Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Калимантан ( Kalimantan) немесе Борнео (малайша Borneo ) — Үлкен Зонд аралдары құрамында, Малай топаралындағы ең үлкен арал. Аумағы 734 мың км². Аралдың басым бөлігі (540 мың км²) Индонезия иелігінде, қалған бөлігінде Малайзияның провинциялары және Бруней мемлекеті орналасқан. Калимантан аралы Оңтүстік Қытай, , Сулавеси, Ява теңіздерімен қоршалған. Теңіздерден Каримата және Макасар бұғаздары бөліп тұрады. Аралдың жағасы, негізінен, жалпақ, батпақты келген. Геологиялық құрылымы жөнінен Калимантанның Солтүстік-батыс бөлігі мезозойға дейінгі Зонд платформасына, Оңтүстік мен шығысы мезозойлық және альпілік қатпарлы өңірге жатады. Жері, негізінен, таулы. Орталық мен Солтүстік-шығысында жақпар тасты жоталар мен таулы қыраттар орын алған. Аралдың ең биік жері де (Кинабалу тауы, абсалют биіктігі 4101 м) осында орналасқан. Оңтүстік мен батысында төбелі жазықтар мен батпақты ойпаттар басым. Климаты экваторлық және субэкваторлық. Жағалауындағы жылдық орташа температура 25 – 270С, таулы өңірде біршама салқын. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері таулы аймақтарда 5000 мм, жазық өңірлерде 2000 – 3000 мм. Ірі және суға мол өзендері: , , . Күлгін латеритті топырақ басым. Калимантан аралының басым көпшілік бөлігін (3/4 бөлігін) мәңгі жасыл орман көмкерген. Өсімдіктің 11 мыңға жуық түрі кездеседі. Аралда биологиялық резерваттар көп. Жануарлардан піл, ірі маймылдар (орангутан, гиббон), аю (салм. 65 кг ең кішкентай малай аюы – бируан тіршілік етеді), керік, жабайы өгіз, т.б. кездеседі; құстың 600-ден астам түрі мекендейді. Арал тұрғындарының негізгі кәсіпшілік ететін дақылдары: күріш, гевея, копра, кокос пальмасы, каучук ағашы. Жағалауларында балық аулау кәсіпшілігі дамыған. Калимантан аралында мұнай мен газдың кен орны мол. Ірі қалалары: , , (Индонезия), (Малайзия), Бандар-Сери-Бегаван (Бруней).
| Калимантан Kalimantan, малайша Borneo | |
 | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Ауданы | 743 330 км² |
| Ең биік нүктесі | 4095 м |
| Тұрғындар (2010 жыл) | 19 800 000 адам |
| Халық тығыздығы | 26,637 адам/км² |
| Орналасуы | |
| 1°00′00″ с. е. 114°00′00″ ш. б. / 1.00000° с. е. 114.00000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 1°00′00″ с. е. 114°00′00″ ш. б. / 1.00000° с. е. 114.00000° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Акватория | Тынық мұхит |
| Елдер |  Индонезия Бруней Малайзия |
 Калимантан Ортаққорда | |
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kalimantan Kalimantan nemese Borneo malajsha Borneo Үlken Zond araldary kuramynda Malaj toparalyndagy en үlken aral Aumagy 734 myn km Araldyn basym boligi 540 myn km Indoneziya ieliginde kalgan boliginde Malajziyanyn provinciyalary zhәne Brunej memleketi ornalaskan Kalimantan araly Ontүstik Қytaj Sulavesi Yava tenizderimen korshalgan Tenizderden Karimata zhәne Makasar bugazdary bolip turady Araldyn zhagasy negizinen zhalpak batpakty kelgen Geologiyalyk kurylymy zhoninen Kalimantannyn Soltүstik batys boligi mezozojga dejingi Zond platformasyna Ontүstik men shygysy mezozojlyk zhәne alpilik katparly onirge zhatady Zheri negizinen tauly Ortalyk men Soltүstik shygysynda zhakpar tasty zhotalar men tauly kyrattar oryn algan Araldyn en biik zheri de Kinabalu tauy absalyut biiktigi 4101 m osynda ornalaskan Ontүstik men batysynda tobeli zhazyktar men batpakty ojpattar basym Klimaty ekvatorlyk zhәne subekvatorlyk Zhagalauyndagy zhyldyk ortasha temperatura 25 270S tauly onirde birshama salkyn Zhauyn shashynnyn zhyldyk ortasha molsheri tauly ajmaktarda 5000 mm zhazyk onirlerde 2000 3000 mm Iri zhәne suga mol ozenderi Kүlgin lateritti topyrak basym Kalimantan aralynyn basym kopshilik boligin 3 4 boligin mәngi zhasyl orman komkergen Өsimdiktin 11 mynga zhuyk tүri kezdesedi Aralda biologiyalyk rezervattar kop Zhanuarlardan pil iri majmyldar orangutan gibbon ayu salm 65 kg en kishkentaj malaj ayuy biruan tirshilik etedi kerik zhabajy ogiz t b kezdesedi kustyn 600 den astam tүri mekendejdi Aral turgyndarynyn negizgi kәsipshilik etetin dakyldary kүrish geveya kopra kokos palmasy kauchuk agashy Zhagalaularynda balyk aulau kәsipshiligi damygan Kalimantan aralynda munaj men gazdyn ken orny mol Iri kalalary Indoneziya Malajziya Bandar Seri Begavan Brunej Kalimantan Kalimantan malajsha BorneoSipattamasyAudany743 330 km En biik nүktesi4095 mTurgyndar 2010 zhyl 19 800 000 adamHalyk tygyzdygy26 637 adam km Ornalasuy1 00 00 s e 114 00 00 sh b 1 00000 s e 114 00000 sh b 1 00000 114 00000 G O Ya Koordinattar 1 00 00 s e 114 00 00 sh b 1 00000 s e 114 00000 sh b 1 00000 114 00000 G O Ya T AkvatoriyaTynyk muhitElder Indoneziya Brunej MalajziyaKalimantanKalimantanKalimantan Ortakkorda Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet