Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Асцидиялар (Ascіdіae) – хордалылар типіне жататын қабықтылар тип тармағының класы. Дүние жүзіндегі барлық мұхиттар мен теңіздерде кездесетін 2 мыңға жуық түрі белгілі. Көпшілік түрлері теңіздердің 500 м-ге дейінгі терең қабаттарында жекелей де шоғырланып та тіршілік етеді. Денесінің ұзындығы 0,1 мм-ден 30 см-ге жетеді. Дене пішіні қапшыққа ұқсас, сыртын қалың туника қабығы ( және қышқыл полисахаридтерден түзілген) жауып жатады. Туника қабығының астында бір қабатты тері эпителийі мен екі-үш қабатты ұзына бойы және көлденеңінен орналасқан тері-бұлшық ет қапшығы жатады. Денесінің төменгі бөлігі (табаны) су түбіне бекіп тұрады. Ал жоғарғы бөлігінде бір-біріне жақын орналасқан ауыз және клоака тесіктері (сифон) бар. Жұтқыншағының екі бүйірінде болатын көптеген желбезек саңылаулары желбезек маңы қуысына ашылады. Ауыз тесігі (сифоны) көлемді жұтқыншақпен байланысқан. Ол қысқа өңешпен, өңеш кеңейіп келген қарынға жалғасады. Қарын ішекпен байланысып, клоака тесігіне ашылады. Жұтқыншақ түбінде тербелмелі және безді клеткалардан тұратын сайшасы () болады. Жұтқыншақ ас қорыту және тыныс алу қызметін атқарады. Жүрегі қысқа түтік пішінді, ашық қан айналу жүйесі болады. Асцидиялар қос жынысты, сырттай ұрықтанады. Асцидиялар жыныссыз жолмен де көбейеді. Бұл кезде олардың денесінде бірнеше өскін (столон) түзіліп, жекелей де шоғырланып та тіршілік ете береді. Асцидиялардың көпшілік түрлері өз денелерінде ванадий элементін және тектес заттарды жинағандықтан келешекте оларды өнеркәсіптік мақсатта пайдалануға мүмкіндік береді. Асцидиялардың жыныстық жолмен көбеюін және дамуын орыстың эмбриолог ғалымы (1866) зерттеп, олардың басқа хордалы жануарлармен шығу тегінің ұқсас екендігін анықтады.
| Асцидиялар Қазбалық ауқымы: Cambrian "Stage 3"–Recent (but see text) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| ||||||||
|
Сілтемелер
- Асцетоспоридиялар
Сыртқы сілтемелер
- Словари и энциклопедии на Академике
- Одиночная асцидия Мұрағатталған 10 шілденің 2014 жылы.
Дереккөздер
- Fedonkin, M. A.; Vickers-Rich, P.; Swalla, B. J.; Trusler, P.; Hall, M. (2012). "A new metazoan from the Vendian of the White Sea, Russia, with possible affinities to the ascidians". Paleontological Journal 46: 1–11. :10.1134/S0031030112010042. 0031-0301.
- Қазақ энциклопедиясы I том
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ascidiyalar Ascidiae hordalylar tipine zhatatyn kabyktylar tip tarmagynyn klasy Dүnie zhүzindegi barlyk muhittar men tenizderde kezdesetin 2 mynga zhuyk tүri belgili Kopshilik tүrleri tenizderdin 500 m ge dejingi teren kabattarynda zhekelej de shogyrlanyp ta tirshilik etedi Denesinin uzyndygy 0 1 mm den 30 sm ge zhetedi Dene pishini kapshykka uksas syrtyn kalyn tunika kabygy zhәne kyshkyl polisaharidterden tүzilgen zhauyp zhatady Tunika kabygynyn astynda bir kabatty teri epiteliji men eki үsh kabatty uzyna bojy zhәne koldeneninen ornalaskan teri bulshyk et kapshygy zhatady Denesinin tomengi boligi tabany su tүbine bekip turady Al zhogargy boliginde bir birine zhakyn ornalaskan auyz zhәne kloaka tesikteri sifon bar Zhutkynshagynyn eki bүjirinde bolatyn koptegen zhelbezek sanylaulary zhelbezek many kuysyna ashylady Auyz tesigi sifony kolemdi zhutkynshakpen bajlanyskan Ol kyska oneshpen onesh kenejip kelgen karynga zhalgasady Қaryn ishekpen bajlanysyp kloaka tesigine ashylady Zhutkynshak tүbinde terbelmeli zhәne bezdi kletkalardan turatyn sajshasy bolady Zhutkynshak as korytu zhәne tynys alu kyzmetin atkarady Zhүregi kyska tүtik pishindi ashyk kan ajnalu zhүjesi bolady Ascidiyalar kos zhynysty syrttaj uryktanady Ascidiyalar zhynyssyz zholmen de kobejedi Bul kezde olardyn denesinde birneshe oskin stolon tүzilip zhekelej de shogyrlanyp ta tirshilik ete beredi Ascidiyalardyn kopshilik tүrleri oz denelerinde vanadij elementin zhәne tektes zattardy zhinagandyktan keleshekte olardy onerkәsiptik maksatta pajdalanuga mүmkindik beredi Ascidiyalardyn zhynystyk zholmen kobeyuin zhәne damuyn orystyn embriolog galymy 1866 zerttep olardyn baska hordaly zhanuarlarmen shygu teginin uksas ekendigin anyktady Ascidiyalar Қazbalyk aukymy Cambrian Stage 3 Recent but see text PreK K O S D Kr P T Yu B Pg NDүniesi ZhanuarlarZhamagaty Hordalylar Kishi zhamagaty ҚabyktylarTaby Ascidiacea 1824Lahille 1887 Lahille 1887 Lahille 1886SiltemelerAscetosporidiyalarSyrtky siltemelerSlovari i enciklopedii na Akademike Odinochnaya ascidiya Muragattalgan 10 shildenin 2014 zhyly DerekkozderFedonkin M A Vickers Rich P Swalla B J Trusler P Hall M 2012 A new metazoan from the Vendian of the White Sea Russia with possible affinities to the ascidians Paleontological Journal 46 1 11 10 1134 S0031030112010042 0031 0301 Қazak enciklopediyasy I tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet