Бәйтерек ауданы — Батыс Қазақстан облысының солтүстік бөлігіндегі әкімшілік бөлініс.
Қазақстан ауданы | |
Бәйтерек ауданы | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Облысы | |
Аудан орталығы | |
Ауылдық округтер саны | 22 |
Ауыл саны | 68 |
Әкімі | Марат Тоқжанов |
Аудан әкімдігінің мекенжайы | Перемётное ауылы, Гагарин көшесі, №139 |
Тарихы мен географиясы | |
Координаттары | 51°10′11″ с. е. 50°44′40″ ш. б. / 51.16972° с. е. 50.74444° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 51°10′11″ с. е. 50°44′40″ ш. б. / 51.16972° с. е. 50.74444° ш. б. (G) (O) (Я) |
Құрылған уақыты | 1939 |
Жер аумағы | 7 421 км² |
Уақыт белдеуі | UTC+5:00 |
Тұрғындары | |
Тұрғыны | ▲ 60 040 адам (2023) |
Ұлттық құрамы | қазақтар (61,03%), орыстар (32,84%), украиндар (1,69%), татарлар (1,44%), басқалары (3%) |
Сандық идентификаторлары | |
Пошта индексі | 090600—090628 |
Автомобиль коды | 07 |
Бәйтерек ауданының әкімдігі | |
| |
|
Географиялық орны, жер бедері
Аудан облыстың солтүстік бөлігінде орналасқан, 1939 жылы құрылды, 1997 жылы аудан құрамына Приурал ауданы енді. Аумақ бедері оңтүстігінде өзен, сайлар және құрғақ аңғарлар кесіп өтетін және солтүстігінде 100 және одан аса метр биіктікті құрайтын толқынды жондары бар (Үлкен Сырт сілемінің суайрығы) ойпатты жазықтан тұрады. Орталығы – Перемётное ауылы. Ауданның жалпы көлемі - 7,4 мың шаршы шақырым. Солтүстігінде Ресеймен, батысында Тасқала, оңтүстігінде Ақжайық аудандарымен, оңтүстік-шығысында Теректі ауданымен және Орал қаласымен шектеседі.
Халқы
1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 1999 | 2009 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|---|
25806 | ▲30850 | ▲30897 | ▼26563 | ▲56611 | ▼55420 | ▲59447 |
Тұрғындар саны 57762 адам (2019). Ұлттық құрамы: қазақтар (58,71%), орыстар (34,88%), украиндар (1,91%), татарлар (1,48%), басқалары (3,02%).
2020 жылдың басында тұрғындар саны 58595 адамды (29245 ер адам және 29350 әйел адам) құрады.
Әкімшілік бөлінісі
Аудандағы 68 елді мекен 22 ауылдық округке біріктірілген:
Ірі елді мекендері
Атауы | Статусы | Халқы (2009) |
---|---|---|
Дарьинское | ауыл | ▲ 5329 |
Мичуринское | ауыл | ▼ 4924 |
Перемётное | ауыл | ▼ 4308 |
Достық (Фурманово) | ауыл | ▲ 3588 |
Махамбет (Чапово) | ауыл | ▲ 1859 |
Байқоныс | ауыл | ▲ 1781 |
Рубёжинское | ауыл | ▼ 1628 |
Көшім | ауыл | ▼ 1615 |
Зелёное | ауыл | ▼ 1603 |
Үлкен Шаған | ауыл | ▼ 1562 |
Белес (Ростоши) | ауыл | ▼ 1495 |
Новенькое | ауыл | ▲ 1341 |
Калининское | ауыл | ▼ 1305 |
Январцев | ауыл | ▼ 1274 |
Щапов | ауыл | ▲ 1205 |
Володарское | ауыл | ▲ 1175 |
Янайкино | ауыл | ▲ 1056 |
Атамекен (Чеботарёво) | ауыл | ▼ 1016 |
Бейбітшілік (Погодаево) | ауыл | ▲ 967 |
Шалғай (Первосоветское) | ауыл | ▼ 947 |
Асан (Набережное) | ауыл | ▲ 946 |
Макарово | ауыл | ▲ 777 |
Қайнар (Новенький) | ауыл | ▲ 767 |
Озёрное | ауыл | ▼ 717 |
Жамбыл | ауыл | ▲ 660 |
Колесово | ауыл | ▲ 613 |
Чувашинское | ауыл | ▼ 585 |
Раздольное | ауыл | ▼ 582 |
Красноармейское | ауыл | ▼ 554 |
Егіндібұлақ (Цыганово) | ауыл | ▼ 546 |
Октябрьское | ауыл | ▲ 540 |
Сұлу көл (Чесноково) | ауыл | ▼ 527 |
Су жүйесі, топырағы
Ауданның негізгі табиғи су ресурстары Шаған саласымен (116 км) Орал өзені (184 км), Көшім (48км), Ембулатовка (99 км) Рубежка (82 км), Быковка (90 км) және сондай-ақ Киров бөгені мен Орал-Көшім суландыру жүйесі және негізінен ауданның солтүстік бөлігінде орналасқан 99 әуіт пен апандар болып табылады. Топырағы саз бен саздақтан тұрады, кей жерлерінде құм және сор топырақ кездеседі. Солтүстігінде жері қара топырақты.
Шаруашылығы
Шаруашылықтағы негізгі бағыт - егін шаруашылығы. Егін шаруашылығымен қатар, негізінен ет-сүт бағытындағы мал шарушалығы дамыған.
Бәйтерек ауданы I ауылшарушылық аумаққа жатады. Бұл аумақта дәнді, майлы дақылдар, жемшөптер, қартоп және көкөніс, жеміс-жидек, екпе ағаштары жинақталған. Мұнда сүтті мал шаруашылығы, шошқа және құс өсіру және ет-жүнді қой шаруашылығы жақсы дамыған.
Дереккөздер
- Батыс Қазақстан облысының Ақжайық, Казталов, Теректі және Бәйтерек аудандарының шекараларын белгілеу туралы
- Қазақстан Республикасы халқының жынысы және жергілікті жердің типіне қарай саны (2023 жылғы 1 қаңтарға)
- Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны (2022 жыл басына)
- Қазақстан почталық индекстері
- Ресей империясы, КСРО халық санақтары
- ҚР халық санақтары
- Батыс Қазақстан облысының Статистика департаменті. 01.07.2019 Мұрағатталған 8 қазанның 2020 жылы.
- Қазақстан Республикасы халқының облыстар және астана, қалалар, аудандар, аудан орталықтары және кенттер бөлінісіндегі жынысы бойынша саны (2020 жылдың басына) Мұрағатталған 26 қыркүйектің 2020 жылы.
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том 3 бөлім
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bәjterek audany Batys Қazakstan oblysynyn soltүstik boligindegi әkimshilik bolinis Қazakstan audanyBәjterek audanyӘkimshiligiOblysyBatys Қazakstan oblysyAudan ortalygyPeremyotnoeAuyldyk okrugter sany22Auyl sany68ӘkimiMarat TokzhanovAudan әkimdiginin mekenzhajyPeremyotnoe auyly Gagarin koshesi 139Tarihy men geografiyasyKoordinattary51 10 11 s e 50 44 40 sh b 51 16972 s e 50 74444 sh b 51 16972 50 74444 G O Ya Koordinattar 51 10 11 s e 50 44 40 sh b 51 16972 s e 50 74444 sh b 51 16972 50 74444 G O Ya Қurylgan uakyty1939Zher aumagy7 421 km Uakyt beldeuiUTC 5 00TurgyndaryTurgyny 60 040 adam 2023 Ұlttyk kuramykazaktar 61 03 orystar 32 84 ukraindar 1 69 tatarlar 1 44 baskalary 3 Sandyk identifikatorlaryPoshta indeksi090600 090628Avtomobil kody07Bәjterek audanynyn әkimdigiGeografiyalyk orny zher bederiAudan oblystyn soltүstik boliginde ornalaskan 1939 zhyly kuryldy 1997 zhyly audan kuramyna Priural audany endi Aumak bederi ontүstiginde ozen sajlar zhәne kurgak angarlar kesip otetin zhәne soltүstiginde 100 zhәne odan asa metr biiktikti kurajtyn tolkyndy zhondary bar Үlken Syrt sileminin suajrygy ojpatty zhazyktan turady Ortalygy Peremyotnoe auyly Audannyn zhalpy kolemi 7 4 myn sharshy shakyrym Soltүstiginde Resejmen batysynda Taskala ontүstiginde Akzhajyk audandarymen ontүstik shygysynda Terekti audanymen zhәne Oral kalasymen shektesedi Halky1959 1970 1979 1989 1999 2009 202125806 30850 30897 26563 56611 55420 59447 Turgyndar sany 57762 adam 2019 Ұlttyk kuramy kazaktar 58 71 orystar 34 88 ukraindar 1 91 tatarlar 1 48 baskalary 3 02 2020 zhyldyn basynda turgyndar sany 58595 adamdy 29245 er adam zhәne 29350 әjel adam kurady Әkimshilik bolinisiAudandagy 68 eldi meken 22 auyldyk okrugke biriktirilgen Әkimshilik birlik Ortalygy Eldi mekenderi Halky 2021 Atameken auyldyk okrugi Atameken auyly 3 1559Bajkonys auyldyk okrugi Bajkonys auyly 4 6596Bejbitshilik auyldyk okrugi Bejbitshilik auyly 4 1071Beles auyldyk okrugi Beles auyly 2 