Бразилия таулы үстірті порт Planalto Brasileiro Оңтүстік Американың шығысында Оңтүстікндегі таулы үстірт Шығыс және Оңтү

Бразилия таулы үстірті (порт. Planalto Brasileiro) — Оңтүстік Американың шығысында, Оңтүстікндегі таулы үстірт. Шығыс және Оңтүстік-шығыс жағы көтеріңкі келген, Атлант мұхиты жағалауы — тік жарқабақты. Ең биік жері — шығысындағы (2890 м). Үстірттің бұл бөлігі жеке жоталардан (, , т.б.) тұрады. Олар солт-ке (Амазона ойпаты) және оңтүстік-батысқа () қарай көлбеуленіп келіп жазыққа ұласады. Жер қыртысы кембрийге дейін түзілген Оңтүстік Америка (Бразилия қалқаны) платформасының бір бөлігі болып табылады, оның іргетасы тақтатастан, мәрмәрден, кварциттен құралған. Іргетастың иілуінен Амазона және Ла-плата ойпаттары пайда болған. Олар палеозойлық, мезозойлық, кайнозойлық борпылдақ шөгінді жыныстардан тұрады. Климаты тропиктік және субтропиктік. Қаңтардың орташа температурасы оңт.-батыстан солтүстік-шығысқа қарай 22°С-тан 25°С-қа дейін өзгереді, шілдеде 12 — 25°С. Амазона ойпатына қарайтын бөлігінде жылдық орташа жауын-шашын мөлш. 2000 мм. Орталық бөлігінде жауын-шашын біршама аз (500-ден 1000 мм-ге дейін) және оның 90%-і жаңбырлы маусымға келеді. Кейбір жылдары таулы үстірттің орталық бөлігінде қуаңшылық та болып тұрады. Ірі өзендерінің барлығы Амазона өзені салалары болып табылады. Олар: , , , Токантинс, , , Парана, Уругвай. Өзендерде сарқырамалар көп. Үстірттің қызыл және ферралитті топырағында мәңгі жасыл орман өседі. Бразилия таулы үстіртінің ландшафтысы алуан түрлі. Жануарлар мен өсімдіктер дүниесі — тропиктік климаттағы топтарға жатады.

Brazilian Highlands
Region
Елі

Шекарасы	& (W & NW) (SE)

Highest point
- elevation

Length	, SW x NE
Area	5 000 000 (1 930 511 )

Topographic map of Brazil Topographic map of Brazil

Дереккөздер

“Қазақ Энциклопедиясы”, ||-том

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.