Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Беріктік — материалдардың белгілі бір жағдайлар (күйлер) мен шектерде қандай да бір әсерлерді (салмақ түсу, температураның өзгерісі, магнит, электр, т.б. өрістері, кебу немесе ісіну, т.б.) қабылдай отырып, бүлінбей сақталу қасиеті; сыртқы күштердің әсерінен қалпының өзгеруіне және бұзылуына қарсыласатын қатты дененің касиеті.
Беріктіктің әр түрлі жағдайдағы өлшемдеріне пропорционалдық шегі, аққыштық шегі, сырғымалық шегі, беріктік шегі, т.б. жатады.
Беріктіктің мынадай түрлері бар:
- теориялық беріктік — атом аралық ілінісу күштері арқылы есептелінетін беріктік (ол шамамен бойлық серпімділік модулінің 1/6-іне тең);
- техникалық беріктік — нақты материалдарда байқалатын беріктік (мысалы, болатта ол шамамен теориялық беріктіктің 1/10-іне, ал көптеген қатты денелерде теориялық беріктіктің жүздік және мыңдық үлесіне тең);
- құралымдық беріктік — балқытып біріктірілген тораптардың, иінді біліктердің, турбина қалақшаларының, т.б. құралымдық элементтердің беріктікгі. Құралымдық элементтердің беріктікгі оларда беттік ақаулардың, ішкі кернеулердің, т.б. болуына байланысты техникалық беріктіктен төмен болады;
- динамикалық беріктік — материалдардың динамикалық жүктемелерді қабылдай отырып, бүлінбеу қасиеті;
- ұзаққа созылатын беріктік — ұзақ уақыт бойы сырғымалы қалыпта болған материалдардың беріктікгі. Жіптердің, сымдардың, талшықтардың, т.б. материалдардың беріктікгі оларға түскен ажырату (үзіп жіберу) күшінің олардың (жіптің, талшықтың, сымның, т.б.) сызықтық тығыздығына қатынасына тең. Беріктік Бірліктердің халықаралық жүйесінде (СИ) НҺм/кг арқылы өрнектеледі.
1976 жылдан бері Қазақстан Металлургия және кен байыту институтында рений, осмий, молибден, вольфрам, ванадий аралас материалдардың беріктікгі бойынша көлемді зерттеулер жүргізіліп келеді (А.Қонаев, Е.И. Пономарева, З. Әбішева, т.б.).
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар : «ЭКО»ҒӨФ. 2007.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, II том
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Машинажасау. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-417-6
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Beriktik materialdardyn belgili bir zhagdajlar kүjler men shekterde kandaj da bir әserlerdi salmak tүsu temperaturanyn ozgerisi magnit elektr t b oristeri kebu nemese isinu t b kabyldaj otyryp bүlinbej saktalu kasieti syrtky kүshterdin әserinen kalpynyn ozgeruine zhәne buzyluyna karsylasatyn katty denenin kasieti Beriktiktin әr tүrli zhagdajdagy olshemderine proporcionaldyk shegi akkyshtyk shegi syrgymalyk shegi beriktik shegi t b zhatady Beriktiktin mynadaj tүrleri bar teoriyalyk beriktik atom aralyk ilinisu kүshteri arkyly eseptelinetin beriktik ol shamamen bojlyk serpimdilik modulinin 1 6 ine ten tehnikalyk beriktik nakty materialdarda bajkalatyn beriktik mysaly bolatta ol shamamen teoriyalyk beriktiktin 1 10 ine al koptegen katty denelerde teoriyalyk beriktiktin zhүzdik zhәne myndyk үlesine ten kuralymdyk beriktik balkytyp biriktirilgen toraptardyn iindi bilikterdin turbina kalakshalarynyn t b kuralymdyk elementterdin beriktikgi Қuralymdyk elementterdin beriktikgi olarda bettik akaulardyn ishki kerneulerdin t b boluyna bajlanysty tehnikalyk beriktikten tomen bolady dinamikalyk beriktik materialdardyn dinamikalyk zhүktemelerdi kabyldaj otyryp bүlinbeu kasieti uzakka sozylatyn beriktik uzak uakyt bojy syrgymaly kalypta bolgan materialdardyn beriktikgi Zhipterdin symdardyn talshyktardyn t b materialdardyn beriktikgi olarga tүsken azhyratu үzip zhiberu kүshinin olardyn zhiptin talshyktyn symnyn t b syzyktyk tygyzdygyna katynasyna ten Beriktik Birlikterdin halykaralyk zhүjesinde SI NҺm kg arkyly ornekteledi 1976 zhyldan beri Қazakstan Metallurgiya zhәne ken bajytu institutynda renij osmij molibden volfram vanadij aralas materialdardyn beriktikgi bojynsha kolemdi zertteuler zhүrgizilip keledi A Қonaev E I Ponomareva Z Әbisheva t b DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Mehanika Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2007 29 1 b ISBN 9965 08 234 0 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 II tom Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Mashinazhasau Almaty Mektep baspasy 2007 ISBN 9965 36 417 6Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet