Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Вильгельм Карл Вернер Отто Фриц Франц (нем. Wilhelm Wien; 13 қаңтар 1864, Фишхаузен — 30 тамыз 1928, Мюнхен) — неміс физик, 1911 жылы «жылулық сәулеленуді реттейтін заңдар саласындағы жаңалықтары үшін» физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты.
| Вильгельм Вин | |
| нем. Wilhelm Wien | |
| | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | , Пруссия |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Ғылыми аясы | |
| Ғылыми жетекші |
|
| Марапаттары |
|
Өмірбаяны
Вильгельм Вин ірі жер иесі Карл Виннің отбасында дүниеге келген. 1866 жылы отбасы Шығыс Пруссиядағы Растенбургке жақын орналасқан Драхштейн қаласына (қазіргі Кентшин, Польша) көшті. 1879 жылы Вин Растенбургтегі мектепті бітіріп, 1880—1882 жылдары Кенигсбергтегі гимназияда оқыды. 1882 жылдан бастап Геттинген және Берлин университеттерінде оқыды.
1883—1885 жылдары Герман Гельмгольцтың зертханасында жұмыс істеп, 1886 жылы докторлық дәрежесін алды. 1898 жылы зерттеуге арналған Вин сүзгісін жасады. 1889 жылдан бастап императорлық физикалық-техникалық институтында Гельмгольцтың көмекшісі болып жұмыс істеді. 1892 жылдан 1896 жылға дейін Берлин университетінде — приват-доцент болды.
1896 жылы Ахен техникалық университетінің кафедрасының доценті болды. 1899 жылдан бастап ол Гиссен университетінің профессоры болды, бірақ 1900 жылы Вильгельм Рентгеннің мұрагері ретінде Вюрцбург университетіне ауысты. 1919 жылы ол Рентгеннің мұрагері ретінде қайтадан Мюнхенге көшті. 1928 жылы 64 жасында дүниеден өтті.
Берлиннің Адлершоф маңындағы WISTA технопаркіндегі Федералдық физика және технология институтының (Германия) зертханасы Виннің есімімен аталады.
Виннің немере ағасы — Макс Вин (1866—1938) жоғары жиілікті технология саласындағы пионерлердің бірі болды.
Жетістіктері
1893/94 жылы ол Виннің бірінші заңын, одан Виннің орын ауыстыру заңын, 1896 жылы жылу сәулеленуі үшін Виннің екінші заңын шығарды. 1911 жылы жылулық радиация бойынша жұмысы үшін физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты атанды.
1898 жылы Вильгельм Вин «канал сәулелерінің» (анодтық сәулелер деп те аталады) ең жеңілі сутегі иондары (қазір протондар деп аталады) екенін дәлелдеді. Электр және магнит өрістері бар қозғалатын протондарға әсер ете отырып, Вильгельм Вин протон зарядының оның массасына қатынасын өлшеген.
Дереккөздер
Сілтемелер
- Храмов Ю. А. Вин Вильгельм // Физики : Биографический справочник / Под ред. А. И. Ахиезера. — Изд. 2-е, испр. и доп. — М. : Наука, 1983. — С. 64. — 400 с. — 200 000 экз.
- Вин (Wien), Вильгельм. Биография на сайте электронной библиотеки «Наука и техника»
- Нобель комитетінің сайтынан ақпарат (ағыл.)
- «Фишхаузен қаласының тарихы» сайтынан ақпарат Мұрағатталған 21 наурыздың 2023 жылы.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Vilgelm Karl Verner Otto Fric Franc nem Wilhelm Wien 13 kantar 1864 Fishhauzen 30 tamyz 1928 Myunhen nemis fizik 1911 zhyly zhylulyk sәulelenudi rettejtin zandar salasyndagy zhanalyktary үshin fizika bojynsha Nobel syjlygynyn laureaty Vilgelm Vinnem Wilhelm WienTugan kүni13 kantar 1864 1864 01 13 Tugan zheri PrussiyaҚajtys bolgan kүni30 tamyz 1928 1928 08 30 64 zhas Қajtys bolgan zheriMyunhen GermaniyaҒylymi ayasyfizikaҒylymi zhetekshiMarapattaryFizika salasyndagy Nobel syjlygy 1925 ӨmirbayanyVilgelm Vin iri zher iesi Karl Vinnin otbasynda dүniege kelgen 1866 zhyly otbasy Shygys Prussiyadagy Rastenburgke zhakyn ornalaskan Drahshtejn kalasyna kazirgi Kentshin Polsha koshti 1879 zhyly Vin Rastenburgtegi mektepti bitirip 1880 1882 zhyldary Kenigsbergtegi gimnaziyada okydy 1882 zhyldan bastap Gettingen zhәne Berlin universitetterinde okydy 1883 1885 zhyldary German Gelmgolctyn zerthanasynda zhumys istep 1886 zhyly doktorlyk dәrezhesin aldy 1898 zhyly zertteuge arnalgan Vin sүzgisin zhasady 1889 zhyldan bastap imperatorlyk fizikalyk tehnikalyk institutynda Gelmgolctyn komekshisi bolyp zhumys istedi 1892 zhyldan 1896 zhylga dejin Berlin universitetinde privat docent boldy 1896 zhyly Ahen tehnikalyk universitetinin kafedrasynyn docenti boldy 1899 zhyldan bastap ol Gissen universitetinin professory boldy birak 1900 zhyly Vilgelm Rentgennin murageri retinde Vyurcburg universitetine auysty 1919 zhyly ol Rentgennin murageri retinde kajtadan Myunhenge koshti 1928 zhyly 64 zhasynda dүnieden otti Berlinnin Adlershof manyndagy WISTA tehnoparkindegi Federaldyk fizika zhәne tehnologiya institutynyn Germaniya zerthanasy Vinnin esimimen atalady Vinnin nemere agasy Maks Vin 1866 1938 zhogary zhiilikti tehnologiya salasyndagy pionerlerdin biri boldy Zhetistikteri1893 94 zhyly ol Vinnin birinshi zanyn odan Vinnin oryn auystyru zanyn 1896 zhyly zhylu sәulelenui үshin Vinnin ekinshi zanyn shygardy 1911 zhyly zhylulyk radiaciya bojynsha zhumysy үshin fizika bojynsha Nobel syjlygynyn laureaty atandy 1898 zhyly Vilgelm Vin kanal sәulelerinin anodtyk sәuleler dep te atalady en zhenili sutegi iondary kazir protondar dep atalady ekenin dәleldedi Elektr zhәne magnit oristeri bar kozgalatyn protondarga әser ete otyryp Vilgelm Vin proton zaryadynyn onyn massasyna katynasyn olshegen DerekkozderSiltemelerHramov Yu A Vin Vilgelm Fiziki Biograficheskij spravochnik Pod red A I Ahiezera Izd 2 e ispr i dop M Nauka 1983 S 64 400 s 200 000 ekz Vin Wien Vilgelm Biografiya na sajte elektronnoj biblioteki Nauka i tehnika Nobel komitetinin sajtynan akparat agyl Fishhauzen kalasynyn tarihy sajtynan akparat Muragattalgan 21 nauryzdyn 2023 zhyly