
Аралтөбе – жататын археологиялық ескерткіш. Атырау облысы Жылыой ауданы Ақкиізтоғай ауылынан шығысқа қарай Ақмешіт ғибадатханасының оңтүстік-батысында Құлшаната бейітіне таяу орналасқан.
1989 ж. (жетекшісі З.Самашев) ашқан. 1999 ж. алғашқы зерттеу нәтижесінде үш зират қазылды. Бұрын тоналған алғашқы екі зираттан мәйіт қаңқалары мен шыны моншақ, жебе, қанжар сынықтары табылды. Қорымның үш зираты тоналмаған. Зират түбіне шалқасынан, басы оңтүстікке қаратып жатқызылған мәйіттің жанынан жүзден аса жебе салған қорамсақ, және темір қылыш табылған. Бұл ескерткіштің құндылығы – бұрын-соңды сарматтар дәуірінің (б.з.б. 4 – б.з. 2 ғ-лар) ескерткіштерінде қылыш емес, тек семсер мен қанжарлар ғана табылатын, ал қылыштың пайда болу кезеңі Еуропада аландар кезеңімен (4–5 ғ-лар), ал Азияда көне түркі тайпаларының әскери істерінің дамуымен байланысты қарастырылатын. Демек, қайқылау қылыштың шығу кезеңі біраз тереңдетіліп, оны аландар емес, осы көне өмір кешкен сармат тектес халықтардың тарихымен тікелей байланыстыруға мүмкіндік туып отыр.
Үшінші қазылған зираттың да отандық археология үшін әкелер жаңалығы мол болды. Ол – осы арадан Қазақстан тарихы үшін үшінші алтын адамның табылуы еді, дәлдеп айтсақ, аталмыш зираттан сол баяғы сармат дәуіріне жататын ерлі-зайыпты адам мен олардың аяқ жағынан екі жылқы және қыран тақылеттес құс қаңқалары кездесті. Кезінде біраз тоналған бұл зираттың басқаларға қарағанда ерекшелігі әлгі адамдардың, әсіресе, отағасының кеуде киімі өте бай асыл бұйым – алтын әшекейлермен безендірілген. Керек десеңіз шашын түйген байламшасы, жанында жатқан қару-жарақ, қорамсақ жиектері, асатаяқ тұтқасындағы самұрық бейнесіне шейін алтынмен апталып, оймышталған. Шалбарының екі қапталы, балағының төменгі жиегі бағалы металмен жиектеліп, көмкерілген. Ал әйелі жанында сырға, сақина, басқа да әшекей бұйымдар сақталған. Тоналғанға дейін жерленген адамдардың киім-кешегі өте бай асыл бұйымдармен, көркем әшекейлермен безендірілген, қару-жарақтан басқа абыздың асатаяғы, т.б. болған.
Дереккөздер
- http://taisoigan.kz/tarikh-lketanu/article_post/aralt-beni-altyn-adamy АРАЛТӨБЕНІҢ АЛТЫН АДАМЫ
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
![]() | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baska magynalar үshin Araltobe degen betti karanyz Araltobe zhatatyn arheologiyalyk eskertkish Atyrau oblysy Zhylyoj audany Akkiiztogaj auylynan shygyska karaj Akmeshit gibadathanasynyn ontүstik batysynda Қulshanata bejitine tayau ornalaskan 1989 zh zhetekshisi Z Samashev ashkan 1999 zh algashky zertteu nәtizhesinde үsh zirat kazyldy Buryn tonalgan algashky eki zirattan mәjit kankalary men shyny monshak zhebe kanzhar synyktary tabyldy Қorymnyn үsh ziraty tonalmagan Zirat tүbine shalkasynan basy ontүstikke karatyp zhatkyzylgan mәjittin zhanynan zhүzden asa zhebe salgan koramsak zhәne temir kylysh tabylgan Bul eskertkishtin kundylygy buryn sondy sarmattar dәuirinin b z b 4 b z 2 g lar eskertkishterinde kylysh emes tek semser men kanzharlar gana tabylatyn al kylyshtyn pajda bolu kezeni Europada alandar kezenimen 4 5 g lar al Aziyada kone tүrki tajpalarynyn әskeri isterinin damuymen bajlanysty karastyrylatyn Demek kajkylau kylyshtyn shygu kezeni biraz terendetilip ony alandar emes osy kone omir keshken sarmat tektes halyktardyn tarihymen tikelej bajlanystyruga mүmkindik tuyp otyr Үshinshi kazylgan zirattyn da otandyk arheologiya үshin әkeler zhanalygy mol boldy Ol osy aradan Қazakstan tarihy үshin үshinshi altyn adamnyn tabyluy edi dәldep ajtsak atalmysh zirattan sol bayagy sarmat dәuirine zhatatyn erli zajypty adam men olardyn ayak zhagynan eki zhylky zhәne kyran takylettes kus kankalary kezdesti Kezinde biraz tonalgan bul zirattyn baskalarga karaganda ereksheligi әlgi adamdardyn әsirese otagasynyn keude kiimi ote baj asyl bujym altyn әshekejlermen bezendirilgen Kerek deseniz shashyn tүjgen bajlamshasy zhanynda zhatkan karu zharak koramsak zhiekteri asatayak tutkasyndagy samuryk bejnesine shejin altynmen aptalyp ojmyshtalgan Shalbarynyn eki kaptaly balagynyn tomengi zhiegi bagaly metalmen zhiektelip komkerilgen Al әjeli zhanynda syrga sakina baska da әshekej bujymdar saktalgan Tonalganga dejin zherlengen adamdardyn kiim keshegi ote baj asyl bujymdarmen korkem әshekejlermen bezendirilgen karu zharaktan baska abyzdyn asatayagy t b bolgan Derekkozderhttp taisoigan kz tarikh lketanu article post aralt beni altyn adamy ARALTӨBENIҢ ALTYN ADAMY Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet