Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жаңаарқа ауданы — Ұлытау облысының шығыс бөлігінде орналасқан әкімшілік бөлік. Аудан 1928 жылы құрылды. Аудан аумағы 50,9 мың шаршы километрге тең. Орталығы Жаңаарқа кенті.
| Қазақстан ауданы | |
| Жаңаарқа ауданы | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Облысы | |
| Аудан орталығы | |
| Ауылдық округтер саны | 12 |
| Кенттік әкімдіктер саны | 2 |
| Ауыл саны | 34 |
| Әкімі | Қанат Шубайұлы Қожықаев |
| Аудан әкімдігінің мекенжайы | Жаңаарқа кенті, Тәуелсіздік даңғылы, №5 |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары | 47°14′10″ с. е. 69°52′32″ ш. б. / 47.23611° с. е. 69.87556° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°14′10″ с. е. 69°52′32″ ш. б. / 47.23611° с. е. 69.87556° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты | 1928 |
| Жер аумағы | 50,9 мың км² |
| Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны | 31 119 адам (2023) |
| Ұлттық құрамы | қазақтар (93,53%), орыстар (4,49%), украиндар (0,45%), татарлар (0,41%), немістер (0,24%), беларустар (0,2%), басқа ұлт өкілдері (0,68%) |
| Сандық идентификаторлары | |
| Пошта индексі | 100500-100510 |
| Автомобиль коды | 20 |
| Жаңаарқа ауданының әкімдігі | |
|
| |
Географиялық орны
Аудан батысында Ұлытау ауданымен, солтүстігі мен шығысында Қарағанды облысының Нұра, Абай, Шет, оңтүстігінде Түркістан облысының Созақ және Жамбыл облысының Сарысу аудандарымен шектеседі.
Тарихы
1928 жылы Ақмола округі құрамында Асанқайғы ауданы құрылды.
1929 жылы Сәкен Сейфуллиннің ұсынысымен Асанқайғы ауданы Жаңаарқа ауданы болып өзгертілді.
1930 жылы Ақмола округі таратылып, аудан тікелей республиканың қарамағына өтті.
1932 жылы Қарағанды облысының, 1934 жылы қайта құрылған Қарқаралы округінің құрамына енді.
1936 жылы Қарқаралы округі таратылып, аудан Қарағанды облысының құрамына қайтарылды.
1938 жылы Ескене ауылдық кеңесі Талдыбұлақ ауылдық кеңесі болып өзгертілді.
1941 жылы Ақадыр, Атасу, 1950 жылы Қаражал, Жамбыл елді мекендеріне жұмысшы кенті мәртебесі берілді.
1954 жылы Қызылтау, Көктіңкөлі, Ортау ауылдық кеңестері құрылды.
1955 жылы Айнабұлақ ауылдық кеңесі құрылды.
1956 жылы Дария темір жол станциясы маңындағы елді мекенге жұмысшы кенті мәртебесі берілді.
1957 жылы Топар, Красная Поляна ауылдық кеңестері құрылып, кейін екеуі де Тельман ауданына берілді.
1958 жылы Бұрма ауылдық кеңесі құрылды.
1959 жылы Сталин ауылдық кеңесі Көктіңкөлі ауылдық кеңесіне қосылды.
1961 жылы Атасу, Қараағаш, Қызылшоқы, Талдыбұлақ ауылдық кеңестері біріктіріліп, Дружба ауылдық кеңесі құрылды. Кейін Бидайық ауылдық кеңесі құрылды.
1962 жылы Рассвет, Просторный ауылдық кеңестері құрылды. Бірлік, Қарауылтөбе ауылдық кеңестері Сәкен Сейфуллин; Жарық, Түгіскен ауылдық кеңестері Түгіскен ауылдық кеңесі болып бірікті.
1963 жылы Тельман ауданының Красная Поляна ауылдық кеңесі ауданға қайтарылды. Ақадыр, Жамбыл, Успен кенттері Ақшатау өнеркәсіптік ауданының құрамына еніп, Қаражал кенті облыстық маңызы бар қалаға айналды. Дария кенті Абай қаласының қарамағына берілді.
1964 жылы Ақшатау өнеркәсіптік ауданы таратылып, Жамбыл, Успен кенттері Жаңаарқа ауданының құрамына қайтарылды.
1965 жылы Абай және Қаражал қалалық кеңестерінің қарамағында болған Дария, Жарық кенттері Жаңаарқа ауданының құрамына қайтарылды. Жамбыл кенті Қаражал қаласының қарамағына өтті.
1966 жылы Успен жұмысшы кенті ауылдық кеңес болып қайта құрылды.
1967 жылы Ақтау, Ералиев, Целинный ауылдық кеңестері құрылды.
1971 жылы Жарық кенті Шет ауданына берілді.
1973 жылы 20 наурызда аудан жаңадан құрылған Жезқазған облысының құрамына енді. Жаңаарқа ауданының Ақтау, Қызылтау, Ортау ауылдық кеңестері Ақадыр ауданына, Дария кенті мен Бұрма, Көктіңкөлі, Красная Поляна, Просторный, Успен ауылдық кеңестері Шет ауданына берілді.
1974 жылы Ақадыр ауданынан Ақтау ауылдық кеңесі қайтарылды. Қызылжар ауылына жұмысшы кенті мәртебесі берілді.
1978 жылы Ақтүбек, 1979 жылы Аппаз, 1986 жылы Ақтасты ауылдық кеңестері құрылды.
1997 жылы 3 мамырда Жезқазған облысы таратылып, аудан Қарағанды облысының құрамына енді.
2004 жылы Дружба ауылдық округі Байдалы би, Рассвет ауылдық округі Қараағаш болып өзгертілді. Аппаз ауылы мен ауылдық округіне Мұқажан Жұмажановтың есімі берілді.
2017 жылы Ақтасты ауылдық округі таратылып, Талдыбұлақ ауылдық округі құрылды.
2020 жылы аудан орталығы Атасу кенті Жаңаарқа кенті болып қайта аталды. Целинный ауылдық округінің атауы Орынбай болып өзгертілді.
2022 жылы Ұлытау облысы құрылып, Жаңаарқа ауданы облыс құрамына енді.
Халқы
| 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 22973 | ▲62015 | ▼54099 | ▼36637 | ▲38664 | ▼32184 | ▼30818 | ▲34612 |
Тұрғындары 34 462 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (92,93%), орыстар (4,93%), украиндар (0,48%), татарлар (0,46%), немістер (0,26%), беларустар (0,19%), басқа ұлт өкілдері (0,95%).
Әкімшілік бөлінісі
34 елді мекен 2 кенттік әкімдік пен 12 ауылдық округке біріктірілген:
| Әкімшілік бірлік | Орталығы | Елді мекендері | Халқы (2021) |
|---|---|---|---|
| Айнабұлақ ауылдық округі | Айнабұлақ ауылы | 1 | ▼217 |
| Ақтау ауылдық округі | Ақтау ауылы | 3 | ▼519 |
| Ақтүбек ауылдық округі | Ақтүбек ауылы | 4 | ▼1512 |
| Байдалы би ауылдық округі | Атасу ауылы | 2 | ▼868 |
| Бидайық ауылдық округі | Бидайық ауылы | 4 | ▼1429 |
| Ералиев ауылдық округі | Ералиев ауылы | 5 | ▼1784 |
| Жаңаарқа кенттік әкімдігі | Жаңаарқа кенті | 1 | ▲17420 |
| Жұмажанов ауылдық округі | Мұқажан Жұмажанов ауылы | 2 | ▼811 |
| Қараағаш ауылдық округі | Ынталы ауылы | 2 | ▼916 |
| Қызылжар кенттік әкімдігі | Қызылжар кенті | 1 | ▼1439 |
| Орынбай ауылдық округі | Орынбай ауылы | 2 | ▼480 |
| Сейфуллин ауылдық округі | Ынтымақ ауылы | 2 | ▼620 |
| Талдыбұлақ ауылдық округі | Талдыбұлақ ауылы | 3 | ▼764 |
| Түгіскен ауылдық округі | Түгіскен ауылы | 2 | ▲2269 |
Ірі елді мекендері
| Атауы | Халқы (2021) |
|---|---|
| Жаңаарқа | ▲17420 |
| Түгіскен | ▼1758 |
| Қызылжар | ▼1439 |
| Ералиев | ▼1315 |
| Бидайық | ▼912 |
| Атасу | ▼846 |
| Ақтүбек | ▲840 |
| Ынталы | ▼808 |
| М. Жұмажанов | ▼726 |
| Талдыбұлақ | ▼640 |
| Ынтымақ | ▼589 |
| Кенжебайсамай | ▲511 |
Шаруашылығы
2006 жылы ауыл шаруашылығы өнімнің айтарлықтай бөлігін мал шаруашылығы құрады. Аймақта ауыл шаруашылығы өнімін өндіруге 540,1 мың гектар ауыл шаруашылық жерлер пайдаланылады, оның ішінде 40,5 мың га егістік алқаптар. 2006 жылғы астыққа 34,1 мың га ауыл шаруашылық дақылдары егілетін егістік жерлер пайдаланылды, оның ішінде 23,0 мың га дәнді дақылдар, картоп – 0,2 мың га, көкөніс – 0,1 мың га.
- 2006 жылы: 14,4 мың тонна дәндер; 3,9 мың тонна картоп; 2,9 мың тонна көкөніс дақылдары; 9,7 мың тонна ет (тірі салмақта); 28,3 мың тонна сүт; 1923,0 мың дана жұмыртқа өндірілді.
- 2007 жылғы 1 қаңтарда: ірі қара мал саны 37,5 мың бас; қой мен ешкі – 106,0 мың бас; шошқа – 0,6 мың бас; жылқы – 24,0 мың бас; құс – 30,8 мың басты құрады.
- Өндірілетін өнеркәсіптік өнімнің негізгі түрлері: нан мен нан өнімдерін, ұн, өсімдік майы, металл кендерін шығару, электр энергияны тарату, локомотивтерді жөндеу.
2006 жылғы өндірістік өнім көлемі (үй шаруашылық есебінсіз) 1344,5 млн. теңгені құрады.
Әлеуметтік құрылымдары
• 34 күндізгі жалпы білім беретін мектептер жұмыс істейді, онда 6159 оқушы оқиды; • 1 кәсіби-техникалық оқу орнында - 121 оқушы оқиды; • 20 кітапхана; • 9 клуб типті мекеме; • 1 мұражай жұмыс істейді; 2006 жылғы ауданның ірі және орта кәсіпорындар жұмыскерлерінің тізімдік саны 2356 адамды құрады, орташа атаулы еңбекақы - 32621 теңге. Жылдық деректер бойынша 2006 жылы негізгі капиталға инвестициялар 6016,1 млн. теңге сомасында игерілді, бұл 2005 жылғы көлемінен 48,8% -ын құрады. Кәсіпорындардың өз күштерімен орындаған мердігерлік жұмыстар көлемі 2006 жылы 905,7 млн. теңгені немесе 2005 жылғы көлемінен 51,8%-ын құрады. 2006 жылғы бөлшек тауар айналым көлемі (қоғамдық тамақтандыру қызметің есепке алмағанда) 239,9 млн. теңге шамасында құралды, қызмет көрсету көлемі (мемлекеттік басқару қызметінсіз) – 70,9 млн. теңге.
- Бірінші ұлттық ауылшаруашылық санағының алдын ала қорытындылары бойынша
Дереккөздер
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Қарағанды облысының архив және құжаттама бөлімі Қарағанды облысының мемлекеттік архиві. Қарағанды облысының әкімшілік-аумақтық құрылымының тарихы бойынша анықтама. — Қарағанды, 2006. — Б. 173.
- Қарағанды облысы Жаңаарқа ауданының әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгертулер енгізу туралы
- Қарағанды облысы Жаңаарқа ауданындағы Атасу кентін қайта атау туралы
- Қарағанды облысы Жаңаарқа ауданындағы Целинный ауылдық округін қайта атау туралы
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ҚР халық санақтары
- Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhanaarka audany Ұlytau oblysynyn shygys boliginde ornalaskan әkimshilik bolik Audan 1928 zhyly kuryldy Audan aumagy 50 9 myn sharshy kilometrge ten Ortalygy Zhanaarka kenti Қazakstan audanyZhanaarka audanyӘkimshiligiOblysyҰlytau oblysyAudan ortalygyZhanaarkaAuyldyk okrugter sany12Kenttik әkimdikter sany2Auyl sany34ӘkimiҚanat Shubajuly ҚozhykaevAudan әkimdiginin mekenzhajyZhanaarka kenti Tәuelsizdik dangyly 5Tarihy men geografiyasyKoordinattary47 14 10 s e 69 52 32 sh b 47 23611 s e 69 87556 sh b 47 23611 69 87556 G O Ya Koordinattar 47 14 10 s e 69 52 32 sh b 47 23611 s e 69 87556 sh b 47 23611 69 87556 G O Ya Қurylgan uakyty1928Zher aumagy50 9 myn km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny31 119 adam 2023 Ұlttyk kuramykazaktar 93 53 orystar 4 49 ukraindar 0 45 tatarlar 0 41 nemister 0 24 belarustar 0 2 baska ult okilderi 0 68 Sandyk identifikatorlaryPoshta indeksi100500 100510Avtomobil kody20Zhanaarka audanynyn әkimdigiGeografiyalyk ornyAudan batysynda Ұlytau audanymen soltүstigi men shygysynda Қaragandy oblysynyn Nura Abaj Shet ontүstiginde Tүrkistan oblysynyn Sozak zhәne Zhambyl oblysynyn Sarysu audandarymen shektesedi Tarihy1928 zhyly Akmola okrugi kuramynda Asankajgy audany kuryldy 1929 zhyly Sәken Sejfullinnin usynysymen Asankajgy audany Zhanaarka audany bolyp ozgertildi 1930 zhyly Akmola okrugi taratylyp audan tikelej respublikanyn karamagyna otti 1932 zhyly Қaragandy oblysynyn 1934 zhyly kajta kurylgan Қarkaraly okruginin kuramyna endi 1936 zhyly Қarkaraly okrugi taratylyp audan Қaragandy oblysynyn kuramyna kajtaryldy 1938 zhyly Eskene auyldyk kenesi Taldybulak auyldyk kenesi bolyp ozgertildi 1941 zhyly Akadyr Atasu 1950 zhyly Қarazhal Zhambyl eldi mekenderine zhumysshy kenti mәrtebesi berildi 1954 zhyly Қyzyltau Koktinkoli Ortau auyldyk kenesteri kuryldy 1955 zhyly Ajnabulak auyldyk kenesi kuryldy 1956 zhyly Dariya temir zhol stanciyasy manyndagy eldi mekenge zhumysshy kenti mәrtebesi berildi 1957 zhyly Topar Krasnaya Polyana auyldyk kenesteri kurylyp kejin ekeui de Telman audanyna berildi 1958 zhyly Burma auyldyk kenesi kuryldy 1959 zhyly Stalin auyldyk kenesi Koktinkoli auyldyk kenesine kosyldy 1961 zhyly Atasu Қaraagash Қyzylshoky Taldybulak auyldyk kenesteri biriktirilip Druzhba auyldyk kenesi kuryldy Kejin Bidajyk auyldyk kenesi kuryldy 1962 zhyly Rassvet Prostornyj auyldyk kenesteri kuryldy Birlik Қarauyltobe auyldyk kenesteri Sәken Sejfullin Zharyk Tүgisken auyldyk kenesteri Tүgisken auyldyk kenesi bolyp birikti 1963 zhyly Telman audanynyn Krasnaya Polyana auyldyk kenesi audanga kajtaryldy Akadyr Zhambyl Uspen kentteri Akshatau onerkәsiptik audanynyn kuramyna enip Қarazhal kenti oblystyk manyzy bar kalaga ajnaldy Dariya kenti Abaj kalasynyn karamagyna berildi 1964 zhyly Akshatau onerkәsiptik audany taratylyp Zhambyl Uspen kentteri Zhanaarka audanynyn kuramyna kajtaryldy 1965 zhyly Abaj zhәne Қarazhal kalalyk kenesterinin karamagynda bolgan Dariya Zharyk kentteri Zhanaarka audanynyn kuramyna kajtaryldy Zhambyl kenti Қarazhal kalasynyn karamagyna otti 1966 zhyly Uspen zhumysshy kenti auyldyk kenes bolyp kajta kuryldy 1967 zhyly Aktau Eraliev Celinnyj auyldyk kenesteri kuryldy 1971 zhyly Zharyk kenti Shet audanyna berildi 1973 zhyly 20 nauryzda audan zhanadan kurylgan Zhezkazgan oblysynyn kuramyna endi Zhanaarka audanynyn Aktau Қyzyltau Ortau auyldyk kenesteri Akadyr audanyna Dariya kenti men Burma Koktinkoli Krasnaya Polyana Prostornyj Uspen auyldyk kenesteri Shet audanyna berildi 1974 zhyly Akadyr audanynan Aktau auyldyk kenesi kajtaryldy Қyzylzhar auylyna zhumysshy kenti mәrtebesi berildi 1978 zhyly Aktүbek 1979 zhyly Appaz 1986 zhyly Aktasty auyldyk kenesteri kuryldy 1997 zhyly 3 mamyrda Zhezkazgan oblysy taratylyp audan Қaragandy oblysynyn kuramyna endi 2004 zhyly Druzhba auyldyk okrugi Bajdaly bi Rassvet auyldyk okrugi Қaraagash bolyp ozgertildi Appaz auyly men auyldyk okrugine Mukazhan Zhumazhanovtyn esimi berildi 2017 zhyly Aktasty auyldyk okrugi taratylyp Taldybulak auyldyk okrugi kuryldy 2020 zhyly audan ortalygy Atasu kenti Zhanaarka kenti bolyp kajta ataldy Celinnyj auyldyk okruginin atauy Orynbaj bolyp ozgertildi 2022 zhyly Ұlytau oblysy kurylyp Zhanaarka audany oblys kuramyna endi Halky1939 1959 1970 1979 1989 1999 2009 2021 22973 62015 54099 36637 38664 32184 30818 34612 Turgyndary 34 462 adam 2019 Ұlttyk kuramy kazaktar 92 93 orystar 4 93 ukraindar 0 48 tatarlar 0 46 nemister 0 26 belarustar 0 19 baska ult okilderi 0 95 Әkimshilik bolinisi34 eldi meken 2 kenttik әkimdik pen 12 auyldyk okrugke biriktirilgen Әkimshilik birlik Ortalygy Eldi mekenderi Halky 2021 Ajnabulak auyldyk okrugi Ajnabulak auyly 1 217Aktau auyldyk okrugi Aktau auyly 3 519Aktүbek auyldyk okrugi Aktүbek auyly 4 1512Bajdaly bi auyldyk okrugi Atasu auyly 2 868Bidajyk auyldyk okrugi Bidajyk auyly 4 1429Eraliev auyldyk okrugi Eraliev auyly 5 1784Zhanaarka kenttik әkimdigi Zhanaarka kenti 1 17420Zhumazhanov auyldyk okrugi Mukazhan Zhumazhanov auyly 2 811Қaraagash auyldyk okrugi Yntaly auyly 2 916Қyzylzhar kenttik әkimdigi Қyzylzhar kenti 1 1439Orynbaj auyldyk okrugi Orynbaj auyly 2 480Sejfullin auyldyk okrugi Yntymak auyly 2 620Taldybulak auyldyk okrugi Taldybulak auyly 3 764Tүgisken auyldyk okrugi Tүgisken auyly 2 2269Iri eldi mekenderiAtauy Halky 2021 Zhanaarka 17420Tүgisken 1758Қyzylzhar 1439Eraliev 1315Bidajyk 912Atasu 846Aktүbek 840Yntaly 808M Zhumazhanov 726Taldybulak 640Yntymak 589Kenzhebajsamaj 511Sharuashylygy2006 zhyly auyl sharuashylygy onimnin ajtarlyktaj boligin mal sharuashylygy kurady Ajmakta auyl sharuashylygy onimin ondiruge 540 1 myn gektar auyl sharuashylyk zherler pajdalanylady onyn ishinde 40 5 myn ga egistik alkaptar 2006 zhylgy astykka 34 1 myn ga auyl sharuashylyk dakyldary egiletin egistik zherler pajdalanyldy onyn ishinde 23 0 myn ga dәndi dakyldar kartop 0 2 myn ga kokonis 0 1 myn ga 2006 zhyly 14 4 myn tonna dәnder 3 9 myn tonna kartop 2 9 myn tonna kokonis dakyldary 9 7 myn tonna et tiri salmakta 28 3 myn tonna sүt 1923 0 myn dana zhumyrtka ondirildi 2007 zhylgy 1 kantarda iri kara mal sany 37 5 myn bas koj men eshki 106 0 myn bas shoshka 0 6 myn bas zhylky 24 0 myn bas kus 30 8 myn basty kurady Өndiriletin onerkәsiptik onimnin negizgi tүrleri nan men nan onimderin un osimdik majy metall kenderin shygaru elektr energiyany taratu lokomotivterdi zhondeu 2006 zhylgy ondiristik onim kolemi үj sharuashylyk esebinsiz 1344 5 mln tengeni kurady Әleumettik kurylymdary 34 kүndizgi zhalpy bilim beretin mektepter zhumys istejdi onda 6159 okushy okidy 1 kәsibi tehnikalyk oku ornynda 121 okushy okidy 20 kitaphana 9 klub tipti mekeme 1 murazhaj zhumys istejdi 2006 zhylgy audannyn iri zhәne orta kәsiporyndar zhumyskerlerinin tizimdik sany 2356 adamdy kurady ortasha atauly enbekaky 32621 tenge Zhyldyk derekter bojynsha 2006 zhyly negizgi kapitalga investiciyalar 6016 1 mln tenge somasynda igerildi bul 2005 zhylgy koleminen 48 8 yn kurady Kәsiporyndardyn oz kүshterimen oryndagan merdigerlik zhumystar kolemi 2006 zhyly 905 7 mln tengeni nemese 2005 zhylgy koleminen 51 8 yn kurady 2006 zhylgy bolshek tauar ajnalym kolemi kogamdyk tamaktandyru kyzmetin esepke almaganda 239 9 mln tenge shamasynda kuraldy kyzmet korsetu kolemi memlekettik baskaru kyzmetinsiz 70 9 mln tenge Birinshi ulttyk auylsharuashylyk sanagynyn aldyn ala korytyndylary bojynshaDerekkozderҚazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Қaragandy oblysynyn arhiv zhәne kuzhattama bolimi Қaragandy oblysynyn memlekettik arhivi Қaragandy oblysynyn әkimshilik aumaktyk kurylymynyn tarihy bojynsha anyktama Қaragandy 2006 B 173 Қaragandy oblysy Zhanaarka audanynyn әkimshilik aumaktyk kurylysyna ozgertuler engizu turaly Қaragandy oblysy Zhanaarka audanyndagy Atasu kentin kajta atau turaly Қaragandy oblysy Zhanaarka audanyndagy Celinnyj auyldyk okrugin kajta atau turaly Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary ҚR halyk sanaktary Қaragandy Қaragandy oblysy Enciklopediya Almaty Atamura 2006 ISBN 9965 34 515 5