Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ақ аю (лат. Ursus maritimus) – аюлар тұқымдасына жататын сүтқоректі; кейде Thalarctos туысына жатқызады.
| Ақ аю | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
 () | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Ursus maritimus , 1774 | ||||||||||||||
 Ареал | ||||||||||||||
| Ursus eogroenlandicus |
Дене ұзындығы 2-2,5 м, кейде 3 м, биіктігі 1,5 м, салмағы 800 кг. Жүні ақ, кейде сұрғылт, қалын. Білезіктері және табаны жүнмен қапталған. Арктика фаунасы: Солтүстік мұзды мұхитының жағалауларында және суда жүзіп жүрген мұздарды паналайды. Жақсы жүзіп сүңгиді. Негізгі қорегі итбалықтар. Төменгі температураға бейімделген (тері асты майы жануар салмағының 40% жетеді). Ұлуғу әдетте наурызда-сәуірде өтеді жүкті ұрғашылары арктика аралдарындағы апандарда қыстайды (қысқы ұйқы). Қоңжықтары екі жылда бір рет желтоксан-сәуірде туады аналықтары коңжыктарымен апаннан шығып еркін өмір сүреді. Қоңжықтары аналарымен бірге бір жарым жыл болады. Ақ аю терісі мен етін пайдаланады. ТМД 1956 жылдан бастап аулауға тиым салынған. 1976 жылы ХТҚО және КСРО Қызыл кітабына енгізілді. Әр түрлі деректер бойынша ақ аю саны 10-20—ТМД-да 5-6 мың. Табиғатта өмірінің көп бөлігін теңіз мұзында өткізетіндіктен, ақ аюлар дельфиндер, итбалықтар және киттер сияқты теңіз сүтқоректілеріне жатқызылады.
Ақ аюлар тамаша жүзгіштер, өйткені олар тоқтаусыз 90 киллометрге дейін жүзе алады. Олар жүзу үшін алдыңғы аяқтарын, бағытын басқару үшін артқы аяқтарын пайдаланады. Терідегі май бездері жүнін жақсы майлай алады, сондықтан олар суға төзімді және жүзу кезінде денесін құрғақ ұстайды.
Қызықты мәліметтер
Бұл аюлар күніне 25 кг астам ет жей алады.
Дереккөздер
- Phipps John A voyage towards the North Pole undertaken by His Majesty's command, 1773 /by Constantine John Phipps. — London :Printed by W. Bowyer and J. Nicols, for J. Nourse, 1774. — P. 185.
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3
 | Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ak ayu lat Ursus maritimus ayular tukymdasyna zhatatyn sүtkorekti kejde Thalarctos tuysyna zhatkyzady Ak ayu Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerSaby ZhyrtkyshtarTukymdasy AyularTegi AyularTүri U maritimusUrsus maritimus 1774ArealUrsus eogroenlandicus Ursus groenlandicus Ursus jenaensis Ursus labradorensis Ursus marinus Ursus polaris Ursus spitzbergensis Ursus ungavensis Thalarctos maritimus Dene uzyndygy 2 2 5 m kejde 3 m biiktigi 1 5 m salmagy 800 kg Zhүni ak kejde surgylt kalyn Bilezikteri zhәne tabany zhүnmen kaptalgan Arktika faunasy Soltүstik muzdy muhitynyn zhagalaularynda zhәne suda zhүzip zhүrgen muzdardy panalajdy Zhaksy zhүzip sүngidi Negizgi koregi itbalyktar Tomengi temperaturaga bejimdelgen teri asty majy zhanuar salmagynyn 40 zhetedi Ұlugu әdette nauryzda sәuirde otedi zhүkti urgashylary arktika araldaryndagy apandarda kystajdy kysky ujky Қonzhyktary eki zhylda bir ret zheltoksan sәuirde tuady analyktary konzhyktarymen apannan shygyp erkin omir sүredi Қonzhyktary analarymen birge bir zharym zhyl bolady Ak ayu terisi men etin pajdalanady TMD 1956 zhyldan bastap aulauga tiym salyngan 1976 zhyly HTҚO zhәne KSRO Қyzyl kitabyna engizildi Әr tүrli derekter bojynsha ak ayu sany 10 20 TMD da 5 6 myn Tabigatta omirinin kop boligin teniz muzynda otkizetindikten ak ayular delfinder itbalyktar zhәne kitter siyakty teniz sүtkorektilerine zhatkyzylady Ak ayular tamasha zhүzgishter ojtkeni olar toktausyz 90 killometrge dejin zhүze alady Olar zhүzu үshin aldyngy ayaktaryn bagytyn baskaru үshin artky ayaktaryn pajdalanady Teridegi maj bezderi zhүnin zhaksy majlaj alady sondyktan olar suga tozimdi zhәne zhүzu kezinde denesin kurgak ustajdy Қyzykty mәlimetterBul ayular kүnine 25 kg astam et zhej alady DerekkozderPhipps John A voyage towards the North Pole undertaken by His Majesty s command 1773 by Constantine John Phipps London Printed by W Bowyer and J Nicols for J Nourse 1774 P 185 Oryssha kazaksha tүsindirme sozdik Biologiya Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2007 1028 b ISBN 9965 08 286 3 Bul biologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz