Аналитизм (гр. 'analysis' - жіктелу, ыдырау)— сәздін негізгі (лексикалық) және қосымша (грамматикалық, сөзжасамдық) мағыналарын ажыратып білдіретін, синтетизмге қарама-қарсы типологиялық қасиет. Аналитизм сөздін морфологиялық тұрақты құрамы мен аналитикалық (күрделі) құрылымдардың бір-біріне қатыстылығынан нақты байқалады.
Мысалы: көріп қал, көре сал тәрізді аналитикалык формалар етістіктің грамматикалық категориясының бір түрін жасап тұр. Мундағы көр- лексикалык мағынасын сақтаған сөз, ал -іп+қал — дәнекер мен көмекші етістіктен жасалған аналитикалық форма. Сөздін грамматикалық мағынаның толық мәнді сөздер мен көмекші сөздердін тіркесуі, сөздердін орын тәртібі, интонация арқылы анықталуы аналитизмге жатады. Толық мәнді сөздер мен қосымша (көмекші) сөздердін тіркесімі аналитикалық құрылымдарды (АҚ) жасайды. Олар морфологиялык, синтаксистік, лексикалық АҚ-дар болып бөлінеді. Морфологиялык АҚ- дарға морфологиялық категорияны жасайтын біртұтас сөз формалары жатады (бара сал, бара бер), бұлар сөйлемде бір мүше болып табылады. Синтаксистік АҚ сөйлемнін жеке мүшелерін ажыратып білдіреді. Мысалы: суы мол жер дегенде суы мол — анықтауыш, салыстырыңыз сулы жер. Лексикалық АҚ сөзжасамдық мағыналарды ажыратып білдіреді. Мысалы: кішкене көл — көлшік, жұмысшы адам — жұмысшы т.б. Тілдің мағыналық және формалық тұрғыда қатынасын морфемалық денгейде аныөтауға (Франция), (Ресей), (Ресей) т.б. ерекше көніл бөлді.
Дереккөздер
- Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 жыл, 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Analitizm gr analysis zhiktelu ydyrau sәzdin negizgi leksikalyk zhәne kosymsha grammatikalyk sozzhasamdyk magynalaryn azhyratyp bildiretin sintetizmge karama karsy tipologiyalyk kasiet Analitizm sozdin morfologiyalyk turakty kuramy men analitikalyk kүrdeli kurylymdardyn bir birine katystylygynan nakty bajkalady Mysaly korip kal kore sal tәrizdi analitikalyk formalar etistiktin grammatikalyk kategoriyasynyn bir tүrin zhasap tur Mundagy kor leksikalyk magynasyn saktagan soz al ip kal dәneker men komekshi etistikten zhasalgan analitikalyk forma Sozdin grammatikalyk magynanyn tolyk mәndi sozder men komekshi sozderdin tirkesui sozderdin oryn tәrtibi intonaciya arkyly anyktaluy analitizmge zhatady Tolyk mәndi sozder men kosymsha komekshi sozderdin tirkesimi analitikalyk kurylymdardy AҚ zhasajdy Olar morfologiyalyk sintaksistik leksikalyk AҚ dar bolyp bolinedi Morfologiyalyk AҚ darga morfologiyalyk kategoriyany zhasajtyn birtutas soz formalary zhatady bara sal bara ber bular sojlemde bir mүshe bolyp tabylady Sintaksistik AҚ sojlemnin zheke mүshelerin azhyratyp bildiredi Mysaly suy mol zher degende suy mol anyktauysh salystyrynyz suly zher Leksikalyk AҚ sozzhasamdyk magynalardy azhyratyp bildiredi Mysaly kishkene kol kolshik zhumysshy adam zhumysshy t b Tildin magynalyk zhәne formalyk turgyda katynasyn morfemalyk dengejde anyotauga Franciya Resej Resej t b erekshe konil boldi DerekkozderҚazak tili Enciklopediya Almaty Қazakstan Respublikasy Bilim mәdeniet zhәne densaulyk saktau ministrligi Қazakstan damu instituty 1998 zhyl 509 bet ISBN 5 7667 2616 3