Амангелді бокситті кен орны Қостанай облысы Арқалық қалалық әкімдігі аумағында орналасқан 1932 жылы ашылған Кенді аймақт

‎Амангелді бокситті кен орны – Қостанай облысы, Арқалық қалалық әкімдігі аумағында орналасқан. 1932 жылы ашылған. Кенді аймақта 5 кен орны орналасқан. Олар негізінен Торғай ойысының (қолатының) шығысында, Терісаққан және Қараторғай өзендері суайрығында жатыр.

Геологиялық құрылымы

Кен денелері тез бұзылатын палеозой тау жыныстарындағы негізі мезозойдың борпылдақ шөгінділері мен палеоген-неоген шөгінділерінде шоғырланған. Кентасты қабаттар сазбалшықтан, оолиттен және бокситтерден тұрады (қалыңдығы 20 м). Тез бұзылатын қабыршақтар астында жоғары девонның фран ярусының терригенді шөгінділері мен фабен ярусының карбонатты қабаты жатыр. Кен қабаттарын синклинальды жазықтықтағы төбешік қабаттар жапқан эрозиялық-карсты депрессиясы алып жатыр. Олар көрші белдемдегі ярустармен (Арқалық, