldi tungyshy Radzhiv 1944 zhyldyn 20 tamyzynda al kenzhesi Sandzhaj 1946 zhyldyn 14 zheltoksanynda 1947 zhyldyn 15 tamyzynda Үndistan resmi tүrde tәuelsizdikke kol zhetkizdi Kop uzamaj onyn tungysh үkimeti kurylyp Dzhavaharlal Neru premer ministr atandy Indira Gandi әkesinin zheke hatshysy kyzmetin atkardy 1955 zhyldan bastap Үndi ulttyk kongressinin ortalyk sajlau komitetinin mүshesi zhumys komitetinin mүshesi sol partiyanyn әjelder ujymynyn zhetekshisi 1959 1960 zhzh ҮҰK koshbasshysy 1960 zhyly Feroz Gandi kajtys boldy 1966 1971 zhzh algashky premer ministrlik kyzmeti 1964 zhyly onyn әkesi Dzhavaharlal Neru kajtys boldy Sol zhyly Indira Gandi parlamenttin tomengi palatasy Lok Sabhanyn deputaty atanady Үndistannyn sol kezdegi premer ministri Lal Bahadur Shastri Indira Gandige үkimet kuramyna kirudi usynyp Indira Gandi akparat zhәne habar taratu ministri atanady 1966 zhyly Tashkentte otken Pәkistan zhәne Үndistan arasyndagy bejbit kelissozder kezinde Shastri kajtys bolady zhәne sol zhyly Indira Gandi ҮҰK koshbasshysy atanyp Үndistannyn premer ministri kyzmetine tagajyndalady Indira Gandidin premer ministrligi kezinde Үndistanda әleumettik sayasat zhүrgizilip KSRO men zhakyn karym katynastar ornady 1971 zhyly Gandi kedejlikpen kүres uranymen parlamenttik sajlauda zheniske zhetedi Sol zhyly en iri үndi pәkistandyk dau boldy zhәne ol Bangladeshtin tәuelsizdik үshin kүresuimen bajlanysty edi Bul dauda Үndistandy KSRO zhaktady zhәne eki memleket arasynda Dostyk zhәne yntymaktastyk turaly shartyna kol kojyldy Indira Gandi bankterdi ulttandyru zhәne auyr zhәne zhenil onerkәsipti damytu sayasatyn zhүrgizdi Maharashtra shtatynda algashky AES iske kosylyp auyl sharuashylygynda birshama reformalar zhүrgizildi Sonyn arkasynda Үndistan koptegen zhyldar ishinde algash ret azyk tүlik importynan tәuelsiz boldy 1981 1982 zhyldary astyk kolemi 3 5 mln t artyp 133 mln t kurady zhәne sharua kozhalyktarynyn tiimdiligi artty Үndi Pәkistan sogys saldary ekonomikalyk zhagdajdyn nasharlauyna eldegi tәrtipsizdikterdin orshui men ishki shielenistin osuine әkeldi 1975 zhyly Uttar Pradesh shtatynyn Zhogargy Soty 1971 zhyly sajlau karsanynda bolgan zan buzushylyktar үshin Indira Gandidi kinәli dep zhariyalady zhәne alty zhyl bojy sayasi kyzmetine tyjym sala otyryp otstavkaga ketuin talap etti Gandi oz kezeginde Үndistan Konstituciyasynyn 352 babyn pajdalana otyryp sol zhyldyn mausym ajynda Үndistanda totenshe zhagdaj engizdi Totenshe zhagdaj kezinde ekonomikada birkatar tabystar zhasalyp is zhүzinde dini zhanzhaldar toktady Alajda sayasi erkindik shektelip barlyk oppoziciyalyk gazet zhurnaldar zhabyldy 1977 zhyly otken sajlauda Indira Gandi zhenilis tapty 1980 1984 zhzh ekinshi premer ministrlik kyzmeti 1978 zhyly Indira Gandi parlament kuramyna kirdi al 1980 zhyly ekinshi mәrte premer ministr atanady 14 sәuirde 37 zhasar terrorist Gandige shabuyl zhasady Kop uzamaj 23 mausymda Indiranyn kenzhe uly әri onyn basty sayasi kenesshisi Sandzhaj ushak apatynda kaza tapty Bul kajgy ogan ote auyr tidi Өmirinin songy zhyldarynda Indira Gandi әlemdik arenadagy kyzmetine kop konil boldi zhәne sonyn arkasynda Үndistan Қosylmau kozgalysyna toragalyk etti Ekinshi premer ministrlik kyzmeti kezinde negizinen sikhalar omir sүretin Pendzhab shtatynda kaktygystar ornap sikhalardyn koshbasshysy tәuelsiz ozin ozi baskaratyn kauymdastyk dep zhariyalady Үndistan үkimeti zhauap retinde sikhalardin en kasietti sanalatyn Altyn gibadathanasyn arnajy әskeri operaciya barysynda basyp aldy Indira Gandidin oltirilui Indira Gandi 1984 zhyldyn 31 kazanynda oz rezidenciyasynda kүzet kyzmetinin policejleri ulty sikh Beant Singh pen Satvant Singh atkan ogynan kaza boldy Zharalangan Indira Gandidi aman alyp kalu үshin үzdik dәrigerler keldi Alajda atylgan segiz ok omirlik manyzdy organdardy zakymdagan Ol esin zhimastan kajtys boldy Sүjikti hanymy Indira Gandimen koshtasu rәsimine milliondagan adam zhinaldy Osydan kejin eldegi tajpalar arasynda kaktygystar oryn alyp birneshe myn adam kaza tapty DerekkozderSayasi kyzmetteriIzashary Gүlzarilal Nanda Үndistannyn premer ministri 1966 1977 Izbasary Morardzhi DesaiIzashary Charan Singh Үndistannyn premer ministri 1980 1984 Izbasary Radzhiv Gandi