Нұралыұлы Есім хан (1739/44—27.3.1797) — Кіші жүз ханы (17.9.1795 — 27.3.1797), Нұралы ханның үлкен баласы, Ерәлі ханның мұрагері, Әбілқайыр ханның немересі. Шешесі Орта жүз ханы Күшік ханның қызы.
Есім хан Есім Нұралыұлы | ||
Лауазымы | ||
---|---|---|
| ||
1796 — 1797 | ||
Ізашары | Ералы хан | |
Ізбасары | Айшуақ хан | |
Өмірбаяны | ||
Діні | Ислам | |
Дүниеге келуі | 1 қаңтар 1739 | |
Қайтыс болуы | 27 наурыз 1799 (60 жас) | |
Жерленді | қалмақ бекінісіне қарама-қарсы Орал қаласы маңындағы далада жерленген | |
Әкесі | Нұралы хан | |
Балалары | 9 ұлы | |
өңдеу |
Өмірбаяны
Алғашында Кіші жүз құрамындағы байұлы тайпасының бір руын басқарған. 1796 жылы күзде генерал-губернаторы С.К. Вязмитиновтың қолдауымен хан болып сайланды. Есім іс жүзінде Орынбор шекарасына дейінгі Жайық өңірінің далалық жерін қоныстанған жетірудың бір бөлігі мен байұлының кейбір руларына ғана билік жүргізді. Есімді хан сайлауға байбақты руының старшыны, батыр Сырым Датұлы мен оны жақтаушы Кіші жүздің басқа да старшындары қарсылық білдіреді. Бұған себеп: 1788 жылы Есім Сырым батырды Ерәлі ханға ұстап беріп, ол бір жыл қамауда болады. 1794 жылы Сырымның үзеңгілес серігі, есентемір руының старшыны Мыңбай қамауға алынғаннан кейін Сырым батыр бастаған старшындар тобының Есімге қарсы наразылығы күшейе түседі. 1799 жылы 27 наурызда Есім кердері Тілеп Қорбасұлы, шекті Үтеғұл, кете Қосбаймырза, шөмекей Баймырза, алаша Шолақ, т.б. старшындардың қолынан қаза табады. Ханның туған-туыстары Жайықтың арғы жағына қашып, Орал қаласын паналайды. Есім қалмақ бекінісіне қарама-қарсы Орал қаласы маңындағы далада жерленген. Есімнің әйелінен 9 ұлы болған.
Дереккөздер
- ["Қазақ Энциклопедиясы", 3 том]
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Nuralyuly Esim han 1739 44 27 3 1797 Kishi zhүz hany 17 9 1795 27 3 1797 Nuraly hannyn үlken balasy Erәli hannyn murageri Әbilkajyr hannyn nemeresi Sheshesi Orta zhүz hany Kүshik hannyn kyzy Esim han Esim NuralyulyLauazymyKishi zhүz hany1796 1797Izashary Eraly hanIzbasary Ajshuak hanӨmirbayanyDini IslamDүniege kelui 1 kantar 1739 1739 01 01 Қajtys boluy 27 nauryz 1799 1799 03 27 60 zhas Zherlendi kalmak bekinisine karama karsy Oral kalasy manyndagy dalada zherlengenӘkesi Nuraly hanBalalary 9 ulyondeu ӨmirbayanyAlgashynda Kishi zhүz kuramyndagy bajuly tajpasynyn bir ruyn baskargan 1796 zhyly kүzde general gubernatory S K Vyazmitinovtyn koldauymen han bolyp sajlandy Esim is zhүzinde Orynbor shekarasyna dejingi Zhajyk onirinin dalalyk zherin konystangan zhetirudyn bir boligi men bajulynyn kejbir rularyna gana bilik zhүrgizdi Esimdi han sajlauga bajbakty ruynyn starshyny batyr Syrym Datuly men ony zhaktaushy Kishi zhүzdin baska da starshyndary karsylyk bildiredi Bugan sebep 1788 zhyly Esim Syrym batyrdy Erәli hanga ustap berip ol bir zhyl kamauda bolady 1794 zhyly Syrymnyn үzengiles serigi esentemir ruynyn starshyny Mynbaj kamauga alyngannan kejin Syrym batyr bastagan starshyndar tobynyn Esimge karsy narazylygy kүsheje tүsedi 1799 zhyly 27 nauryzda Esim kerderi Tilep Қorbasuly shekti Үtegul kete Қosbajmyrza shomekej Bajmyrza alasha Sholak t b starshyndardyn kolynan kaza tabady Hannyn tugan tuystary Zhajyktyn argy zhagyna kashyp Oral kalasyn panalajdy Esim kalmak bekinisine karama karsy Oral kalasy manyndagy dalada zherlengen Esimnin әjelinen 9 uly bolgan Derekkozder Қazak Enciklopediyasy 3 tom