Бобринский жарқанаты (лат. Eptesicus bobrinskoi) - қолқанаттылар отрядының тұқымдасына жатады. Қазақстанда Атырау, Ақтөбе, Қызылорда, Қарағанды облыстарында таралған. Шөлді-шөлейтті аймақтардың құмды, тақырлы, жазық жерлерінде кездеседі. Ескі зираттар мен ғимараттардың қуыстарында мекендейді. Дене тұрқы 46 — 61 мм, салм. 5,5 — 12 г. Қол сүйегінің ұзындығы 32,5 — 37 мм. Арқасы құм түстес сарғыш, бауыры ақшыл келеді. Басқа жарқанаттардан ерекшелігі: түсі ақшыл, ұшу жарғағы мөлдірлеу болады. Түн жәндіктерімен қоректенеді. Жылына бір ғана жарқанат туады. Көбіне жалғыз тіршілік етеді. Қазақстанда қазіргі кезде 70 және 100 бастан тұратын үлкен 2 тобыры ғана белгілі. Жалпы саны бірнеше мыңнан аспайды. Тіршілігі әлі толық зерттелмеген. Сирек кездесетін эндемик түр болғандықтан қорғауға алынып, енгізілген (1996).
Бобринский жарқанаты | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
() | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Eptesicus bobrinskoi Kuzyakin, 1935 |
Статус
III-ші санат. Таралуы шектеулі сирек кездесетін түр.
Генофондысын сақтау үшін таксонның маңызы
Республикамыздан тыс 5 жерді есептемегенде, Қазақстан эндемигі. Біздің елімізде сипатталып жазылған жарқанат.
Таралуы
Таралу аймағы шағын жарқанат. Ол Арал теңізінің солтүстік және солтүстік-шығыс жағалауында (45-490 с.ш. және 62-69 с.ш.) бөлек-бөлек учаскелерде таралған. Бобринский жарқанаты едәуір Торғай өзенінің төменгі жағында, Ырғыз-Шелқар, Арысқұм, Бетпақдаланың солтүстік-батыс жағында, Сарысу өзенінің орта ағысында кездеседі.
Мекендейтін жерлері
Солтүстік шөл дала мен шөлейтті өңірдің оңтүстік жағы. Құмды, сазды, жусанды және жусанды дәнді жерлерді мекендейді.
Саны
Саны аз түр. Мамандар 4 жыл ішінде еліміздің шөлдерінен 300-дей ғана жарқанатты есепке алған. Қазақстан территориясында Бобринский жарқанатының жалпы саны бірнеше мыңдай деп есептелінеді. Қазірде оның 100 және 70 жарқанаттан тұратын екі колониясы белгілі.
Негізгі шектеуші факторлар
Анықталған жоқ. Мүмкін, ескі бейіттер мен ғимараттарды бұзу және оларды коллекция үшін жинауда әсер етеді шығар. Биологиялық ерекшеліктері. Көптеген колониялары су көздеріне жақын орналасынды, ол одан алыстау жерлерде сирек кездеседі. Жіңішке қуыстар мен құрылыстарда мекендейді. Күмбездердің ішіндегі қуыстар олардың негізгі мекендері. Түнгі жол аулауға кеш (21-22 сағ. аралығында) шығады. Қоныстарында өте сақ. Аналықтары туар кезде 6-8-ден жиналып, бір-бірден бала туады. Ол кезде олардың манында бірден ғана ересек еркектері ғана кездесті. Балаларын кеш, маусым айының орта кезінде дүниеге келтіреді.
Қолда өсіру
Мәлімет жоқ.
Қабылданған қорғау шаралары
Аулауға тиым салынған.
Қорғауды керек ететін шаралар
Анықталған жоқ.
Зерттеу жөніндегі ұсыныстар
Биологиясын зерттеу керек.
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы
- 1. Стрелков, 1976; 2. Стрелков, Шаймарданов, 1983; 3. Стрелков, 1985.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — зоология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bobrinskij zharkanaty lat Eptesicus bobrinskoi kolkanattylar otryadynyn tukymdasyna zhatady Қazakstanda Atyrau Aktobe Қyzylorda Қaragandy oblystarynda taralgan Sholdi sholejtti ajmaktardyn kumdy takyrly zhazyk zherlerinde kezdesedi Eski zirattar men gimarattardyn kuystarynda mekendejdi Dene turky 46 61 mm salm 5 5 12 g Қol sүjeginin uzyndygy 32 5 37 mm Arkasy kum tүstes sargysh bauyry akshyl keledi Baska zharkanattardan ereksheligi tүsi akshyl ushu zhargagy moldirleu bolady Tүn zhәndikterimen korektenedi Zhylyna bir gana zharkanat tuady Kobine zhalgyz tirshilik etedi Қazakstanda kazirgi kezde 70 zhәne 100 bastan turatyn үlken 2 tobyry gana belgili Zhalpy sany birneshe mynnan aspajdy Tirshiligi әli tolyk zerttelmegen Sirek kezdesetin endemik tүr bolgandyktan korgauga alynyp engizilgen 1996 Bobrinskij zharkanaty Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerSaby ҚolkanattylarTukymdasy Tegi Tүri E bobrinskoiEptesicus bobrinskoi Kuzyakin 1935StatusIII shi sanat Taraluy shekteuli sirek kezdesetin tүr Genofondysyn saktau үshin taksonnyn manyzyRespublikamyzdan tys 5 zherdi eseptemegende Қazakstan endemigi Bizdin elimizde sipattalyp zhazylgan zharkanat TaraluyTaralu ajmagy shagyn zharkanat Ol Aral tenizinin soltүstik zhәne soltүstik shygys zhagalauynda 45 490 s sh zhәne 62 69 s sh bolek bolek uchaskelerde taralgan Bobrinskij zharkanaty edәuir Torgaj ozeninin tomengi zhagynda Yrgyz Shelkar Aryskum Betpakdalanyn soltүstik batys zhagynda Sarysu ozeninin orta agysynda kezdesedi Mekendejtin zherleriSoltүstik shol dala men sholejtti onirdin ontүstik zhagy Қumdy sazdy zhusandy zhәne zhusandy dәndi zherlerdi mekendejdi SanySany az tүr Mamandar 4 zhyl ishinde elimizdin sholderinen 300 dej gana zharkanatty esepke algan Қazakstan territoriyasynda Bobrinskij zharkanatynyn zhalpy sany birneshe myndaj dep eseptelinedi Қazirde onyn 100 zhәne 70 zharkanattan turatyn eki koloniyasy belgili Negizgi shekteushi faktorlarAnyktalgan zhok Mүmkin eski bejitter men gimarattardy buzu zhәne olardy kollekciya үshin zhinauda әser etedi shygar Biologiyalyk erekshelikteri Koptegen koloniyalary su kozderine zhakyn ornalasyndy ol odan alystau zherlerde sirek kezdesedi Zhinishke kuystar men kurylystarda mekendejdi Kүmbezderdin ishindegi kuystar olardyn negizgi mekenderi Tүngi zhol aulauga kesh 21 22 sag aralygynda shygady Қonystarynda ote sak Analyktary tuar kezde 6 8 den zhinalyp bir birden bala tuady Ol kezde olardyn manynda birden gana eresek erkekteri gana kezdesti Balalaryn kesh mausym ajynyn orta kezinde dүniege keltiredi Қolda osiruMәlimet zhok Қabyldangan korgau sharalaryAulauga tiym salyngan Қorgaudy kerek etetin sharalarAnyktalgan zhok Zertteu zhonindegi usynystarBiologiyasyn zertteu kerek DerekkozderҚazak Enciklopediyasy 1 Strelkov 1976 2 Strelkov Shajmardanov 1983 3 Strelkov 1985 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul zoologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz