Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Бақтыораз Шәмпекұлы Бейсекбаев (1920 жыл, Түркістан КФР – 26 маусым 1941 жыл, Беларус КСР) — кеңестік атқыш және радио операторы, 207-алыс қашықтықтағы бомбалаушы авиация полкінің 1-авиациялық эскадрильясының бомбалаушы атқышы, 3-алыс қашықтықтағы бомбалаушы авиация корпусының 42-алыс қашықтықтағы бомбалаушы авиация дивизиясы, кіші сержант. Қайтыс болғаннан кейін Ресей Федерациясының Батыры (1996) және "Халық қаһарманы" (1998, Қазақстан) атақтарына ие болды.
| Бақтыораз Бейсекбаев | ||||
| Туған күні | ||||
|---|---|---|---|---|
| Туған жері | Ильинское ауылы, Верный уезді, Жетісу облысы, Түркістан АКСР, РКФСР (қазіргі Қазақстан) | |||
| Қайтыс болған күні | ||||
| Қайтыс болған жері | Декшнян ауылының жанында, Молодечное ауданы, Минск облысы, Беларус КСР (қазіргі Беларусь) | |||
| Мемлекет | ||||
| Әскер түрі | ||||
| Қызмет еткен жылдары | 1938—1941 | |||
| Атағы | ||||
| Әскери бөлімі | 207-алыс қашықтықтағы бомбалаушы авиация полкі | |||
| Шайқасы |
| |||
| Марапаттары |
| |||
Гастеллоның ерлігі
Жиырма бір жасында Отан үшін жанын қиған жас қаһарман Бақтыораз Бейсекбаевтың есімі кешеге дейін естілмеген еді. Біз мектепте оқып жүргенде соғыстың бесінші күні жау танкілерінің легіне ұшағын арнайы бұрып құлаған Гастеллоның ерлігін көкірегімізге тоқып өстік. Жарты ғасыр өткенде жағдайдың басқаша болғанына көзіміз жетіп отыр.
Оқиғаның жалпы сарыны былай: 1941 жылдың 26 маусымында Смоленск маңындағы Боровское аэродромынан 42-ші алыстан бомбалаушы әуе дивизиясының 207-ші полкінің алғашқы күнгі қиян-кескі ұрыстан аман қалған ұшақтарының бөрі қайтадан аспанға көтеріледі. Бұл ұшудың барысында Минскіден батысқа қарай 40 шақырым жердегі Радошковичи поселкесінің аймағында немістің танк колоннасын аяусыз бомбалау жүктеледі. Көктегі гүріл мен жердегі дүрілден құлақ тұнған шақта екі топқа бөлінген ұшақтарды капитан Александр Спридонович Маслов пен Николай Францевич Гастелло командир болған экипаждары бастады. Жаудың танк колонналарына шүйілген ұшақтар тобының алдыңғы қатарында Масловтың экипажы бар еді.
Жерде қоңыздай жорғалаған құрыш сауытты танкілерге олар ойдағыдай ойран салып қайта бергенде жау жақтан атылған оқ алдыңғы екі экипажды да отқа орады. Штурвалына зақым келді ме, немесе басқадай бір себеп болды ма — Гастеллоның ұшағы әлдеқайда алысқа құлаған. Әйтеуір бір өлім барын тез ұққан Масловтың экипажы ұшақты тура танкілердің колоннасына бұрған. Ішінде атқыш Бақтыораз бар экипаж түгелдей опат болса да, бұрын-соңды құлақ естіп, көз көрмеген ерлік жасаған еді.
Биліктің қателігі
Бүл оқиғаны көрген басқа ұшақтардағы экипаж мүшелері танктердің үстіне түсіп өртенген экипаж Гастеллоныкі шығар деп топшылаған. Аға лейтенант Воробьев пен лейтенант Рыбастың сырттай болжауымен Масловтың экипажы батырлар - ел қорғаны елеусіз қалған да, Гастеллоның даңқы дүние жүзіне тарап кетті. Тарамағанда қайтсін, Ұлы Отан соғысындағы ең алғашқы Батыр!
Арада он жыл өтеді. 1951 жылы 12 мамырда Беларусь мемлекеттік әскери мұражайының директоры Шучкий Молодечненский облыстық атқару комитеті төрағасының атына "құпия" деген белгімен хат жазып, Родошковичи поселкесінің маңына құлаған Гастелло басқарған ұшақ экипажының мүшелерін орталық зиратқа әкеліп қайта жерлеу жөнінде ұсыныс жасайды. Директордың ойында имандылықтан өзге ештеңе жоқ, Ұлы Отан соғысының алғашқы күндері қаһармандықпен қаза болған ерлерге жаңа ескерткіш орнату ғана пиғылы бар еді. Мектеп оқушылары, әскери адамдар, зиялы қауым қатысқан осынау жиынның көзінше Гастеллоның қабірі қазылады. Қабір ішінен Гастеллоның емес, Масловтың мәйіті шыққанда таңғалмаған адам болмайды. Қап-қара боп күйген қаңқа сүйекте қол мен аяқ жоқ еді. Есесіне жанған мөйіт бойынан көзөйнек, пәтердің кілті, Масловқа тиесілі тағы басқа заттар табылады. Қабір ішінен бір медальон көзге түседі. Ол аздай Маслов экипажының атқыш-радисі, аға сержант Г.И.Реутовтың қүжаттары салынған жеке футляр да бұзылмай сақталған екен.
Естерінен тана жаздаған жұрт, іштерінде басшы қызметкерлер де бар, бұл шындықты айтып, ресми орындарға қатынас қағаз жаза бастайды. Бірақ олар Жоғарғы Кеңестің Жарлығымен шыққан Указды бұзуга болмайтынын ескермесе керек. СОКП Орталық Комитеті мен КСРО Қорғаныс министрлігіндегілер бұл шындықты білсе де, кеңес өкіметінің тастай қатқан идеологиясына зақым келмеу үшін "жабулы қазанды жабулы" күйінде қалдырған.
Дегенмен, пластмасса футлярдағы құжатта көрсетілген И.Реутовтың 1918 жылы Чкалов облысындағы Кулагино деревнясында туғаны, 42-ші әуе дивизиясының 207-ші полкінің атқыш-радисі қызметінде болғаны және Кеңес Армиясының есепке тіркеу мәліметі бойынша "1941 жылғы 26 маусымда хабар-ошарсыз кеткені" толық анықталған еді. Осы дерек басқа да ақиқаттың бетін ашты: бұл экипажда онымен бірге капитан Маслов (Мәскеу облысы, Коломенск ауданының түрғыны) лейтенант Балашов (Горький қаласының тұрғыны) және кіші сержант Бейсекбаев Бахтурас (Алматы облысы, Ӏле ауданының тұрғыны) — бәрі бір сапта болып, 1941 жылы 26 маусымда ДБ-ЗФ бомбалаушы ұшағымен әскери тапсырманы орындаудан полкқа қайта оралмаған.
Бүл ақиқатты мойындату үшін талай адамдар тер төкті. Масловтың жесірі Софья Евграфоновнаға күтпеген жерден мынадай хат келді: "1941-жылы 26 маусымда ерлікпен қаза тапқан экипаж қалдығы табылды. Олардың арасында Александр Спридонович Маслов та бар... Ержүрек экипаж қалдықтары Радошковичи орталығына ауыстырылып, көмілді". Күйеуі Отан соғысының құрбаны болғаны анықталып, өзі де, қызы да мемлекеттен жөрдем ала бастағанына қарамастан, елеусіз қалған ерінің намысы үшін С.Е. Маслова ашық айқасқа шығады. Бүл күреске 30 жыл өмірін арнаған прокуротура тергеушісі Василий Харитонов деген азамат өзі дүниеден өтерінде Жуковский атындағы әскери академияны тәмамдаған ұлы Эдуардқа осы істі аяғына дейін жеткізуді аманат етіп тапсырады.
Әскери шені майор, мамандығы инженер Эдуард Харитонов, қүдай сәтін салғанда, 1991 жылы Коломна қалалық кеңесінің депутаты, КСРО халық депутаты, Қауіпсіздік жөніндегі комитеттің төрағасы Владимир Яковлевич Стадникке көмекші болып тағайындалады. Бұл кезде де С.Е.Маслова да, өз әкесі В.Харитонов та шындықтың түбіне жете алмай, дүниеден арманда кеткен еді. Бірақ Эдуард Харитонов ер жігіт екенін танытудан танбады. Маслов экипажының мүшелері туралы туған жерлерінен дерек жинады. Әскери әуе атқышы Бахтурас Бейсекбаевтың (Ресейдегі құжатта солай делінген) — ұлты қазақ, туған жері Алматы облысы, Ӏле ауданы екені ескеріліп, Қазақстан Президентіне де арнайы хат жолдайды...
Э.Харитонов өз жазбасында мынадай жайды еске алады: "Ресей Мемлекеттік Думасында бір комитет төрағасының референті Гущинге кездестім. Менде Ельциннің атына жазылған 4 беттік хат бар болатын. Онда Масловтың орнына Гастелло батыр атағын алған делініп жазылған еді. Гущин: "Сіз өзіңіз не жазғансыз?.. Егер хатты Дума төрағасы Иван Петрович Рыбкин арқылы тапсыратын болсақ, орынды" деген сөзді, сондай- ақ ұшқыштар арасында басқа да қарсы пікір туғызатын сөздерді алып тастаңыз. Рыбкинге төрт беттен аспайтын, ал Рыбкиннің атынан Ельцинге бәрін бір-ақ ауыз сөзбен жеткізу қажет" деді. Мен бұған келістім. Ельциннің атына: "Бір күнде, бір ұрыс кезінде сәл ғана ертерек Масловтың экипажы Гастеллоның жасаған ерлігіндей өзінің отқа жанған ұшағын немістің зениттік артиллериясына қарай бағыттап, осылайша отты таран жасады" деп, түжырымдап қана хат жаздым".
Батыр атағы
Ерлік жасалған күннен 55 жыл өткеннен кейін Ресей Федерациясы Президентінің пәрменімен Маслов экипажының мүшелеріне Ресейдің Батыры атағы берілді! Белгілі қаламгер, Қазақстан парламенті Мәжілісінің депутаты Арғынбай Бекбосын Парламентте болған кездесуде бүл жайды Нұрсұлтан Назарбаевқа құлаққағыс етеді. Ӏле-шала "Егемен Қазақстан" газетіне оның "Ресей батыры — Бақтурас Бесекбаев" деген тақырыппен жарияланған шағын мақаласы талай адамға ой салды. Бұл — балалық шағы соғыс жылдарына дөп келген, Гастелло атын жаттап өскен Арғынбай үшін де асқан жаңалық еді.
Қазақстанның Ресейдегі төтенше және өкілетті елшісі Тайыр Мансұровтың белгісіз батыр туралы тиісті орындармен хабарласып, аты-ұжөнін, туған жерін анықтауға атсалысқанын айта кету керек. Қазақстан Халықтары Ассамблеясының хатшылығы, Республикалық Ардагерлер кеңесі бүл жауынгерге "Халық қаһарманы" атағын беруге ұсыныс жасайды. Көп ұзамай беймәлім батырдың бұрмаланған есімі "Бақтыораз Бейсекбаев" екені анықталды. Осы ақиқат негізінде Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың 1998 жылы 6 мамырдағы Жарлығымен Бақтыораз Бейсекбаевқа "Халық қаһарманы" атағы берілді.
Екі елге ортақ қаһарманның туған жерін анықтап, туыстарын табу жөнінде "Атамұра" корпорациясы арнаулы экспедиция ұйымдастырып, оған қаржы бөліп, үлкен адамгершілік іс істеді. Корпорация президенті Мұхтар Абрарұлы Құл-Мұхаммед, "Егемен Қазақстан" газетінің жауапты қызметкері Мейрамбек Төлепберген талмай іздену арқасында барлық шындықтың бетін ашты. Өйткені о баста батыр Ӏле ауданында туған деп, жаңсақ көрсетілген ғой. Шындығында, ол ашаршылық кезінде "Ӏле көпірі" деп аталатын жердегі жетімханада болғаны рас. Бірақ өзінің шын туып өскен жері — Алматы облысы, Балқаш ауданының қазіргі "Жиделі" деп аталатын ауылда. Туыстары да қазір сол маңайда тұрады.
Бақтыораз Бейсекбаевқа құрмет
Жарты ғасыр өткеннен кейін аты-жөні анықталған, адам таңғаларлық ерлігі айқындалған ағамызға "Атамұра" корпорациясы ас беріп, республикалық ақындар айтысын өткізді. Астанада көше аты берілді. Журналист Мейрамбек Төлепберген батыр өмірін жан-жақты зерттеп, шағын кітап жазды. Белгілі күйші-композитор Диас Кулдасов батырдың ерлігіне арнап, "Бақтыораз" атты күй шығарды. Балқаш ауданының Әмір Құлмаханов бастаған еңбеккерлері Бақтыоразға Бақанастан үлкен ескерткіш орнатып, орта мектепке атын берді.
Дереккөздер
- Баспа бас директоры:Әшірбек Көпіш Бәйдібек баба - Алып бәйтерек ұрпақтарының шежіресі. Жаныс — Алматы: Издательство Өнер, 2004. — 992 б. — ISBN 9965-595-78-Х.
- Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bul makala әdebi stilde zhazylgan Makalany gylymi stilge keltirip zhazsanyz bolady Baktyoraz Shәmpekuly Bejsekbaev 1920 zhyl Tүrkistan KFR 26 mausym 1941 zhyl Belarus KSR kenestik atkysh zhәne radio operatory 207 alys kashyktyktagy bombalaushy aviaciya polkinin 1 aviaciyalyk eskadrilyasynyn bombalaushy atkyshy 3 alys kashyktyktagy bombalaushy aviaciya korpusynyn 42 alys kashyktyktagy bombalaushy aviaciya diviziyasy kishi serzhant Қajtys bolgannan kejin Resej Federaciyasynyn Batyry 1996 zhәne Halyk kaһarmany 1998 Қazakstan ataktaryna ie boldy Baktyoraz BejsekbaevTugan kүni1920 1920 Tugan zheriIlinskoe auyly Vernyj uezdi Zhetisu oblysy Tүrkistan AKSR RKFSR kazirgi Қazakstan Қajtys bolgan kүni26 mausym 1941 1941 06 26 Қajtys bolgan zheriDekshnyan auylynyn zhanynda Molodechnoe audany Minsk oblysy Belarus KSR kazirgi Belarus Memleket KSROӘsker tүriaviaciyaҚyzmet etken zhyldary1938 1941AtagyKishi serzhantӘskeri bolimi207 alys kashyktyktagy bombalaushy aviaciya polkiShajkasyҰly Otan sogysy Belostok Minsk shajkasyMarapattaryHalyk kaһarmany Dulat tajpasynyn Zhanys ruynan Gastellonyn erligiZhiyrma bir zhasynda Otan үshin zhanyn kigan zhas kaһarman Baktyoraz Bejsekbaevtyn esimi keshege dejin estilmegen edi Biz mektepte okyp zhүrgende sogystyn besinshi kүni zhau tankilerinin legine ushagyn arnajy buryp kulagan Gastellonyn erligin kokiregimizge tokyp ostik Zharty gasyr otkende zhagdajdyn baskasha bolganyna kozimiz zhetip otyr Okiganyn zhalpy saryny bylaj 1941 zhyldyn 26 mausymynda Smolensk manyndagy Borovskoe aerodromynan 42 shi alystan bombalaushy әue diviziyasynyn 207 shi polkinin algashky kүngi kiyan keski urystan aman kalgan ushaktarynyn bori kajtadan aspanga koteriledi Bul ushudyn barysynda Minskiden batyska karaj 40 shakyrym zherdegi Radoshkovichi poselkesinin ajmagynda nemistin tank kolonnasyn ayausyz bombalau zhүkteledi Koktegi gүril men zherdegi dүrilden kulak tungan shakta eki topka bolingen ushaktardy kapitan Aleksandr Spridonovich Maslov pen Nikolaj Francevich Gastello komandir bolgan ekipazhdary bastady Zhaudyn tank kolonnalaryna shүjilgen ushaktar tobynyn aldyngy katarynda Maslovtyn ekipazhy bar edi Zherde konyzdaj zhorgalagan kurysh sauytty tankilerge olar ojdagydaj ojran salyp kajta bergende zhau zhaktan atylgan ok aldyngy eki ekipazhdy da otka orady Shturvalyna zakym keldi me nemese baskadaj bir sebep boldy ma Gastellonyn ushagy әldekajda alyska kulagan Әjteuir bir olim baryn tez ukkan Maslovtyn ekipazhy ushakty tura tankilerdin kolonnasyna burgan Ishinde atkysh Baktyoraz bar ekipazh tүgeldej opat bolsa da buryn sondy kulak estip koz kormegen erlik zhasagan edi Biliktin kateligiBүl okigany korgen baska ushaktardagy ekipazh mүsheleri tankterdin үstine tүsip ortengen ekipazh Gastellonyki shygar dep topshylagan Aga lejtenant Vorobev pen lejtenant Rybastyn syrttaj bolzhauymen Maslovtyn ekipazhy batyrlar el korgany eleusiz kalgan da Gastellonyn danky dүnie zhүzine tarap ketti Taramaganda kajtsin Ұly Otan sogysyndagy en algashky Batyr Arada on zhyl otedi 1951 zhyly 12 mamyrda Belarus memlekettik әskeri murazhajynyn direktory Shuchkij Molodechnenskij oblystyk atkaru komiteti toragasynyn atyna kupiya degen belgimen hat zhazyp Rodoshkovichi poselkesinin manyna kulagan Gastello baskargan ushak ekipazhynyn mүshelerin ortalyk ziratka әkelip kajta zherleu zhoninde usynys zhasajdy Direktordyn ojynda imandylyktan ozge eshtene zhok Ұly Otan sogysynyn algashky kүnderi kaһarmandykpen kaza bolgan erlerge zhana eskertkish ornatu gana pigyly bar edi Mektep okushylary әskeri adamdar ziyaly kauym katyskan osynau zhiynnyn kozinshe Gastellonyn kabiri kazylady Қabir ishinen Gastellonyn emes Maslovtyn mәjiti shykkanda tangalmagan adam bolmajdy Қap kara bop kүjgen kanka sүjekte kol men ayak zhok edi Esesine zhangan mojit bojynan kozojnek pәterdin kilti Maslovka tiesili tagy baska zattar tabylady Қabir ishinen bir medalon kozge tүsedi Ol azdaj Maslov ekipazhynyn atkysh radisi aga serzhant G I Reutovtyn kүzhattary salyngan zheke futlyar da buzylmaj saktalgan eken Esterinen tana zhazdagan zhurt ishterinde basshy kyzmetkerler de bar bul shyndykty ajtyp resmi oryndarga katynas kagaz zhaza bastajdy Birak olar Zhogargy Kenestin Zharlygymen shykkan Ukazdy buzuga bolmajtynyn eskermese kerek SOKP Ortalyk Komiteti men KSRO Қorganys ministrligindegiler bul shyndykty bilse de kenes okimetinin tastaj katkan ideologiyasyna zakym kelmeu үshin zhabuly kazandy zhabuly kүjinde kaldyrgan Degenmen plastmassa futlyardagy kuzhatta korsetilgen I Reutovtyn 1918 zhyly Chkalov oblysyndagy Kulagino derevnyasynda tugany 42 shi әue diviziyasynyn 207 shi polkinin atkysh radisi kyzmetinde bolgany zhәne Kenes Armiyasynyn esepke tirkeu mәlimeti bojynsha 1941 zhylgy 26 mausymda habar osharsyz ketkeni tolyk anyktalgan edi Osy derek baska da akikattyn betin ashty bul ekipazhda onymen birge kapitan Maslov Mәskeu oblysy Kolomensk audanynyn tүrgyny lejtenant Balashov Gorkij kalasynyn turgyny zhәne kishi serzhant Bejsekbaev Bahturas Almaty oblysy Ӏle audanynyn turgyny bәri bir sapta bolyp 1941 zhyly 26 mausymda DB ZF bombalaushy ushagymen әskeri tapsyrmany oryndaudan polkka kajta oralmagan Bүl akikatty mojyndatu үshin talaj adamdar ter tokti Maslovtyn zhesiri Sofya Evgrafonovnaga kүtpegen zherden mynadaj hat keldi 1941 zhyly 26 mausymda erlikpen kaza tapkan ekipazh kaldygy tabyldy Olardyn arasynda Aleksandr Spridonovich Maslov ta bar Erzhүrek ekipazh kaldyktary Radoshkovichi ortalygyna auystyrylyp komildi Kүjeui Otan sogysynyn kurbany bolgany anyktalyp ozi de kyzy da memleketten zhordem ala bastaganyna karamastan eleusiz kalgan erinin namysy үshin S E Maslova ashyk ajkaska shygady Bүl kүreske 30 zhyl omirin arnagan prokurotura tergeushisi Vasilij Haritonov degen azamat ozi dүnieden oterinde Zhukovskij atyndagy әskeri akademiyany tәmamdagan uly Eduardka osy isti ayagyna dejin zhetkizudi amanat etip tapsyrady Әskeri sheni major mamandygy inzhener Eduard Haritonov kүdaj sәtin salganda 1991 zhyly Kolomna kalalyk kenesinin deputaty KSRO halyk deputaty Қauipsizdik zhonindegi komitettin toragasy Vladimir Yakovlevich Stadnikke komekshi bolyp tagajyndalady Bul kezde de S E Maslova da oz әkesi V Haritonov ta shyndyktyn tүbine zhete almaj dүnieden armanda ketken edi Birak Eduard Haritonov er zhigit ekenin tanytudan tanbady Maslov ekipazhynyn mүsheleri turaly tugan zherlerinen derek zhinady Әskeri әue atkyshy Bahturas Bejsekbaevtyn Resejdegi kuzhatta solaj delingen ulty kazak tugan zheri Almaty oblysy Ӏle audany ekeni eskerilip Қazakstan Prezidentine de arnajy hat zholdajdy E Haritonov oz zhazbasynda mynadaj zhajdy eske alady Resej Memlekettik Dumasynda bir komitet toragasynyn referenti Gushinge kezdestim Mende Elcinnin atyna zhazylgan 4 bettik hat bar bolatyn Onda Maslovtyn ornyna Gastello batyr atagyn algan delinip zhazylgan edi Gushin Siz oziniz ne zhazgansyz Eger hatty Duma toragasy Ivan Petrovich Rybkin arkyly tapsyratyn bolsak oryndy degen sozdi sondaj ak ushkyshtar arasynda baska da karsy pikir tugyzatyn sozderdi alyp tastanyz Rybkinge tort betten aspajtyn al Rybkinnin atynan Elcinge bәrin bir ak auyz sozben zhetkizu kazhet dedi Men bugan kelistim Elcinnin atyna Bir kүnde bir urys kezinde sәl gana erterek Maslovtyn ekipazhy Gastellonyn zhasagan erligindej ozinin otka zhangan ushagyn nemistin zenittik artilleriyasyna karaj bagyttap osylajsha otty taran zhasady dep tүzhyrymdap kana hat zhazdym Batyr atagyErlik zhasalgan kүnnen 55 zhyl otkennen kejin Resej Federaciyasy Prezidentinin pәrmenimen Maslov ekipazhynyn mүshelerine Resejdin Batyry atagy berildi Belgili kalamger Қazakstan parlamenti Mәzhilisinin deputaty Argynbaj Bekbosyn Parlamentte bolgan kezdesude bүl zhajdy Nursultan Nazarbaevka kulakkagys etedi Ӏle shala Egemen Қazakstan gazetine onyn Resej batyry Bakturas Besekbaev degen takyryppen zhariyalangan shagyn makalasy talaj adamga oj saldy Bul balalyk shagy sogys zhyldaryna dop kelgen Gastello atyn zhattap osken Argynbaj үshin de askan zhanalyk edi Қazakstannyn Resejdegi totenshe zhәne okiletti elshisi Tajyr Mansurovtyn belgisiz batyr turaly tiisti oryndarmen habarlasyp aty uzhonin tugan zherin anyktauga atsalyskanyn ajta ketu kerek Қazakstan Halyktary Assambleyasynyn hatshylygy Respublikalyk Ardagerler kenesi bүl zhauyngerge Halyk kaһarmany atagyn beruge usynys zhasajdy Kop uzamaj bejmәlim batyrdyn burmalangan esimi Baktyoraz Bejsekbaev ekeni anyktaldy Osy akikat negizinde Қazakstan Respublikasy Prezidenti Nursultan Nazarbaevtyn 1998 zhyly 6 mamyrdagy Zharlygymen Baktyoraz Bejsekbaevka Halyk kaһarmany atagy berildi Eki elge ortak kaһarmannyn tugan zherin anyktap tuystaryn tabu zhoninde Atamura korporaciyasy arnauly ekspediciya ujymdastyryp ogan karzhy bolip үlken adamgershilik is istedi Korporaciya prezidenti Muhtar Abraruly Қul Muhammed Egemen Қazakstan gazetinin zhauapty kyzmetkeri Mejrambek Tolepbergen talmaj izdenu arkasynda barlyk shyndyktyn betin ashty Өjtkeni o basta batyr Ӏle audanynda tugan dep zhansak korsetilgen goj Shyndygynda ol asharshylyk kezinde Ӏle kopiri dep atalatyn zherdegi zhetimhanada bolgany ras Birak ozinin shyn tuyp osken zheri Almaty oblysy Balkash audanynyn kazirgi Zhideli dep atalatyn auylda Tuystary da kazir sol manajda turady Baktyoraz Bejsekbaevka kurmetZharty gasyr otkennen kejin aty zhoni anyktalgan adam tangalarlyk erligi ajkyndalgan agamyzga Atamura korporaciyasy as berip respublikalyk akyndar ajtysyn otkizdi Astanada koshe aty berildi Zhurnalist Mejrambek Tolepbergen batyr omirin zhan zhakty zerttep shagyn kitap zhazdy Belgili kүjshi kompozitor Dias Kuldasov batyrdyn erligine arnap Baktyoraz atty kүj shygardy Balkash audanynyn Әmir Қulmahanov bastagan enbekkerleri Baktyorazga Bakanastan үlken eskertkish ornatyp orta mektepke atyn berdi DerekkozderBaspa bas direktory Әshirbek Kopish Bәjdibek baba Alyp bәjterek urpaktarynyn shezhiresi Zhanys Almaty Izdatelstvo Өner 2004 992 b ISBN 9965 595 78 H Tarihi tulgalar Tanymdyk kopshilik basylym Mektep zhasyndagy okushylar men kopshilikke arnalgan Қurastyrushy Togysbaev B Suzhikova A Almaty Almatykitap baspasy 2009 ISBN 978 601 01 0268 2 Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet