Бэр төбешіктері – ендік бағытта біріне-бірі қатарлас жатқан, ұзынша келген қырқалар.Негізінен хвалын кезеңінің құмды-сазды жыныстарынан қат-қабатталып түзілген, гипстелген, тұзға қаныққан, кейде сілтісізденген төбешіктерден құрылған.Каспий маңы ойпатының оңт. бөлігінде, (Ресей) және Жем (Ембі) өзендерінің төм. ағыстары аралығында кездеседі. Биікт. 10 – 45 м, ұзындығы 25 км, ені 200 – 300 м, арақашықтығы 1 – 2 км шамасында. Құм мен тығыздалған саздан түзілген. Құмды қырқалар арасындағы сайларда (қолаттарда) тұзды көлдер, сор және тақырлар орын алған. Акад. К.М. Бэрдің пікірінше (1856), төбешіктер Каспий деңгейінің күрт құлдырауы салдарынан теңіз түбінен пайда болған. Көптеген (Федорович және т.б.) төбешіктердің пайда болуын жел әрекетімен (эолдық) байланыстырады. Өйткені Еділдің атырауында таза құмнан тұратын ендік бағыттағы қырқалар жиі кездеседі. Каспий маңы ойпатының оңт. етегінде кездесетін Б. т-не ұқсас жергілікті шоқылар тектоник. жолмен пайда болған және тұзды күмбездермен де байланысты. Сондықтан төбешіктердің пайда болуына теңіздің, эрозиялық әрекеттің, кейіннен эолдық өңдеудің әсері болған. Б. т-н алғаш рет сипаттап жазған Бэр болғандықтан соның есімімен аталған.
Дереккөздер
- Атырау: Энциклопедия. -Алматы: Атамұра, 2000 ISBN 5-7667-9129-1
- Қазақ Энциклопедиясы
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ber tobeshikteri endik bagytta birine biri katarlas zhatkan uzynsha kelgen kyrkalar Negizinen hvalyn kezeninin kumdy sazdy zhynystarynan kat kabattalyp tүzilgen gipstelgen tuzga kanykkan kejde siltisizdengen tobeshikterden kurylgan Kaspij many ojpatynyn ont boliginde Resej zhәne Zhem Embi ozenderinin tom agystary aralygynda kezdesedi Biikt 10 45 m uzyndygy 25 km eni 200 300 m arakashyktygy 1 2 km shamasynda Қum men tygyzdalgan sazdan tүzilgen Қumdy kyrkalar arasyndagy sajlarda kolattarda tuzdy kolder sor zhәne takyrlar oryn algan Akad K M Berdin pikirinshe 1856 tobeshikter Kaspij dengejinin kүrt kuldyrauy saldarynan teniz tүbinen pajda bolgan Koptegen Fedorovich zhәne t b tobeshikterdin pajda boluyn zhel әreketimen eoldyk bajlanystyrady Өjtkeni Edildin atyrauynda taza kumnan turatyn endik bagyttagy kyrkalar zhii kezdesedi Kaspij many ojpatynyn ont eteginde kezdesetin B t ne uksas zhergilikti shokylar tektonik zholmen pajda bolgan zhәne tuzdy kүmbezdermen de bajlanysty Sondyktan tobeshikterdin pajda boluyna tenizdin eroziyalyk әrekettin kejinnen eoldyk ondeudin әseri bolgan B t n algash ret sipattap zhazgan Ber bolgandyktan sonyn esimimen atalgan DerekkozderAtyrau Enciklopediya Almaty Atamura 2000 ISBN 5 7667 9129 1 Қazak EnciklopediyasyBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz