Аниме (жапон. アニメ [anʲime], ағылш. animation сөзінен) — жапониялық анимация. Басқа елдердің анимациясына қарағанда, шығарылатын анименің орасан зор бөлігі жасөсіпрімдер мен ересек адамдарға арналған, сондай-ақ өзіндік сурет салу стилімен және жанрларының әртүрлігімен ерекшеленеді және соның арқасында бүкіл әлемге танымал.
Этимологиясы
Анимация түрі ретінде аниме — басқа орталарда кездесетін көптеген жанрларды қамтитын өнер түрі; кейде жанрдың өзі деп қате жіктеледі.Жапон тілінде аниме термині стилі мен шығу тегіне қарамастан барлық анимациялық туындыларға қатысты қолданылады. Шетел тілдерінде, соның ішінде қазақ тілінде де, әдетте аниме «жапон анимациясының стилі» немесе «Жапониядан шыққан анимация стилі» ретінде анықталады. Басқа анықтамалар шығу тегіне негізделген, бұл Жапониядағы өндірісті «аниме» деп санау үшін қажетті шартқа айналдырады.
Аниме терминінің этимологиясы жайлы ешкім келіспейді. Ағылшынның «анимация» (animation) сөзі жапондық アニメーション (animēshon) деп жазылады және アニメ (anime) деп қысқартылады. Кейбір дереккөздер бұл термин француз тіліндегі dessin animé («мультфильм», сөзбе-сөз аударсақ «анимацияланған сурет») терминінен шыққан деп мәлімдейді, алайда басқалары мұны Франциядағы анименің 1970 және 1980 жылдардағы танымалдығынан туындаған миф деп санайды.
Тарихы
Алғышарттары
мен (kage-e) жиі анименің ізашары деп жатады. Эмакимоно XXI ғасырда көп тараған болатын. Саяхаттайтын баяндаушылар қозғалатын панорамадай оң жақтан сол жаққа ашылатын бірнеше сурет арқылы аңыз айтатын. Кагэ-э Эдо заманында аса танымал болды және қытайлық театрдан негіз алады. XVIII ғасырда нидерладнтық да аса белгілі болған. Манганың анименің пайда болуына қалдырған үлесі де үлкен болған.
Алғаш жол салушылары
Жапониядағы анимация XX ғасырдың басында кинематографистер Францияда, Германияда, АҚШ-та және Ресейде пайда болған әдістермен тәжірибе жасай бастаған кезде басталды. Тұңғыш жапониялық анимация делінетін бір шығарма — (шамамен 1907), белгісіз автордың жеке жұмысы. 1917 жылы алғашқы кәсіби және көпшілікке көрсетілетін туындылар пайда бола бастады, олардың ішінде сақталғандардың ең ескісі — .
1930 жылдардың ортасына қарай анимация Жапонияда жанды-экшн индустриясына балама формат болды. Ол Дисней сияқты шетелдік продюсерлердің бәсекелестікке шықты да, көптеген аниматорлар арзанырақ болған дәстүрлі анимациямен жұмыс істеуді жалғастырды. Алғашқы толықметражды аниме фильмі демеушілігімен түсірілген (1945) болды.
Қазіргі заманы
1960 жылдары манга суретшісі және аниматор Осаму Тезука өз туындыларында шығындарды азайту және кадр санын шектеу үшін Disney анимация әдістерін бейімдеп, жеңілдетеді. Бастапқыда оған тәжірибесіз қызметкерлермен тығыз кесте бойынша материал шығаруға мүмкіндік беретін уақытша шаралар ретінде қарастырылған, оның көптеген шектеулі анимациялық тәжірибелері медиа стилін анықтауға келді. Ерте және ықпалды жетістік Astro Boy (1963–1966) болды, режиссер Тезука негізделген телехикая.
1980 жылдардағы экономиканың жақсарып кетуі жоғары бюджетті және эксперименталды аниме фильмдерінің жаңа дәуіріне түрткі болды, осы жылдарда (1984), (1987) және (1988) жарық көрді.
(1995), шығарған телехикая, (1995) және (1998) сияқты эксперименталды аниме атауларының тағы бір дәуірін бастады. 1990 жылдары аниме Батыс елдерінде де үлкен қызығушылық тудыра бастады; ірі халықаралық жетістіктерге және кіреді, олардың екеуі де дүние жүзі бойынша оннан астам тілге дубляждалған. 2003 жылы Хаяо Миядзаки түсірген толықметражды «» фильмі 75-Оскар марапаттауында «Үздік анимациялық фильм» номинациясында Оскар сыйлығын жеңіп алды. Кейінірек ол 355 миллион доллардан астам табыс тапқан ең көп табыс әкелген аниме фильмі болды. ең көп табыс әкелген жапон фильмі және 2020 жылғы әлемдегі ең көп табыс әкелген фильмдердің бірі болды.
Жанрлары
Мақсатты аудитория бойынша
- — балаларға (12 жасқа дейінгі) арналған аниме және манга.
- Сёнэн — жасөспірімдерге арналған аниме.
- — жасөспірім қыздарға арналған аниме.
- — ер адамдарға (18-ден 25–40 жасқа дейінгі) арналған аниме және манга.
- — әйел адамдарға арналған аниме.
Антураж бен технологиялар бойынша
- Ме́ха (жап. メカニズム, Mechanism деген ағылшынша сөзден бейімделіп, қысқарылған) — "Қарулы адамтәріздес алып роботтар" бар аниме.
Киноматографпен ұқсас жанрлар
- Киберпанк — компьтерлік технологияларға толы болашақ әлем жайындағы аниме.
- Фэнтези — "Қылыш пен магияға" негізделген әлемді баяндайтын аниме.
- Апокалиптика — ақыр заман туралы әңгімелейтін аниме жанры.
- Постапокалиптика — әлемнің соңы, ақыр заманнан кейінгі өмірді баяндайтын аниме.
- Романтика — романтикалық қарым-қатынастар жайлы аниме.
- Мистика — өзге әлемдер мен тылсым күштер жайлы аниме.
- Slice of life (Күнделікті өмір) — күнделікті өмір жайлы аниме.
- Драма – мәйіті оқиға жайлы аниме.
- Комедия – күлкілі жақтарын көрсету мақсатымен жасалатын аниме.
Басқа да жанрлар
- Исекай — басты кейіпкер не кейіпкерлер параллель әлем арасында, әдетте қазіргі Жапония әлемі мен қиял әлемі арасында қозғалатын аниме түрі.
- Каваий — "өте сүйкімді" деген мағынаны білдіреді.
- Сёдзе-ай — қыздардың арасындағы махаббат туралы аниме.
- Сёнен-ай — жігіттердің арасындағы махаббат туралы аниме.
- Психологиялық триллер — адам жанының күйзелісі туралы аниме. Басты кейіпкерлер қиын өмірлік жағдайларға түсіп, күрделі психологиялық өзгерістерге ұшырайды.
- Сётакон – жасы кішкентай ер балалардың қатысы бар романтика туралы аниме.
- Лоликон – кішкентай қыздардың немесе кәмелетке толмаған қыздардың қатысуымен эротикалық немесе романтикалық көріністер қамтитын манга мен аниме жанры.
- Хентай – жапондық анимацияның жанры (аниме), комикстер (манга), сондай-ақ олардың негізгі элементтері эротикалық немесе порнографиялық(көбінесе цензураланған) көріністерде сәйкес стильдің суреттері.
- Этти – аниме жанры, оның басты ерекшелігі - эротикалық көріністерді көрсету. Хентайдан айырмашылығы, этти жыныстық қатынасты тікелей көрсетпейді, фанаттық қызмет дегеніміз - әр түрлі эротикалық кеңестерді қолдану, мысалы, кейіпкерлерді (әдетте әйелдер, өйткені этидің мақсатты аудиториясы жас жігіттер) екіұшты позаларда көрсету, көрермен төменгі жағын көретін осындай көру бұрыштарын пайдалану кейіпкердің іш киімі (пансухот), көбінесе көбейтілген формада бейнеленетін кеудеге және бөкселерге баса назар аудару, ер адам кейіпкері кездесетін әр түрлі ыңғайсыз жағдайлар (әйелдер ваннасында немесе киім ауыстыру бөлмесінде кездейсоқ пайда болуы, қызға құлап түсуі және т.б.).
- Юри – әйелдер арасындағы гомосексуальдық қатынастарды бейнелейтін манга мен аниме жанры.
- Яой – ер адамдар арасындығы гомосексуальдық қатынастарды бейнелейтін манга мен аниме жанры.
Аниме форматтары
Телесериал
Телесериал (TV) — көптеген бөлімдерден құрылған, теледидар арқылы белгілі бір жүйелікпен көрсетілуге арналған аниме. Әдетте бір бөлімнің ұзындығы 23-25 минут. Жалпы сериалдың ұзындығы бір маусымға тең, 12-13 бөлімнен тұрады, бірақ одан ұзақ сериалдар да бар.
OVA
OVA (Original Video Animation) — Видеокассетілер немесе DVD сияқты, видеотасымалдаушыларға шығаруға арналған аниме. Әдетте OVA екі немесе алты сериадан тұратын қысқа фильм немесе сериал.
Фильм
Фильм — кинотеатррда көрсетілуге арналған аниме.
TV-Special
Special (Қосымша, бонусты серия, спешиал) — кейде ұзын, кейде негізгі сюжетпен байланысты емес сериал, теледидара бөлек бөлім болып көрсетіледі. Әдетте қосымша бөлімдер мерекелік күндерге арналып, немесе телесериал аяқталғаннан кейін көрсетіледі.
ONA
ONA (Original Network Animation) — Интернет арқылы тарату үшін арнайы жасалатын аниме.
Сілтемелер
- AnimeResearch Мұрағатталған 9 мамырдың 2008 жылы. (ағыл.) — аниме туралы ғылыми мақалар жинағы.
- Online Bibliography of Anime and Manga Research Мұрағатталған 12 қаңтардың 2016 жылы. (ағыл.)
Түсініктемелер
- Кейінірек «Елестер алып кеткендер» фильмі ең көп табыс әкелген аниме фильмі (2016) атанды.
- 12-ден 16–18 жасқа дейінгі
Дереккөздер
- Poitras, Gilles Аниме негіздері: Жанкүйер білу керек әр нәрсе = Anime Essentials: Every Thing a Fan Needs to Know — Stone Bridge Press, 2000. — ISBN 978-1-880656-53-2.
- Tezuka: The Marvel of Manga - Education Kit (ағыл.). Art Gallery New South Wales. Мұрағат көшірмесі 30 тамыздың 2007 Wayback Machine мұрағатында
- Lexicon - Anime (ағыл.). . Мұрағат көшірмесі 30 тамыздың 2020 Wayback Machine мұрағатында
- Novielli, Maria Roberta Ұшатын әлемдер: Жапон анимациясының қысқаша айтылған тарихы = Floating worlds: a short history of Japanese animation — Boca Raton, 2018. — ISBN 978-1-351-33482-2.
- Schodt, Frederik L. Манга! Манга!: Жапон комикстерінің әлемі = Manga! Manga!: The World of Japanese Comics — Токио: , 1997. — ISBN 0-87011-752-1.
- Litten, Frederick S. Japanese color animation from ca. 1907 to 1945 (ағыл.). (29 June 2014). Мұрағат көшірмесі 18 қыркүйектің 2020 Wayback Machine мұрағатында
- Clements, Jonathan; McCarthy, Helen = The Anime Encyclopedia: A Guide to Japanese Animation Since 1917 — Беркли, Калифорния: Stone Bridge Press, 2006. — ISBN 978-1-933330-10-5.
- Sharp, Jasper Pioneers of Japanese Animation (Part 1) (ағыл.). Midnight Eye (23 September 2004). Тексерілді, 12 мамыр 2024. Мұрағат көшірмесі 17 қаңтардың 2010 Wayback Machine мұрағатында
- Brenner, Robin Манга және анимені түсіну = Understanding Manga and Anime — Libraries Unlimited, 2007. — ISBN 978-1-59158-332-5.
- Zagzoug, Marwa The History of Anime & Manga (ағыл.). Northern Virginia Community College. Мұрағат көшірмесі 19 мамырдың 2013 Wayback Machine мұрағатында
- Le Blanc, Michelle; Odell, Colin Акира = Akira — Лондон: Bloomsbury Publishing, 2017. — ISBN 978-1844578108.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Anime zhapon アニメ akp anʲime agylsh animation sozinen zhaponiyalyk animaciya Baska elderdin animaciyasyna karaganda shygarylatyn animenin orasan zor boligi zhasosiprimder men eresek adamdarga arnalgan sondaj ak ozindik suret salu stilimen zhәne zhanrlarynyn әrtүrligimen erekshelenedi zhәne sonyn arkasynda bүkil әlemge tanymal Anime stilinde salyngan Uikipediya zhobasynynEtimologiyasyAnimaciya tүri retinde anime baska ortalarda kezdesetin koptegen zhanrlardy kamtityn oner tүri kejde zhanrdyn ozi dep kate zhikteledi Zhapon tilinde anime termini stili men shygu tegine karamastan barlyk animaciyalyk tuyndylarga katysty koldanylady Shetel tilderinde sonyn ishinde kazak tilinde de әdette anime zhapon animaciyasynyn stili nemese Zhaponiyadan shykkan animaciya stili retinde anyktalady Baska anyktamalar shygu tegine negizdelgen bul Zhaponiyadagy ondiristi anime dep sanau үshin kazhetti shartka ajnaldyrady Anime termininin etimologiyasy zhajly eshkim kelispejdi Agylshynnyn animaciya animation sozi zhapondyk アニメーション animeshon dep zhazylady zhәne アニメ anime dep kyskartylady Kejbir derekkozder bul termin francuz tilindegi dessin anime multfilm sozbe soz audarsak animaciyalangan suret termininen shykkan dep mәlimdejdi alajda baskalary muny Franciyadagy animenin 1970 zhәne 1980 zhyldardagy tanymaldygynan tuyndagan mif dep sanajdy TarihyAlgysharttary men kage e zhii animenin izashary dep zhatady Emakimono XXI gasyrda kop taragan bolatyn Sayahattajtyn bayandaushylar kozgalatyn panoramadaj on zhaktan sol zhakka ashylatyn birneshe suret arkyly anyz ajtatyn Kage e Edo zamanynda asa tanymal boldy zhәne kytajlyk teatrdan negiz alady XVIII gasyrda niderladntyk da asa belgili bolgan Manganyn animenin pajda boluyna kaldyrgan үlesi de үlken bolgan Algash zhol salushylary 1917 bolgan kadrlardyn biri Bul shygarma kinoteatrlar үshin tүsirilgen en kone bizde saktalgan zhapondyk kyskametrazhdy animaciyalyk film Zhaponiyadagy animaciya XX gasyrdyn basynda kinematografister Franciyada Germaniyada AҚSh ta zhәne Resejde pajda bolgan әdistermen tәzhiribe zhasaj bastagan kezde bastaldy Tungysh zhaponiyalyk animaciya delinetin bir shygarma shamamen 1907 belgisiz avtordyn zheke zhumysy 1917 zhyly algashky kәsibi zhәne kopshilikke korsetiletin tuyndylar pajda bola bastady olardyn ishinde saktalgandardyn en eskisi 1930 zhyldardyn ortasyna karaj animaciya Zhaponiyada zhandy ekshn industriyasyna balama format boldy Ol Disnej siyakty sheteldik prodyuserlerdin bәsekelestikke shykty da koptegen animatorlar arzanyrak bolgan dәstүrli animaciyamen zhumys isteudi zhalgastyrdy Algashky tolykmetrazhdy anime filmi demeushiligimen tүsirilgen 1945 boldy Қazirgi zamany 1960 zhyldary manga suretshisi zhәne animator Osamu Tezuka oz tuyndylarynda shygyndardy azajtu zhәne kadr sanyn shekteu үshin Disney animaciya әdisterin bejimdep zhenildetedi Bastapkyda ogan tәzhiribesiz kyzmetkerlermen tygyz keste bojynsha material shygaruga mүmkindik beretin uakytsha sharalar retinde karastyrylgan onyn koptegen shekteuli animaciyalyk tәzhiribeleri media stilin anyktauga keldi Erte zhәne ykpaldy zhetistik Astro Boy 1963 1966 boldy rezhisser Tezuka negizdelgen telehikaya 1980 zhyldardagy ekonomikanyn zhaksaryp ketui zhogary byudzhetti zhәne eksperimentaldy anime filmderinin zhana dәuirine tүrtki boldy osy zhyldarda 1984 1987 zhәne 1988 zharyk kordi 1995 shygargan telehikaya 1995 zhәne 1998 siyakty eksperimentaldy anime ataularynyn tagy bir dәuirin bastady 1990 zhyldary anime Batys elderinde de үlken kyzygushylyk tudyra bastady iri halykaralyk zhetistikterge zhәne kiredi olardyn ekeui de dүnie zhүzi bojynsha onnan astam tilge dublyazhdalgan 2003 zhyly Hayao Miyadzaki tүsirgen tolykmetrazhdy filmi 75 Oskar marapattauynda Үzdik animaciyalyk film nominaciyasynda Oskar syjlygyn zhenip aldy Kejinirek ol 355 million dollardan astam tabys tapkan en kop tabys әkelgen anime filmi boldy en kop tabys әkelgen zhapon filmi zhәne 2020 zhylgy әlemdegi en kop tabys әkelgen filmderdin biri boldy ZhanrlaryMaksatty auditoriya bojynsha balalarga 12 zhaska dejingi arnalgan anime zhәne manga Syonen zhasospirimderge arnalgan anime zhasospirim kyzdarga arnalgan anime er adamdarga 18 den 25 40 zhaska dejingi arnalgan anime zhәne manga әjel adamdarga arnalgan anime Anturazh ben tehnologiyalar bojynsha Me ha zhap メカニズム Mechanism degen agylshynsha sozden bejimdelip kyskarylgan Қaruly adamtәrizdes alyp robottar bar anime Kinomatografpen uksas zhanrlar Kiberpank kompterlik tehnologiyalarga toly bolashak әlem zhajyndagy anime Fentezi Қylysh pen magiyaga negizdelgen әlemdi bayandajtyn anime Apokaliptika akyr zaman turaly әngimelejtin anime zhanry Postapokaliptika әlemnin sony akyr zamannan kejingi omirdi bayandajtyn anime Romantika romantikalyk karym katynastar zhajly anime Mistika ozge әlemder men tylsym kүshter zhajly anime Slice of life Kүndelikti omir kүndelikti omir zhajly anime Drama mәjiti okiga zhajly anime Komediya kүlkili zhaktaryn korsetu maksatymen zhasalatyn anime Baska da zhanrlar Isekaj basty kejipker ne kejipkerler parallel әlem arasynda әdette kazirgi Zhaponiya әlemi men kiyal әlemi arasynda kozgalatyn anime tүri Kavaij ote sүjkimdi degen magynany bildiredi Syodze aj kyzdardyn arasyndagy mahabbat turaly anime Syonen aj zhigitterdin arasyndagy mahabbat turaly anime Psihologiyalyk triller adam zhanynyn kүjzelisi turaly anime Basty kejipkerler kiyn omirlik zhagdajlarga tүsip kүrdeli psihologiyalyk ozgeristerge ushyrajdy Syotakon zhasy kishkentaj er balalardyn katysy bar romantika turaly anime Lolikon kishkentaj kyzdardyn nemese kәmeletke tolmagan kyzdardyn katysuymen erotikalyk nemese romantikalyk korinister kamtityn manga men anime zhanry Hentaj zhapondyk animaciyanyn zhanry anime komikster manga sondaj ak olardyn negizgi elementteri erotikalyk nemese pornografiyalyk kobinese cenzuralangan korinisterde sәjkes stildin suretteri Etti anime zhanry onyn basty ereksheligi erotikalyk korinisterdi korsetu Hentajdan ajyrmashylygy etti zhynystyk katynasty tikelej korsetpejdi fanattyk kyzmet degenimiz әr tүrli erotikalyk kenesterdi koldanu mysaly kejipkerlerdi әdette әjelder ojtkeni etidin maksatty auditoriyasy zhas zhigitter ekiushty pozalarda korsetu korermen tomengi zhagyn koretin osyndaj koru buryshtaryn pajdalanu kejipkerdin ish kiimi pansuhot kobinese kobejtilgen formada bejnelenetin keudege zhәne bokselerge basa nazar audaru er adam kejipkeri kezdesetin әr tүrli yngajsyz zhagdajlar әjelder vannasynda nemese kiim auystyru bolmesinde kezdejsok pajda boluy kyzga kulap tүsui zhәne t b Yuri әjelder arasyndagy gomoseksualdyk katynastardy bejnelejtin manga men anime zhanry Yaoj er adamdar arasyndygy gomoseksualdyk katynastardy bejnelejtin manga men anime zhanry Anime formattaryTeleserial Teleserial TV koptegen bolimderden kurylgan teledidar arkyly belgili bir zhүjelikpen korsetiluge arnalgan anime Әdette bir bolimnin uzyndygy 23 25 minut Zhalpy serialdyn uzyndygy bir mausymga ten 12 13 bolimnen turady birak odan uzak serialdar da bar OVA OVA Original Video Animation Videokassetiler nemese DVD siyakty videotasymaldaushylarga shygaruga arnalgan anime Әdette OVA eki nemese alty seriadan turatyn kyska film nemese serial Film Film kinoteatrrda korsetiluge arnalgan anime TV Special Special Қosymsha bonusty seriya speshial kejde uzyn kejde negizgi syuzhetpen bajlanysty emes serial teledidara bolek bolim bolyp korsetiledi Әdette kosymsha bolimder merekelik kүnderge arnalyp nemese teleserial ayaktalgannan kejin korsetiledi ONA ONA Original Network Animation Internet arkyly taratu үshin arnajy zhasalatyn anime SiltemelerAnimeResearch Muragattalgan 9 mamyrdyn 2008 zhyly agyl anime turaly gylymi makalar zhinagy Online Bibliography of Anime and Manga Research Muragattalgan 12 kantardyn 2016 zhyly agyl TүsiniktemelerKejinirek Elester alyp ketkender filmi en kop tabys әkelgen anime filmi 2016 atandy 12 den 16 18 zhaska dejingiDerekkozderPoitras Gilles Anime negizderi Zhankүjer bilu kerek әr nәrse Anime Essentials Every Thing a Fan Needs to Know Stone Bridge Press 2000 ISBN 978 1 880656 53 2 Tezuka The Marvel of Manga Education Kit agyl Art Gallery New South Wales Muragat koshirmesi 30 tamyzdyn 2007 Wayback Machine muragatynda Lexicon Anime agyl Muragat koshirmesi 30 tamyzdyn 2020 Wayback Machine muragatynda Novielli Maria Roberta Ұshatyn әlemder Zhapon animaciyasynyn kyskasha ajtylgan tarihy Floating worlds a short history of Japanese animation Boca Raton 2018 ISBN 978 1 351 33482 2 Schodt Frederik L Manga Manga Zhapon komiksterinin әlemi Manga Manga The World of Japanese Comics Tokio 1997 ISBN 0 87011 752 1 Litten Frederick S Japanese color animation from ca 1907 to 1945 agyl 29 June 2014 Muragat koshirmesi 18 kyrkүjektin 2020 Wayback Machine muragatynda Clements Jonathan McCarthy Helen The Anime Encyclopedia A Guide to Japanese Animation Since 1917 Berkli Kaliforniya Stone Bridge Press 2006 ISBN 978 1 933330 10 5 Sharp Jasper Pioneers of Japanese Animation Part 1 agyl Midnight Eye 23 September 2004 Tekserildi 12 mamyr 2024 Muragat koshirmesi 17 kantardyn 2010 Wayback Machine muragatynda Brenner Robin Manga zhәne animeni tүsinu Understanding Manga and Anime Libraries Unlimited 2007 ISBN 978 1 59158 332 5 Zagzoug Marwa The History of Anime amp Manga agyl Northern Virginia Community College Muragat koshirmesi 19 mamyrdyn 2013 Wayback Machine muragatynda Le Blanc Michelle Odell Colin Akira Akira London Bloomsbury Publishing 2017 ISBN 978 1844578108