Доға— атты арба не шанаға жеккенде, екі жақ шеті терте мен қамыттың құлақбауын ұстап, бекітіп тұратын ағаш сайман. Доғаны қайың, тал, үйеңкі, емен сияқты мықты ағаштардан иіп жасайды. Ол үшін жұмыр ағаштың иілуге тиісті жерін шауып жұқартып алып, морға салып жұмсартады да, тез арқылы екі жақ басын иіп, қалыпқа салып кептіреді.
Доға кеуіп қалпына түскеннен кейін иілген жерінен шығыршық орнатады. Доғаның тертемен жалғасатын төменгі екі ұшының сыртқы бетін орнықты болу үшін шауып, ойық жасайды.
Доға - қабырғадағы ашық қалдырылған ойықтарды немесе екі тіреудің арасын үстіңгі жағынан қосатын доғал маңдайшасы.
Арка (лат. arcus — доға, иін, иілім)— қабырға немесе тірек аралықтарын ұштастыратын иін. Алғаш рет шығыс сәулет өнерінде қолданылған. Кейін ежелгі Рим архитектурасында кең қолданылды. Қазақстанда Баба ата кентіндегі медреседе (9-12 ғасыр), Айша бибі күмбезінде (11-12 ғасыр), Ахмет Ясауи кесенесінде (14 ғасырдың аяғы мен 15 ғасырдың басы) т.б. құрылыстарда кеңінен пайдаланылған. Аралық мөлшеріне, салмақ көтеру мүмкіндігіне, құрылымдық сипатына қарай арка тастан, металдан, ағаштан және темір бетоннан т.б. жасалады. Ежелгі сәулет өнерінде арка көбінесе тастан, қыштан қаланған. Арка пішініне қарай жартылай дөңгелек, садақ тәріздес (готикада көп таралған), таға тәріздес (араб елдері, сәулет өнерінде жиі кездеседі), дулыға тәріздес, көп қалақшалы, киль т.б. тәріздес болып келеді. Арка бүгінгі заманғы құрылыстарда да өз мәнін жоғалтқан жоқ. Ғимарат тұрғызуда, көпір салуда т.б. құрылыстарда арка негізгі құрылымдық бөлік ретінде қолданылады.
Доға – қисық сызықтың бойындағы кез –келген екі нүкте аралығындағы бөлігі. Шеңбер бойындағы екі нүкте оны екі доғаға бөледі.
Арка (лат. arcus — доға)—қабырға ойығында (терезе, қақпа, есікке) доға тәрізді иіп өрген итарқа шатыр немесе екі тіреудің (бағаналардың, колонналардың, көпір тіреулерінің) үстіне орнатылған аркалық өткел.
Электр доғасы – физикалық құбылыс, газдағы электр разрядының бір түрі.
Дереккөздер
Математика әлемі
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдер сөздігі I том
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Механика / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын — Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007 жыл.-29 1 б. ISBN 9965-08-234-0
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- Өнердің ықшам тарихы—Антик өнері — Алматы, «Өнер» баспасы, 1988.—360 бет ISBN 5-89840-030-3
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Doga atty arba ne shanaga zhekkende eki zhak sheti terte men kamyttyn kulakbauyn ustap bekitip turatyn agash sajman Dogany kajyn tal үjenki emen siyakty mykty agashtardan iip zhasajdy Ol үshin zhumyr agashtyn iiluge tiisti zherin shauyp zhukartyp alyp morga salyp zhumsartady da tez arkyly eki zhak basyn iip kalypka salyp keptiredi Tastan zhasalgan arka Doga keuip kalpyna tүskennen kejin iilgen zherinen shygyrshyk ornatady Doganyn tertemen zhalgasatyn tomengi eki ushynyn syrtky betin ornykty bolu үshin shauyp ojyk zhasajdy Doga kabyrgadagy ashyk kaldyrylgan ojyktardy nemese eki tireudin arasyn үstingi zhagynan kosatyn dogal mandajshasy Arka lat arcus doga iin iilim kabyrga nemese tirek aralyktaryn ushtastyratyn iin Algash ret shygys sәulet onerinde koldanylgan Kejin ezhelgi Rim arhitekturasynda ken koldanyldy Қazakstanda Baba ata kentindegi medresede 9 12 gasyr Ajsha bibi kүmbezinde 11 12 gasyr Ahmet Yasaui kesenesinde 14 gasyrdyn ayagy men 15 gasyrdyn basy t b kurylystarda keninen pajdalanylgan Aralyk molsherine salmak koteru mүmkindigine kurylymdyk sipatyna karaj arka tastan metaldan agashtan zhәne temir betonnan t b zhasalady Ezhelgi sәulet onerinde arka kobinese tastan kyshtan kalangan Arka pishinine karaj zhartylaj dongelek sadak tәrizdes gotikada kop taralgan taga tәrizdes arab elderi sәulet onerinde zhii kezdesedi dulyga tәrizdes kop kalakshaly kil t b tәrizdes bolyp keledi Arka bүgingi zamangy kurylystarda da oz mәnin zhogaltkan zhok Ғimarat turgyzuda kopir saluda t b kurylystarda arka negizgi kurylymdyk bolik retinde koldanylady Doga kisyk syzyktyn bojyndagy kez kelgen eki nүkte aralygyndagy boligi Shenber bojyndagy eki nүkte ony eki dogaga boledi Arka lat arcus doga kabyrga ojygynda tereze kakpa esikke doga tәrizdi iip orgen itarka shatyr nemese eki tireudin baganalardyn kolonnalardyn kopir tireulerinin үstine ornatylgan arkalyk otkel Elektr dogasy fizikalyk kubylys gazdagy elektr razryadynyn bir tүri DerekkozderMatematika әlemiDerekkozderҚazak tili terminder sozdigi I tom Oryssha kazaksha tүsindirme sozdik Mehanika Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2007 zhyl 29 1 b ISBN 9965 08 234 0 Қazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8 Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 Өnerdin yksham tarihy Antik oneri Almaty Өner baspasy 1988 360 bet ISBN 5 89840 030 3Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet