Күмбез (араб.: құббағ парсы: гомбәд - төңкерілген аспан, дөңес шатыр) — жалпы жобасы шеңберленіп келген (кейде көп қырлы, эллипске ұқсас, т.б.) ғимараттар мен құрылыстардың төбесін жабула қолданатын элементтердің бір түрі.

Күмбез ғимарат төбесін құрсаулай бүріп тұрумен бірге үстіңгі салмақтық қабырғаға біркелкі түсуін қамтамасыз етеді. Күмбез жасау б.з.б. 3 ғасырдан белгілі. Ең алғашқыда солқылдақ шыбықтарды иіл, балшықтан салынған күрке тәрізді етіп жасалды. Ежелгі дәуірлерде күмбездің тастан немесе қызыл кірпіштен салынған түрлері пайда болды. Ғимараттар мен құрылыстарды қос қабат күмбезбен жабу әсіресе, Орта Азия сәулет өнерінде өркен жайды. 19 ғасырдың 2-жартысынан күмбез тұрғызу ісіне темір-бетонның кең қолданылуын байланысты 20 ғасырда сан алуан пошымдағы (сақиналы, қобылы, т.б.) алып күмбездер салу ісі дамыды. Төбесі күмбезбен жабылған мазарларды да қазақтар күмбез деп атайды (мысалы, Алаша хан күмбезі, т.б.).70 - 80 ж. Алматы қаласында төбесі күмбезді ғимараттар ("Арасан" емдеу-сауықтыру кешені, , Қазақстан Орталық мұражайы, т.б. ғимараттары) саны өсуде.
Дереккөздер
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Dome |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kүmbez arab kubbag parsy gombәd tonkerilgen aspan dones shatyr zhalpy zhobasy shenberlenip kelgen kejde kop kyrly ellipske uksas t b gimarattar men kurylystardyn tobesin zhabula koldanatyn elementterdin bir tүri Kүmbez Ahmet Iasaui kesenesinin kүmbezi Kүmbez gimarat tobesin kursaulaj bүrip turumen birge үstingi salmaktyk kabyrgaga birkelki tүsuin kamtamasyz etedi Kүmbez zhasau b z b 3 gasyrdan belgili En algashkyda solkyldak shybyktardy iil balshyktan salyngan kүrke tәrizdi etip zhasaldy Ezhelgi dәuirlerde kүmbezdin tastan nemese kyzyl kirpishten salyngan tүrleri pajda boldy Ғimarattar men kurylystardy kos kabat kүmbezben zhabu әsirese Orta Aziya sәulet onerinde orken zhajdy 19 gasyrdyn 2 zhartysynan kүmbez turgyzu isine temir betonnyn ken koldanyluyn bajlanysty 20 gasyrda san aluan poshymdagy sakinaly kobyly t b alyp kүmbezder salu isi damydy Tobesi kүmbezben zhabylgan mazarlardy da kazaktar kүmbez dep atajdy mysaly Alasha han kүmbezi t b 70 80 zh Almaty kalasynda tobesi kүmbezdi gimarattar Arasan emdeu sauyktyru kesheni Қazakstan Ortalyk murazhajy t b gimarattary sany osude DerekkozderҚazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8 Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar DomeOsy makala kazak mәdenieti turaly bastama bolyp tabylady Buny tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektesuinizdi surajmyz