Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жорж Шарпак (фр. Georges Charpak, отбасында және достары арасында — Гриша Шарпак;1 тамыз 1924 — 29 қыркүйек 2010) — француз физигі, 1992 жылғы физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты.
| Жорж Шарпак | |
| фр. Georges Charpak | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | , (қазір Украина) |
| Қайтыс болған күні | 29 қыркүйек 2010 (86 жас) |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ғылыми аясы |
|
| Жұмыс орны | |
| Альма-матер | |
Өмірбаяны
Жорж Шарпак (туған күнінде Гриша Харпак) Волынның Дубровица елді мекенінде (ол кезде Польша, қазіргі — Украинаның Ровно облысы) еврей отбасында дүниеге келген. Ол үш жаста болғанда, отбасы (ата-анасы — Мотл Харпак, кейін Морис Шарпак және Хана Шапиро, кейінірек Анна Шапиро) Польшадан кетіп, Хайфаға (мандатты Палестина, әкесі сол жерде тас кесуші ретінде жұмыс істеді) қоныстанды, және 1931 жылы Польша арқылы Парижге (бұрын әкесінің туыстары қоныстанған) көшті. Француз тілінің ережелері бойынша оқысаңыз, Charpak тегі Шарпак болып дыбыстала бастады.
Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Жорж Шарпентье (Georges Charpentier) атына жалған құжаттармен Жорж Шарпентье мен оның ата-анасы неміс оккупациясынан босаған Францияның оңтүстігіне қашып сол жерде Қарсыласу қозғалысына қатысып, 1943 жылы Виши режимінің билігі түрмеге қамады.1944 жылы Дахаудағы фашистік концлагерьге жер аударылды, 1945 жылы азат етілгенге дейін сонда болды. 1945 жылы Монпелье лицейінде оқуын аяқтағаннан кейін ол Франциядағы ең беделді техникалық оқу орындарының бірі Париждегі «École des Mines » («Париж тау-кен мектебі») оқуға түсті. Келесі жылы ол Франция азаматтығын алады.
Париж тау-кен мектебін бітіргеннен кейін (фр. École des Mines) 1948 жылы Шарпак тау-кен инженері мамандығы бойынша бакалавр дәрежесін алып, Ұлттық ғылыми зерттеу орталығында жұмыс істей бастады. 1954 жылы Франс колледжінде (фр. Collège de France) ядролық физика докторы дәрежесін алды, онда ол Фредерик Жолио-Кюри зертханасында жұмыс істеді. 1959 жылы ол Женевадағы Еуропалық ядролық зерттеулер орталығының (CERN, фр. CERN) қосылды. Мұнда, 1968 жылы ол өзінің негізгі ашылуын жасады — ол элементар бөлшектерді анықтауға арналған мультиэлектродты пропорционалдық камераны («Шарпак камерасы») жасады, оны қолданбай жоғары энергия физикасы саласында бірде-бір тәжірибе аяқталмаған.
1984 жылы ол Париждегі физика және химияны терең зерртеу мектебінің профессоры болды.
1985 жылы Шарпак Франция ғылым академиясының мүшесі болды. 1992 жылы ол «бөлшектердің детекторларын, атап айтқанда көп сымды пропорционалдық камераны ашқаны және жасағаны үшін» физика бойынша Нобель сыйлығына ие болды.
Шарпак бейбіт атом энергиясын пайдаланудың белсенді жақтаушысы болды. «Адамзатқа ескертуге» (1992) қол қойды. Ол «Атом ғалымдарының хабаршысы» демеушілер кеңесінің мүшесі.
Кіші інісі — француз киноактері және режиссері Андре Шарпак (фр. André Charpak, 1930 ж. туған).
Марапаттау және мойындау
- 1960 — Ұлттық ғылыми зерттеу орталығының күміс медалі
- 1973 — Prix Jean-Ricard
- 1989 — Бөлшектердің физикасы және жоғары энергия физикасы бойынша сыйлық
- 1992 — Физика бойынша Нобель сыйлығы
- 2007 — Құрмет легионының офицері
Дереккөздер
- Charpak: «Collégien, mon niveau de physique ne dépassait pas le zéro». Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 қазан 2010.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 30 қыркүйек 2010.
- Скончался лауреат Нобелевской премии по физике Жорж Шарпак (орыс.). (30 сентября 2010). Тексерілді, 30 қыркүйек 2010.
- Georges Charpak était une particule à très haute énergie
- La vie a fil tendu (автобиография), стр. 16
- Приборкувач мирного атома. Басты дереккөзінен мұрағатталған 5 қазан 2006.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 30 қыркүйек 2010.
- Григорій Шарпак — Лауреат Нобелівської премії
- La mort du physicien Georges Charpak (некролог)
- Биографические данные
- Georges Charpak Biography
- Ю.Храмов. "История физики". — "Феникс", 2006.
- World Scientists' Warning To Humanity (ағыл.). stanford.edu (18 November 1992). Басты дереккөзінен мұрағатталған 6 желтоқсан 1998.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 1 шілде 2019.
Әдебиет
- Ioannis Giomataris and Michel Spiro Georges Charpak (ағылш.). — 2011. — Vol. 64. — P. 62. — doi:10.1063/PT.3.1175
Сілтемелер
- Нобель комитетінің сайтындағы Жорж Шарпактың түйіндемесі (ағыл.)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhorzh Sharpak fr Georges Charpak otbasynda zhәne dostary arasynda Grisha Sharpak 1 tamyz 1924 29 kyrkүjek 2010 francuz fizigi 1992 zhylgy fizika bojynsha Nobel syjlygynyn laureaty Zhorzh Sharpakfr Georges CharpakTugan kүni1 tamyz 1924 1924 08 01 Tugan zheri kazir Ukraina Қajtys bolgan kүni29 kyrkүjek 2010 2010 09 29 86 zhas Қajtys bolgan zheriParizh FranciyaAzamattygy FranciyaҒylymi ayasyZhumys ornyCERNAlma materӨmirbayanyZhorzh Sharpak tugan kүninde Grisha Harpak Volynnyn Dubrovica eldi mekeninde ol kezde Polsha kazirgi Ukrainanyn Rovno oblysy evrej otbasynda dүniege kelgen Ol үsh zhasta bolganda otbasy ata anasy Motl Harpak kejin Moris Sharpak zhәne Hana Shapiro kejinirek Anna Shapiro Polshadan ketip Hajfaga mandatty Palestina әkesi sol zherde tas kesushi retinde zhumys istedi konystandy zhәne 1931 zhyly Polsha arkyly Parizhge buryn әkesinin tuystary konystangan koshti Francuz tilinin erezheleri bojynsha okysanyz Charpak tegi Sharpak bolyp dybystala bastady Ekinshi dүniezhүzilik sogys kezinde Zhorzh Sharpente Georges Charpentier atyna zhalgan kuzhattarmen Zhorzh Sharpente men onyn ata anasy nemis okkupaciyasynan bosagan Franciyanyn ontүstigine kashyp sol zherde Қarsylasu kozgalysyna katysyp 1943 zhyly Vishi rezhiminin biligi tүrmege kamady 1944 zhyly Dahaudagy fashistik konclagerge zher audaryldy 1945 zhyly azat etilgenge dejin sonda boldy 1945 zhyly Monpele licejinde okuyn ayaktagannan kejin ol Franciyadagy en bedeldi tehnikalyk oku oryndarynyn biri Parizhdegi Ecole des Mines Parizh tau ken mektebi okuga tүsti Kelesi zhyly ol Franciya azamattygyn alady Parizh tau ken mektebin bitirgennen kejin fr Ecole des Mines 1948 zhyly Sharpak tau ken inzheneri mamandygy bojynsha bakalavr dәrezhesin alyp Ұlttyk gylymi zertteu ortalygynda zhumys istej bastady 1954 zhyly Frans kolledzhinde fr College de France yadrolyk fizika doktory dәrezhesin aldy onda ol Frederik Zholio Kyuri zerthanasynda zhumys istedi 1959 zhyly ol Zhenevadagy Europalyk yadrolyk zertteuler ortalygynyn CERN fr CERN kosyldy Munda 1968 zhyly ol ozinin negizgi ashyluyn zhasady ol elementar bolshekterdi anyktauga arnalgan multielektrodty proporcionaldyk kamerany Sharpak kamerasy zhasady ony koldanbaj zhogary energiya fizikasy salasynda birde bir tәzhiribe ayaktalmagan 1984 zhyly ol Parizhdegi fizika zhәne himiyany teren zerrteu mektebinin professory boldy 1985 zhyly Sharpak Franciya gylym akademiyasynyn mүshesi boldy 1992 zhyly ol bolshekterdin detektorlaryn atap ajtkanda kop symdy proporcionaldyk kamerany ashkany zhәne zhasagany үshin fizika bojynsha Nobel syjlygyna ie boldy Sharpak bejbit atom energiyasyn pajdalanudyn belsendi zhaktaushysy boldy Adamzatka eskertuge 1992 kol kojdy Ol Atom galymdarynyn habarshysy demeushiler kenesinin mүshesi Kishi inisi francuz kinoakteri zhәne rezhisseri Andre Sharpak fr Andre Charpak 1930 zh tugan Marapattau zhәne mojyndau1960 Ұlttyk gylymi zertteu ortalygynyn kүmis medali 1973 Prix Jean Ricard fran 1989 Bolshekterdin fizikasy zhәne zhogary energiya fizikasy bojynsha syjlyk 1992 Fizika bojynsha Nobel syjlygy 2007 Қurmet legionynyn oficeriDerekkozderCharpak Collegien mon niveau de physique ne depassait pas le zero Basty derekkozinen muragattalgan 2 kazan 2010 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 30 kyrkүjek 2010 Skonchalsya laureat Nobelevskoj premii po fizike Zhorzh Sharpak orys 30 sentyabrya 2010 Tekserildi 30 kyrkүjek 2010 Georges Charpak etait une particule a tres haute energie La vie a fil tendu avtobiografiya str 16 Priborkuvach mirnogo atoma Basty derekkozinen muragattalgan 5 kazan 2006 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 30 kyrkүjek 2010 Grigorij Sharpak Laureat Nobelivskoyi premiyi La mort du physicien Georges Charpak nekrolog Biograficheskie dannye Georges Charpak Biography Yu Hramov Istoriya fiziki Feniks 2006 World Scientists Warning To Humanity agyl stanford edu 18 November 1992 Basty derekkozinen muragattalgan 6 zheltoksan 1998 kolzhetpejtin silteme Tekserildi 1 shilde 2019 ӘdebietIoannis Giomataris and Michel Spiro Georges Charpak agylsh 2011 Vol 64 P 62 doi 10 1063 PT 3 1175SiltemelerNobel komitetinin sajtyndagy Zhorzh Sharpaktyn tүjindemesi agyl