Бұзаубас

Бұзаубас (Gryllotalpіdae) – түзу қанаттылар отрядына жататын зиянды жәндіктер. Қазақстанда 2 түрі кездеседі. Кәдімгі Бұзаубас (Gryllotalpa gryllotalpa) және біртікенекті Бұзаубас (unіspіna). Бұзаубастар дымқыл топырақты, ойпаңды жерлерде тіршілік етеді, алдыңғы қанаттары артқыларына қарағанда едәуір қысқа. Жаздың жылы кездерінде індерін топырақтың үстіңгі қабатына таяу, ал қыста 1 м тереңдікке дейін қазады. Даму циклі бір жылдан аса уақытқа созылады. Жұмыртқаларын тереңдігі 10 – 20 см қазылған інге салады. 10 – 15 күн. Олар көбінесе картоп, көкөніс және бақша дақылдарын зақымдайды. Бұзаубасты жою үшін жүгері, , арпа, сұлы дәндерінің уландырылған еліктіргіштерін топыраққа араластырады. Сүдігер терең жыртылып, отамалы дақылдардың қатар аралығы өңделеді. Күздің бас кезінде Бұзаубастар қыста мекендейтін телімге тереңд. 70 см ұстағыш ор (70×70 см) қазылып, көңмен толтырылады. Температура 0°С-қа төмендеген кезде көңді шығарып, жиналған Бұзаубастарды жояды.

Бұзаубас

Бұзаубас - қара шегірткеге жақын, ұзын мұртшалы тікқанатты жәндіктер қатарына жатады. Бұл ірі жәндіктің алдыңғы аяқтары жақсы жетілген, қазуға жақсы бейімделген, сондықтан латынша аты - "шегіртке көртышқан" деп аталады. Денесі қоңыр түсті, ұзындығы 3,5 - 5 см, денесі қалың ұсақ жылтыраған түктерінің арқасында жібек тәрізді жылтырайды. Ылғалды топырақтарда, көбіне өзен аңғарларында өм ір сүреді. Өсімдік тамырымен, жауын құрттарымен және жәндіктер дернәсілдерімен қоректенеді. Көбею кезінде жабайы және мәдени өсімдіктердің тамырында 5 - 10 см тереңдікте шар тәрізді ұя жасайды. Жаз ортасында бір жатын бөлмесінде 600 жұмыртқалары немесе дернәсілдері болады. Мәдени өсімдіктердің тамырларын зақымдап, бау - бақшаларға зиянын тигізеді.

Дереккөздер

1. Қазақ Энциклопедиясы