Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
«Вассерфалль» зымыраны (нем. Wasserfall Ferngelenkte Flakrakete — Вассерфалль алыстан басқарылатын әуеге қарсы зымыраны, Вассерфалль сөзінің мағынасы — сарқырама; Агрегат-5 деген атпен де белгілі) — алыстан басқарылатын .
Екінші дүниежүзілік соғыс кезеңінде Германиядағы орталығында жасалған Германияның бірі болып табылған Вассерфалльдың құрылымының негізінде жасалған зымырандарды Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін кеңестіктер Р-101 жобасында пайдаланып, ал америкалықтар Һермес-А1 деген зымыранды сол Вассерфалльдың негізінде жасады.
Жасалу тарихы
Толығымен қорғаныс жүйесі болғандықтан Вассерфалль зымыраны Адольф Гитлерге онша қатты ұнамаған болатын, себебі оған Үшінші Рейхтің әуе кеңістігіне жауды аяқ бастырмайды деп уәде еткен еді. Сондықтан бұл жоба бастапқы кезеңде онша көп қолдау көрген жоқ. 1943 жылдан бастап ағылшын-америкалық одақтастардың стратегиялық бомбылауы күшейе бастаған кезде Вассерфалль зымыранына керекті қаржы-материалдар оның орнына шабуыл зымыранын жасауға жұмсалып отырды.
Зымыранның негізгі концепциясы бойынша жұмыс 1941 жылы басталып, оның соңғы техникалық көрсеткіштері 1942 жылғы қарашаның 2-сінде мақұлданды. Алғашқы модельдері 1943 жылдың наурызында сынақтан өтті, бірақ 1943 жылдың тамызында доктор Вальтер Тильдің Британия әскери әуе күштерінің жасалған бомбылық шабуылының кезінде қаза табуы жұмысты қатты кешеуілдетіп тастады. 1944 жылғы наурыздың 2-сінде жасалған алғашқы табысты сынақтан кейін (оның үшінші сынақ моделі), Вассерфалльдің тағы 3 сынақ ұшырылуы 1944 жылғы маусымның соңында қарай аяқталды. 1944 жылғы қаңтардың 8-інде жасалған сынақ сәтсіз аяқталған болатын. Ол кезде зымыранның қозғалтқышы «шыжылдап», зымыранды тек 7 км биіктікке көтеріп, дыбыс жылдамдығына жеткізе алмады. Одан кейінгі ақпан айындағы ұшыру табысты болды, зымыран тік көтеріліп, 770 m/s (2,800 км/сағ) жылдамдыққа қол жеткізді.. 1945 жылғы ақпанның 17-сінде зымыран орталығы эвакуацияланғанға дейін 35 Вассерфалль сынақ ұшырылуы жасалып үлгерілді.
1944 жылғы маусымның 13-інде Вассерфалльдың радиомен бағыттау жүйесі орнатылған зымыраны Швецияға барып құлады. Ондағы бағыттау жүйесі «Кель-Штрассбург» бағыттау жүйесінің жетілдірілген түрі болатын. Осы «Кель-Штрассбург» бағыттау жүйесі Жерорта теңізінде ағылшын-американ кемелеріне біршама табысты қолданылған қанатты зымыранының бағыттау жүйесі ретінде қолданылған еді.
Соғыстың екінші жартысында Үшінші Рейхтің қару-жарақ және соғыс өндірісі министрі болған кейінірек өзінің естеліктерінде Вассерфалльға жете мән берілмегені Германияның соғыста жеңіліске әкеп соққан себептердің бірі болған еді деп жазады:
Осы күнге дейін мен мынаған нық сенемін: егер біз 1944 жылдың көктемінен бастап «Вассерфалльді», оған қоса реактивті жойғыш ұшақтарды жаппай қолдана алғанымызда, бұл ағылшын-американ әуе күштерінің біздің өндірістік орындарымызға шабуылдарын тоқтатар еді. Бұл біздің қолымыздан келер еді, себебі одан көп кейін де айына 900 дана Фау-2 зымырандарын шығарып отырдық.
Техникалық сипаттамалары
Вассерфалль зымыранының әуеге қарсы бейімделген, екеуінің жалпы құрылымы да, сырт түрлері өте ұқсас бір түрі болды. Зымыран бомбылаушы ұшақтардың ұшатын биіктігіне ғана көтерілуге тиіс болғандықтан, ол Фау-2-ден кішірек болды, оның ұзындығының ¼-дей ғана. Вассерфалльдың тағы бір ерекшелігі — қозғалысын басқара алу үшін оның фюзеляжының орта бөлігінде қосымша қанаттар орналасқан.
Фау-2-ден айырмашылығы, Вассерфалль бір ай уақыт бойы дейін бірден ұшырылуға дайын тұруға бейімделіп жасалды, сондықтан Фау-2 зымырандарында қолданылған ұшқыр оған жарамайтын еді. Доктор Вальтер Тиль жасап шығарған қозғалтқыштың жаңа түрі отын ретінде визолға (винил изобутил эфирі) және «СВ-қоспасы» немесе «Зальбай» деп аталатын қоспаға (90% азот қышқылы, 10% күкірт қышқылы) негізделген болатын. Осы тез тұтанатын қоспа басқа бір резервуардан қысыммен берілетін азот газымен араласып, жану камерасына зор қысыммен келіп жететін. Вассерфалль тез тұтанатын отын төгілсе де зымыранды ұшыра алатын арнайы зымыран базаларынан (Везувий деген құпия атымен белгілі) ұшырылуға тиісті еді.
Зымыранды бағыттау жүйесі ретінде күндізгі уақытта қарапайым жүйесі — жүйесі қолданылатын. Түнгі уақытта бағыттау әлдеқайда күрделі болды, себебі қараңғыда зымыранның өзін де, нысананы да көру қиын. Сол себепті «Райнланд» атты жаңа жүйе жобаланды. «Райнландтың» ішінде орнатылатын, транспондердің жіберген сигналдарын жерде орналасқан радиопеленгатор қабылдап, зымыранның нақты орны анықталатын. «Райнландтың» нысананы анықтауға арналған радары да болды. Зымыран ұшырылғаннан кейін бірден іске қосылатын транспондер мен радардың көрсеткіші бойынша зымыранды нысанаға қарай бағыттайтын. Жерде орналасқан оператор радардың экранында зымыран мен нысананың екі жарық дағын көріп, зымыранды күндізгідей бағыттай алатын. Зымыран енді ұшырылған кезде оны бағыттау жану камерасының аузында орналасқан төрт графит руль арқылы, ал зымыран толық жылдамдығына жеткен соң оның құйрығында орналасқан төрт басқа руль арқылы жүзеге асырылатын.
Бағыттау жүйесінің жобаланған тағы бір түрінде тек бір ғана айқыш тәрізді, нысананы көздеп айналып тұратын радар сәулесі қолданылатын. Райнланд жүйесі секілді ол да нысанаға алдымен транспондер сәулесі арқылы бағытталып, содан соң сол арқылы сәуледен ауытқымай бағытталып отыратын. Егер ауытқи қалған жағдайда ол тұрақты сигналдың орнына пульс қабылдай бастап, аутоматикалы түрде өзін сәулеге қайтаратын.
Бастапқыда зымыранның жарғыш жүгінің салмағы 100 kg болатын, бірақ зымыранның тию дәлдігі төмен болғандықтан оған әлдеқайда үлкен (306 kg) сұйық жарылғыш затқа негізделген жарғыш жүк тией бастады. Ондағы мақсат — жаудың бомбалаушы ұшақ тобының ортасында зор жарылыс ұйымдастырып, кем дегенде бірнешеуін істен шығару. Күндізгі уақытта оператор жарғыш жүкті алыстан басқару жүйесі арқылы іске қосып, түнгі уақытта бір түрі қолданылуға тиіс болды.
- Аты=Вассерфалль
- Атқаратын қызметі=
- Жасап шығарушы=Пенемюнде зымыран орталығы
- Бір данасының құны: 7 000-10 000 Рейхсмарка
- Алғашқы ұшырылуы=1943 жылғы наурыз
- Қозғалтқышы=сұйық отынды реактивті қозғалтқыш
- Ұшырылған кездегі салмағы=3 700 kg
- Ұзындығы=7,85 m
- Диаметрі=2,51 m
- Жылдамдығы=770 m/s
- Қашықтығы=25 км
- Жарғыш тұмсығының салмағы=235 kg
Сілтемелер
- Ernst Klee & Otto Merk. The Birth of the Missile: The Secrets of Peenemünde Gerhard Stalling Verlag:Hamburg 1963 (English translation 1965) p 77
- Pocock, Rowland F. German Guided Missiles of the Second World War Arco Publishing Company, Inc.:New York. 1967 (p 107)
- Klee and Merk. 69
- Neufeld, Michael J. The Rocket and the Reich: Peenemünde and the Coming of the Ballistic Missile Era. The Free Press: New York, 1995. (p 235)
- Albert Speer, Erinnerungen. Propyläen Verlag 1969, (ISBN 3-550-06074-2) p 375
- Klee and Merk. 70
Сыртқы сілтемелер
- Вассерфалль туралы техникалық мақала, сызбалары және сынақ ұшыруларының фотосуреттері
- Вассерфалль фотосуреттерінің жинағы Мұрағатталған 30 қазанның 2002 жылы.
- Жер-әуе зымырандарының пайда болу тарихы («Defence Today» журналынан алынған мақала) Мұрағатталған 26 қыркүйектің 2007 жылы.
- EMW C2 Wasserfall (de)
- Wasserfall (en)
- EMW Wasserfall C2 modèle W5
- Génesis de los misiles SAM (en inglés)
- Wasserfall W-10 (dibujo)
- EMW C2 Wasserfall
- The history of post-war rockets on base German WW-II "Wasserfall" missile propulsion Мұрағатталған 15 ақпанның 2016 жылы.
- Вассерфалль W-10 сызбасы Мұрағатталған 26 қыркүйектің 2007 жылы.
Тағы қараңыз
- Райнтохтер
- Шметтерлинг
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Vasserfall zymyrany nem Wasserfall Ferngelenkte Flakrakete Vasserfall alystan baskarylatyn әuege karsy zymyrany Vasserfall sozinin magynasy sarkyrama Agregat 5 degen atpen de belgili alystan baskarylatyn Germes A1 Amerikalyktardyn Vasserfalldyn dajyn syzbalary bojynsha zhasagan zymyrany Ekinshi dүniezhүzilik sogys kezeninde Germaniyadagy ortalygynda zhasalgan Germaniyanyn biri bolyp tabylgan Vasserfalldyn kurylymynyn negizinde zhasalgan zymyrandardy Ekinshi dүniezhүzilik sogystan kejin kenestikter R 101 zhobasynda pajdalanyp al amerikalyktar Һermes A1 degen zymyrandy sol Vasserfalldyn negizinde zhasady Zhasalu tarihyTolygymen korganys zhүjesi bolgandyktan Vasserfall zymyrany Adolf Gitlerge onsha katty unamagan bolatyn sebebi ogan Үshinshi Rejhtin әue kenistigine zhaudy ayak bastyrmajdy dep uәde etken edi Sondyktan bul zhoba bastapky kezende onsha kop koldau korgen zhok 1943 zhyldan bastap agylshyn amerikalyk odaktastardyn strategiyalyk bombylauy kүsheje bastagan kezde Vasserfall zymyranyna kerekti karzhy materialdar onyn ornyna shabuyl zymyranyn zhasauga zhumsalyp otyrdy Zymyrannyn negizgi koncepciyasy bojynsha zhumys 1941 zhyly bastalyp onyn songy tehnikalyk korsetkishteri 1942 zhylgy karashanyn 2 sinde makuldandy Algashky modelderi 1943 zhyldyn nauryzynda synaktan otti birak 1943 zhyldyn tamyzynda doktor Valter Tildin Britaniya әskeri әue kүshterinin zhasalgan bombylyk shabuylynyn kezinde kaza tabuy zhumysty katty kesheuildetip tastady 1944 zhylgy nauryzdyn 2 sinde zhasalgan algashky tabysty synaktan kejin onyn үshinshi synak modeli Vasserfalldin tagy 3 synak ushyryluy 1944 zhylgy mausymnyn sonynda karaj ayaktaldy 1944 zhylgy kantardyn 8 inde zhasalgan synak sәtsiz ayaktalgan bolatyn Ol kezde zymyrannyn kozgaltkyshy shyzhyldap zymyrandy tek 7 km biiktikke koterip dybys zhyldamdygyna zhetkize almady Odan kejingi akpan ajyndagy ushyru tabysty boldy zymyran tik koterilip 770 m s 2 800 km sag zhyldamdykka kol zhetkizdi 1945 zhylgy akpannyn 17 sinde zymyran ortalygy evakuaciyalanganga dejin 35 Vasserfall synak ushyryluy zhasalyp үlgerildi 1944 zhylgy mausymnyn 13 inde Vasserfalldyn radiomen bagyttau zhүjesi ornatylgan zymyrany Shveciyaga baryp kulady Ondagy bagyttau zhүjesi Kel Shtrassburg bagyttau zhүjesinin zhetildirilgen tүri bolatyn Osy Kel Shtrassburg bagyttau zhүjesi Zherorta tenizinde agylshyn amerikan kemelerine birshama tabysty koldanylgan kanatty zymyranynyn bagyttau zhүjesi retinde koldanylgan edi Sogystyn ekinshi zhartysynda Үshinshi Rejhtin karu zharak zhәne sogys ondirisi ministri bolgan kejinirek ozinin estelikterinde Vasserfallga zhete mәn berilmegeni Germaniyanyn sogysta zheniliske әkep sokkan sebepterdin biri bolgan edi dep zhazady Osy kүnge dejin men mynagan nyk senemin eger biz 1944 zhyldyn kokteminen bastap Vasserfalldi ogan kosa reaktivti zhojgysh ushaktardy zhappaj koldana alganymyzda bul agylshyn amerikan әue kүshterinin bizdin ondiristik oryndarymyzga shabuyldaryn toktatar edi Bul bizdin kolymyzdan keler edi sebebi odan kop kejin de ajyna 900 dana Fau 2 zymyrandaryn shygaryp otyrdyk Tehnikalyk sipattamalaryVasserfall zymyranynyn әuege karsy bejimdelgen ekeuinin zhalpy kurylymy da syrt tүrleri ote uksas bir tүri boldy Zymyran bombylaushy ushaktardyn ushatyn biiktigine gana koteriluge tiis bolgandyktan ol Fau 2 den kishirek boldy onyn uzyndygynyn dej gana Vasserfalldyn tagy bir ereksheligi kozgalysyn baskara alu үshin onyn fyuzelyazhynyn orta boliginde kosymsha kanattar ornalaskan Fau 2 den ajyrmashylygy Vasserfall bir aj uakyt bojy dejin birden ushyryluga dajyn turuga bejimdelip zhasaldy sondyktan Fau 2 zymyrandarynda koldanylgan ushkyr ogan zharamajtyn edi Doktor Valter Til zhasap shygargan kozgaltkyshtyn zhana tүri otyn retinde vizolga vinil izobutil efiri zhәne SV kospasy nemese Zalbaj dep atalatyn kospaga 90 azot kyshkyly 10 kүkirt kyshkyly negizdelgen bolatyn Osy tez tutanatyn kospa baska bir rezervuardan kysymmen beriletin azot gazymen aralasyp zhanu kamerasyna zor kysymmen kelip zhetetin Vasserfall tez tutanatyn otyn togilse de zymyrandy ushyra alatyn arnajy zymyran bazalarynan Vezuvij degen kupiya atymen belgili ushyryluga tiisti edi Zymyrandy bagyttau zhүjesi retinde kүndizgi uakytta karapajym zhүjesi zhүjesi koldanylatyn Tүngi uakytta bagyttau әldekajda kүrdeli boldy sebebi karangyda zymyrannyn ozin de nysanany da koru kiyn Sol sebepti Rajnland atty zhana zhүje zhobalandy Rajnlandtyn ishinde ornatylatyn transponderdin zhibergen signaldaryn zherde ornalaskan radiopelengator kabyldap zymyrannyn nakty orny anyktalatyn Rajnlandtyn nysanany anyktauga arnalgan radary da boldy Zymyran ushyrylgannan kejin birden iske kosylatyn transponder men radardyn korsetkishi bojynsha zymyrandy nysanaga karaj bagyttajtyn Zherde ornalaskan operator radardyn ekranynda zymyran men nysananyn eki zharyk dagyn korip zymyrandy kүndizgidej bagyttaj alatyn Zymyran endi ushyrylgan kezde ony bagyttau zhanu kamerasynyn auzynda ornalaskan tort grafit rul arkyly al zymyran tolyk zhyldamdygyna zhetken son onyn kujrygynda ornalaskan tort baska rul arkyly zhүzege asyrylatyn Bagyttau zhүjesinin zhobalangan tagy bir tүrinde tek bir gana ajkysh tәrizdi nysanany kozdep ajnalyp turatyn radar sәulesi koldanylatyn Rajnland zhүjesi sekildi ol da nysanaga aldymen transponder sәulesi arkyly bagyttalyp sodan son sol arkyly sәuleden auytkymaj bagyttalyp otyratyn Eger auytki kalgan zhagdajda ol turakty signaldyn ornyna puls kabyldaj bastap automatikaly tүrde ozin sәulege kajtaratyn Bastapkyda zymyrannyn zhargysh zhүginin salmagy 100 kg bolatyn birak zymyrannyn tiyu dәldigi tomen bolgandyktan ogan әldekajda үlken 306 kg sujyk zharylgysh zatka negizdelgen zhargysh zhүk tiej bastady Ondagy maksat zhaudyn bombalaushy ushak tobynyn ortasynda zor zharylys ujymdastyryp kem degende birnesheuin isten shygaru Kүndizgi uakytta operator zhargysh zhүkti alystan baskaru zhүjesi arkyly iske kosyp tүngi uakytta bir tүri koldanyluga tiis boldy Aty Vasserfall Atkaratyn kyzmeti Zhasap shygarushy Penemyunde zymyran ortalygy Bir danasynyn kuny 7 000 10 000 Rejhsmarka Algashky ushyryluy 1943 zhylgy nauryz Қozgaltkyshy sujyk otyndy reaktivti kozgaltkysh Ұshyrylgan kezdegi salmagy 3 700 kg Ұzyndygy 7 85 m Diametri 2 51 m Zhyldamdygy 770 m s Қashyktygy 25 km Zhargysh tumsygynyn salmagy 235 kgSiltemelerErnst Klee amp Otto Merk The Birth of the Missile The Secrets of Peenemunde Gerhard Stalling Verlag Hamburg 1963 English translation 1965 p 77 Pocock Rowland F German Guided Missiles of the Second World War Arco Publishing Company Inc New York 1967 p 107 Klee and Merk 69 Neufeld Michael J The Rocket and the Reich Peenemunde and the Coming of the Ballistic Missile Era The Free Press New York 1995 p 235 Albert Speer Erinnerungen Propylaen Verlag 1969 ISBN 3 550 06074 2 p 375 Klee and Merk 70Syrtky siltemelerVasserfall turaly tehnikalyk makala syzbalary zhәne synak ushyrularynyn fotosuretteri Vasserfall fotosuretterinin zhinagy Muragattalgan 30 kazannyn 2002 zhyly Zher әue zymyrandarynyn pajda bolu tarihy Defence Today zhurnalynan alyngan makala Muragattalgan 26 kyrkүjektin 2007 zhyly EMW C2 Wasserfall de Wasserfall en EMW Wasserfall C2 modele W5 Genesis de los misiles SAM en ingles Wasserfall W 10 dibujo EMW C2 Wasserfall The history of post war rockets on base German WW II Wasserfall missile propulsion Muragattalgan 15 akpannyn 2016 zhyly Vasserfall W 10 syzbasy Muragattalgan 26 kyrkүjektin 2007 zhyly Tagy karanyzRajntohter Shmetterling