Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Айшуақ хан, кейде Айшуақ сұлтан (жазба деректерде Айчювак-салтан, Айчувак-солтан, Айчувак-хан, 1724 немесе 1725 – 1811) – сұлтан, 1797-1805 жылдары аралығында Кіші жүздегі жетіру рулық-тайпалық одағы мен байұлының құрамындағы жекелеген руларын билеген. Әбілқайыр ханның Бопай ханымнан туған төртінші ұлы. Нұралы (1748-1786) және Ералы (1791-1794) хандардың інісі.
| Айшуақ хан | ||
| Лауазымы | ||
|---|---|---|
| ||
| 1797 — 1805 | ||
| Ізашары | II Есім хан | |
| Ізбасары | Жантөре хан | |
| Өмірбаяны | ||
| Дүниеге келуі | 1724 немесе 1725 | |
| Қайтыс болуы | 1811 | |
| Әкесі | Әбілқайыр хан | |
| Анасы | Бопай ханым | |
| Балалары | Жантөре хан Шерғазы хан | |
| Қолтаңбасы |  | |
өңдеу  | ||
Өмірбаяны
1748 – 49 жылдары қазақ шонжарларының төрт баласымен бірге (інісі Қожахметті алмастырып) Жаманқалада (Орскіде) аманатта болды. Апақ және Жантөре деген балалары бастаған қозғалысқа белсене қатысуына байланысты 1785 жылы атаман Донсков Айшуақты тұтқынға алып, екі жылдай қамауда ұстады. Кейін Сырым батыр және Ералы сұлтандардың араласуымен тұтқыннан босанады. 08.8.1797 жылы ашылған Кіші жүздегі Хан кеңесіне төрағалық етті. Бұл кеңеске шекті сары Шонай би, сықылар Сұлтанбек, алаша Шақшақ, табын Көшекбай, кердері Бітік мырза және патша үкіметінің өкілі мүфти М.Хұсайынов мүше болған. Кеңестің жұмысына негізінен Хұсайынов ықпал еткенімен, Айшуақ Орынбор әкімшілігі мен Сырымның арасын бітістіру, ел ішінде тыныштық орнату бағытында елеулі жұмыстар атқарды. Жасының ұлғаюына байланысты 1805 жылы өз өтінішімен хандықтан босатылды.
«Зейнетке» шыққан соң 5 жылдан кейін өз иеліктерінде қайтыс болды. Айшуақ ханның бірнеше әйелінен туған 16 ұлы белгілі: Жантөре, Шерғазы, Сығалы, Сапақ, Аймұхаммед, Тәуке, Тоққожа, Баймұхаммед, Жақсылық, Қадырәлі, Жақып, Өтепәли, Қатан, Алғазы, Қыдыр, Сырдалы.
Әдебиет
- Ерофеева И.В. Эпистолярное наследие казахской правящей элиты 1675-1821 гг. Сборник исторических документов в 2-х томах/Автор проекта, введения, биографий ханов, научных комментариев; составитель и ответственный редактор И.В.Ерофеева. Алматы: АО «АБДИ Компани», 2014. - 696 с. + вкл. 44 с. — ISBN 978-9965-832-26-0.
- Левшин А.И. Описание киргиз-казачьих, или киргиз-кайсацких орд и степей. Изд. 3-е. Алматы: Санат, 2009.
- Рязанов И. Сорок лет борьбы за национальную независимость казакского народа (1797-1838 г.). Очерки по истории национального движения Казахстана. В. 2-х частях // Труды Общества изучения Казакстана (Киргизского края). Отдел истории и этнографии. Т.7. Вып. 2. Кзыл-Орда, 1926. С.1-298.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ajshuak han kejde Ajshuak sultan zhazba derekterde Ajchyuvak saltan Ajchuvak soltan Ajchuvak han 1724 nemese 1725 1811 sultan 1797 1805 zhyldary aralygynda Kishi zhүzdegi zhetiru rulyk tajpalyk odagy men bajulynyn kuramyndagy zhekelegen rularyn bilegen Әbilkajyr hannyn Bopaj hanymnan tugan tortinshi uly Nuraly 1748 1786 zhәne Eraly 1791 1794 handardyn inisi Ajshuak hanLauazymyKishi zhүz hany1797 1805Izashary II Esim hanIzbasary Zhantore hanӨmirbayanyDүniege kelui 1724 nemese 1725Қajtys boluy 1811 1811 Әkesi Әbilkajyr hanAnasy Bopaj hanymBalalary Zhantore han Shergazy hanҚoltanbasyondeu Өmirbayany1748 49 zhyldary kazak shonzharlarynyn tort balasymen birge inisi Қozhahmetti almastyryp Zhamankalada Orskide amanatta boldy Apak zhәne Zhantore degen balalary bastagan kozgalyska belsene katysuyna bajlanysty 1785 zhyly ataman Donskov Ajshuakty tutkynga alyp eki zhyldaj kamauda ustady Kejin Syrym batyr zhәne Eraly sultandardyn aralasuymen tutkynnan bosanady 08 8 1797 zhyly ashylgan Kishi zhүzdegi Han kenesine toragalyk etti Bul keneske shekti sary Shonaj bi sykylar Sultanbek alasha Shakshak tabyn Koshekbaj kerderi Bitik myrza zhәne patsha үkimetinin okili mүfti M Husajynov mүshe bolgan Kenestin zhumysyna negizinen Husajynov ykpal etkenimen Ajshuak Orynbor әkimshiligi men Syrymnyn arasyn bitistiru el ishinde tynyshtyk ornatu bagytynda eleuli zhumystar atkardy Zhasynyn ulgayuyna bajlanysty 1805 zhyly oz otinishimen handyktan bosatyldy Zejnetke shykkan son 5 zhyldan kejin oz ielikterinde kajtys boldy Ajshuak hannyn birneshe әjelinen tugan 16 uly belgili Zhantore Shergazy Sygaly Sapak Ajmuhammed Tәuke Tokkozha Bajmuhammed Zhaksylyk Қadyrәli Zhakyp Өtepәli Қatan Algazy Қydyr Syrdaly ӘdebietErofeeva I V Epistolyarnoe nasledie kazahskoj pravyashej elity 1675 1821 gg Sbornik istoricheskih dokumentov v 2 h tomah Avtor proekta vvedeniya biografij hanov nauchnyh kommentariev sostavitel i otvetstvennyj redaktor I V Erofeeva Almaty AO ABDI Kompani 2014 696 s vkl 44 s ISBN 978 9965 832 26 0 Levshin A I Opisanie kirgiz kazachih ili kirgiz kajsackih ord i stepej Izd 3 e Almaty Sanat 2009 Ryazanov I Sorok let borby za nacionalnuyu nezavisimost kazakskogo naroda 1797 1838 g Ocherki po istorii nacionalnogo dvizheniya Kazahstana V 2 h chastyah Trudy Obshestva izucheniya Kazakstana Kirgizskogo kraya Otdel istorii i etnografii T 7 Vyp 2 Kzyl Orda 1926 S 1 298