Батыр қонтайшы

Батыр қонтайшы, Эрдени Батур хунтайджи (туған жылы белгісіз - 1653) - Жоңғар хандығының негізін қалаушы, оның алғашқы билеушісі.

Әкесі Қарақұланың () саясатын жалғастырып, өзіне бағынғысы келмеген ойрат ақсүйектерінің қарсылығын басуға көп күш салды. Билік үшін күресте жеңіліске ұшыраған 1635 жылы кеткен соң, ойрат тайпаларына жалғыз өзі билік жүргізді. Ол осы жылы Қазақ хандығына шапқыншылық ұйымдастырып, бейбіт жатқан қазақ ауылдарын қасіретке ұшыратты. Жәңгір ханды тұтқынға түсірді. Ресейге бірнеше рет елші жіберіп, онымен астыртын тіл табысуға тырысты. Сөйтіп, жүз жылға созылған қазақ-жоңғар соғысының тұтануына түрткі болды. 1640 жылы қыркүйекте маньчжур шапқыншылығына тойтарыс беру, шашыраңқы ойрат қалмақтарының басын қосу және көшпелі өмірге негізделген заң ережелерін қабылдау мақсатында құрылтай жиынын өткізді. 1643 жылы 50 мың әскермен Жетісуға басып кірді. Бірақ Орбұлақ шайқасында (кейбір деректер бойынша, маңындағы шайқаста) саны аз қазақ жасақтарынан жеңіліс тапты. 1647 жылы Батыр қонтайшы мен Жәңгір хан уақытша бейбіт келісім жасасты.

Дереккөздер

1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х