Бибісара Бейшеналиева

Бибісара Бейшеналиева (қыр. Бүбүсара Бейшеналиева; 17 мамыр 1926, , , Қырғыз АСКР — 10 мамыр 1973, Фрунзе) — қырғыз, кеңестік балерина, биші, ұстаз. КСРО халық әртісі (1958). Қырғызстанның алғашқы балеринасы.

Бибісара Бейшеналиева
қыр. Бүбүсара Бейшеналиева
Туған күні	17 мамыр 1926 (1926-05-17)
Туған жері	, , Қырғыз АСКР, РКФСР
Қайтыс болған күні	10 мамыр 1973 (1973-05-10) (46 жас)
Қайтыс болған жері	Фрунзе, Қырғыз КСР
Азаматтығы	КСРО
Қызметі	балерина, биші, балет ұстазы
Белсенді жылдары	1939—1973
Театр	Қырғыз опера және балет театры
Марапаттары
Бибісара Бейшеналиева Ортаққорда

Өмірбаяны

1926 жылы 17 мамырда (басқа деректер бойынша — 15 қыркүйек және 8 сәуір) Воронцовка ауылында (қазіргі — Шу облысы, Аламудун ауданындағы Тастөбе) шаруа отбасында дүниеге келген.

1936 жылы он жасында бір топ қырғыз балаларымен бірге Ленинград хореографиялық училищесіне (қазіргі ) жіберіліп, А. Ваганованың жетекшілігінде оқыды. 1941 жылы училищені бітірді. 1948-1949 жылдары сол училищеде тағыда А.Вагановада жетілдіру сыныбында оқыды.

Оның дебюті 1939 жылы Үлкен театрдың сахнасында «Қырғыз өнері мен әдебиетінің бірінші онкүндігі» кезінде өтті.

1941 жылдан бастап Фрунзе (қазіргі Бішкек) қаласында орналасқан солисті.

Оның он сегіз жыл бойы болған серіктесі Қырғыз КСР халық әртісі (1934-2012) болды.

Ол жеке билерімен концерттерде өнер көрсетті. КСРО қалаларында және шетелде гастрольдік сапарлармен болды.

1949 жылдан бастап М.Күреңкеев атындағы Фрунзе музыкалық-хореографиялық училищесінде сабақ берді. (қазіргі Ш.Базарбаев атындағы Бішкек хореографиялық училищесі).

КСРО Жоғарғы Кеңесінің 6-7-шақырылымдарының және 4-5-шақырылымдарының депутаты.

1973 жылы 10 мамырда (басқа деректер бойынша — 11 мамырда) Бішкек қаласында қайтыс болды. жерленді.

Отбасы

• Күйеуі — (1920—1964) — Қырғыз композиторы, дирижер, ұстаз. Қырғыз КСР еңбек сіңірген өнер қайраткері (1963)
• Ұлы — Ермек Бейшеналиев, мемуарлар авторы.

Марапаттары және атақтары

1957.

• (1970)
• Еңбек Қызыл Туы ордені (1960)
• КСРО халық әртісі (1958)

• (1954)

• «Еңбектегі ерлігі үшін» медалі (1951)

• (1947)

• «Құрмет Белгісі» ордені (7 маусым 1939) — қырғыз театр өнерін дамытудағы ерекше қызметтері үшін

• Медалдар

Балеттік топтамалары

• 1943 — «Селкинчек» пен  — Зайнұр
• 1944 — «Шолпан»  — Шолпан
• 1947 — « А. Глазунов — Раймонда
• 1949 — « Б. Асафьев — Мәриям және Зарема
• 1950 — « П. Чайковский — Одетта-Одиллия
• 1950 — «Анар» В. Власов пен В. Фере — Анар
• 1953 — « Р. Глиэр — Тао-Хоа
• 1953 — «Шолпан»  — Айдай
• 1955 — «  — Эсмеральда
• 1956 — « П. Чайковский — Аврора
• 1960 — «Куйручук» пен  — Зейнеп
• 1962 — « С. Прокофьев — Джульетта
• « В. Власова — Әсел
• «  — Медора
• «Алатаудағы жаз» В. Власов пен В. Фере — Сайра
• « Б. Асафьев — Франческа
• «Үлкен вальс» И. Штраус — Фанни
• «  — Лауренсия
• «  — Китри
• « музыкасына — Солистка

Фильмографиясы

• 1959 — « (фильм-балет) — Айдан.

Қызықты ақпараттар

Б.Бейшеналиеваның ұлы Ермектің айтуынша, балерина 1926 жылы 8 сәуірде дүниеге келген. Күйеуі, композитор Ақмат Амамбаевпен ажырасқаннан кейін туған күні көрсетілген төлқұжатын - 17 мамыр деп ауыстырды. Бұл Ермектің туған күні еді. Анасы мұны әдейі жасады, өйткені ол олардың ортақ мерекесі болғанын қалады. Оның шын есімі — Бүбүсара, бірақ төлқұжатта — Бюбюсара деп жазылған, өйткені бәрі оны осылай атаған.

Естелік

• 1994 жылдың 11 сәуірінен бастап Қырғызстан аумағында Б.Бейшеналиеваның суреті бар белгіленген бағасы 5 сомдық қағаз ақша айналымға шығарылды.
• Бішкекте балеринаның атымен көше аталған.
• Б.Бейшеналиеваның есімі Қырғыз мемлекеттік өнер институтына берілді..
• Бішкекте опера және балет театрының жанынан балеринаға ескерткіш орнатылды..
• Б.Бейшеналиева мен жазушы Ш.Айтматовтың махаббат хикаясына драматург « пьесасы мен оның желісі бойынша түсірілген аттас фильм арналған..
• «Air Manas» әуекомпаниясы ұшақтарының бірін Бейшеналиеваның құрметіне Bubusara деп атады.

Дереккөздер

1. Бейшеналиева, Бүбүсара — Wikipedia.(қолжетпейтін сілтеме)
2. Қорым.(қолжетпейтін сілтеме)
3. Бейшеналиева балет энциклопедиясында.(қолжетпейтін сілтеме)
4. «Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығының озат әйелдерін, ғылым мен мәдениет қайраткерлерін, партия, кеңес, кәсіподақ, комсомол және басқа да КСРО ұйымдардың қызметкерлерін КСРО ордендері және медалдарымен марапаттау туралы» Жоғарғы Кеңес Төралқасының 1960 жылғы 7 наурыздағы Жарлығы.(қолжетпейтін сілтеме)
5. Орталық Азиядағы әйелдер және мәдениет : Бейшеналиева Бибісара(қолжетпейтін сілтеме)
6. Балет энциклопедиясындағы «Шолпан» балеті.(қолжетпейтін сілтеме)
7. Юлия Сушкова Классиктің өтініші бойынша. // МСН (16 мамыр 2008). Басты дереккөзінен мұрағатталған 30 маусым 2012.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 22 маусым 2012.
   Ш.Айтматовтың жеке өмірі туралы «Шыңғыс пен Бибісара» фильмі «порнографиялық» жанжал тудырды, // ЦентрАзи (24 сәуір 2009). Тексерілді 22 маусымның 2012.