Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Асанбек Нұрғожаұлы (1752, Орынбор облысы 1845, Солтүстік Қазақстан облысы, Жамбыл ауданы) - батыр әрі шешен. Батырлығымен қоса әнші, домбырашы, сыбызғышы болған. Ит жүгіртіп, құс салып, саят құрып, аң аулаған. Асанбек бала кезінде ауыл молдасынан хат танып, қадимше сауат ашып, діни білім алған. Шыққан тегі — 12 ата Байұлына жататын беріш руынын жайық атасы. Ата мекені — Еділ өзенінің Ақтұма (Ахтуба) деген саласының жағалауы. 1723 ж. жазда патша өкіметіне арқа сүйеген қалмақ нояндары бейбіт жатқан қазақ-ноғай халықтарына тұтқиылдан шабуыл жасайды. Кіші жүздің, Ноғай ұлысының жер-суын (Еділ-Жайық, Атырау өңірін) тартып алды. Ата қоныстарынан айрылған ұлыстың бірі беріш руы Ор өзенінің бойын мекендейтін Әлімұлы елін паналайды. Сол жылы Асанбектің әкесі Нұрғожа 6 жаста екен. Нұрғожа кейін өсіп, ержетіп, жігіт болған соң, Еділдің батыс жағынан және шығыс тұстан жойқын шабуыл жасаған қалмақ басқыншыларына қарсы қазақ халқының азаттық соғыстарына белсене араласады, ерліктерімен кезге түседі. Әкесі Нұрғожаға, ағаларына еріп, он жеті жасар бозбала Асанбек те жұртпен бірге ата қоныстары — Еділ-Жайық, Атырау бойларын қалмақ басқыншыларынан, казак-орыс отаршыларынан азат ету жолындағы соғыстарға қатысады. Ақырында сардар Сырым Датұлы басшылығымен 1771 ж. жазда қазақ жерін қалмақтардан толық тазартып, Ноғай ұлысы мен Кіші жүздің 12 ата Байұлы рулары атамекендеріне қайта қоныстанады. Сырым бастаған (1773, 1775, 1783-1789) халық көтерілістеріне белсене қатысқан Асанбек шешен халық жасақтарының ері мынбасы-сардары, әрі ұлкен насихатшылардың бірі болған. Асанбектің ұлкен және ортаншы ұлдары Есенжан мен Досжан да 1796 ж. отарлаушы орыс әскерлермен соғыста қаза тапқан. Асанбек сардар 1809-25 ж. аралығындағы Кетібар, оның інісі Арыстан Тіленұлы бастаған халық көтерілісіне, кейін Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы бастауымен үш кезенде (1827-29, 183133, 1836-37) болған қазақ шаруаларының ұлт-азаттық қозғалыстарына белсене қатысып, насихатшылық қызмет атқарған. Сардардың кенже баласы Жантас та, Әліп, Демесін, Мерғали деген немерелері де 1831-33 ж. болған көтерілісіне қатысып, күші басым патша әскерлеріне қарсы ерлікпен шайқасып, қаза тапқан. 1837 ж. қараша айының басында қол бастап, Хан ордасын арнайы шабуға келген Исатайдың көтерілісші ер азаматтарға берген уәдесінен тайып, Жәңгір ханға ойлануға он күн кеңшілік бергеніне өкпелеп, өз жасағымен кетіп қалғандардың бірі Асанбек болған.
Пайдаланған әдебиттер
<references>
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
- Батыс Қазақстан облысы. Эндиклопедия. — Алматы: «Арыс» баспасы, 2002 ISBN 9965-607-02-8
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Asanbek Nurgozhauly 1752 Orynbor oblysy 1845 Soltүstik Қazakstan oblysy Zhambyl audany batyr әri sheshen Batyrlygymen kosa әnshi dombyrashy sybyzgyshy bolgan It zhүgirtip kus salyp sayat kuryp an aulagan Asanbek bala kezinde auyl moldasynan hat tanyp kadimshe sauat ashyp dini bilim algan Shykkan tegi 12 ata Bajulyna zhatatyn berish ruynyn zhajyk atasy Ata mekeni Edil ozeninin Aktuma Ahtuba degen salasynyn zhagalauy 1723 zh zhazda patsha okimetine arka sүjegen kalmak noyandary bejbit zhatkan kazak nogaj halyktaryna tutkiyldan shabuyl zhasajdy Kishi zhүzdin Nogaj ulysynyn zher suyn Edil Zhajyk Atyrau onirin tartyp aldy Ata konystarynan ajrylgan ulystyn biri berish ruy Or ozeninin bojyn mekendejtin Әlimuly elin panalajdy Sol zhyly Asanbektin әkesi Nurgozha 6 zhasta eken Nurgozha kejin osip erzhetip zhigit bolgan son Edildin batys zhagynan zhәne shygys tustan zhojkyn shabuyl zhasagan kalmak baskynshylaryna karsy kazak halkynyn azattyk sogystaryna belsene aralasady erlikterimen kezge tүsedi Әkesi Nurgozhaga agalaryna erip on zheti zhasar bozbala Asanbek te zhurtpen birge ata konystary Edil Zhajyk Atyrau bojlaryn kalmak baskynshylarynan kazak orys otarshylarynan azat etu zholyndagy sogystarga katysady Akyrynda sardar Syrym Datuly basshylygymen 1771 zh zhazda kazak zherin kalmaktardan tolyk tazartyp Nogaj ulysy men Kishi zhүzdin 12 ata Bajuly rulary atamekenderine kajta konystanady Syrym bastagan 1773 1775 1783 1789 halyk koterilisterine belsene katyskan Asanbek sheshen halyk zhasaktarynyn eri mynbasy sardary әri ulken nasihatshylardyn biri bolgan Asanbektin ulken zhәne ortanshy uldary Esenzhan men Doszhan da 1796 zh otarlaushy orys әskerlermen sogysta kaza tapkan Asanbek sardar 1809 25 zh aralygyndagy Ketibar onyn inisi Arystan Tilenuly bastagan halyk koterilisine kejin Isataj Tajmanuly men Mahambet Өtemisuly bastauymen үsh kezende 1827 29 183133 1836 37 bolgan kazak sharualarynyn ult azattyk kozgalystaryna belsene katysyp nasihatshylyk kyzmet atkargan Sardardyn kenzhe balasy Zhantas ta Әlip Demesin Mergali degen nemereleri de 1831 33 zh bolgan koterilisine katysyp kүshi basym patsha әskerlerine karsy erlikpen shajkasyp kaza tapkan 1837 zh karasha ajynyn basynda kol bastap Han ordasyn arnajy shabuga kelgen Isatajdyn koterilisshi er azamattarga bergen uәdesinen tajyp Zhәngir hanga ojlanuga on kүn kenshilik bergenine okpelep oz zhasagymen ketip kalgandardyn biri Asanbek bolgan Pajdalangan әdebitter lt references gt Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Batys Қazakstan oblysy Endiklopediya Almaty Arys baspasy 2002 ISBN 9965 607 02 8