1711Dariyan auyldyk okrugi Darinskoe auyly 2 6283Dostyk auyldyk okrugi Dostyk auyly 3 5132Egindibulak auyldyk okrugi Egindibulak auyly 2 514Zelyonov auyldyk okrugi Zelyonoe auyly 1 1381Koshim auyldyk okrugi Үlken Shagan auyly 6 4040Қurmangazy auyldyk okrugi Қurmangazy auyly 2 470Makarov auyldyk okrugi Makarovo auyly 4 1697Mahambet auyldyk okrugi Mahambet auyly 4 2491Michurin auyldyk okrugi Michurinskoe auyly 5 9718Peremyotnyj auyldyk okrugi Peremyotnoe auyly 6 6925Razdolnyj auyldyk okrugi Razdolnoe auyly 2 566Rubyozhin auyldyk okrugi Rubyozhinskoe auyly 1 1482Sulu kol auyldyk okrugi Sulu kol auyly 1 448Chirov auyldyk okrugi Chirovo auyly 2 377Shalgaj auyldyk okrugi Shalgaj auyly 3 767Shapov auyldyk okrugi Shapov auyly 2 2051Yanajkin auyldyk okrugi Yanajkino auyly 2 1031Yanvarcev auyldyk okrugi Yanvarcev auyly 6 2156Iri eldi mekenderiAtauy Statusy Halky 2009 Darinskoe auyl 5329Michurinskoe auyl 4924Peremyotnoe auyl 4308Dostyk Furmanovo auyl 3588Mahambet Chapovo auyl 1859Bajkonys auyl 1781Rubyozhinskoe auyl 1628Koshim auyl 1615Zelyonoe auyl 1603Үlken Shagan auyl 1562Beles Rostoshi auyl 1495Novenkoe auyl 1341Kalininskoe auyl 1305Yanvarcev auyl 1274Shapov auyl 1205Volodarskoe auyl 1175Yanajkino auyl 1056Atameken Chebotaryovo auyl 1016Bejbitshilik Pogodaevo auyl 967Shalgaj Pervosovetskoe auyl 947Asan Naberezhnoe auyl 946Makarovo auyl 777Қajnar Novenkij auyl 767Ozyornoe auyl 717Zhambyl auyl 660Kolesovo auyl 613Chuvashinskoe auyl 585Razdolnoe auyl 582Krasnoarmejskoe auyl 554Egindibulak Cyganovo auyl 546Oktyabrskoe auyl 540Sulu kol Chesnokovo auyl 527Su zhүjesi topyragyAudannyn negizgi tabigi su resurstary Shagan salasymen 116 km Oral ozeni 184 km Koshim 48km Embulatovka 99 km Rubezhka 82 km Bykovka 90 km zhәne sondaj ak Kirov bogeni men Oral Koshim sulandyru zhүjesi zhәne negizinen audannyn soltүstik boliginde ornalaskan 99 әuit pen apandar bolyp tabylady Topyragy saz ben sazdaktan turady kej zherlerinde kum zhәne sor topyrak kezdesedi Soltүstiginde zheri kara topyrakty SharuashylygySharuashylyktagy negizgi bagyt egin sharuashylygy Egin sharuashylygymen katar negizinen et sүt bagytyndagy mal sharushalygy damygan Bәjterek audany I auylsharushylyk aumakka zhatady Bul aumakta dәndi majly dakyldar zhemshopter kartop zhәne kokonis zhemis zhidek ekpe agashtary zhinaktalgan Munda sүtti mal sharuashylygy shoshka zhәne kus osiru zhәne et zhүndi koj sharuashylygy zhaksy damygan DerekkozderBatys Қazakstan oblysynyn Akzhajyk Kaztalov Terekti zhәne Bәjterek audandarynyn shekaralaryn belgileu turaly Қazakstan Respublikasy halkynyn zhynysy zhәne zhergilikti zherdin tipine karaj sany 2023 zhylgy 1 kantarga Қazakstan Respublikasy halkynyn zhekelegen etnostary bojynsha sany 2022 zhyl basyna Қazakstan pochtalyk indeksteri Resej imperiyasy KSRO halyk sanaktary ҚR halyk sanaktary Batys Қazakstan oblysynyn Statistika departamenti 01 07 2019 Muragattalgan 8 kazannyn 2020 zhyly Қazakstan Respublikasy halkynyn oblystar zhәne astana kalalar audandar audan ortalyktary zhәne kentter bolinisindegi zhynysy bojynsha sany 2020 zhyldyn basyna Muragattalgan 26 kyrkүjektin 2020 zhyly Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IV tom 3 bolim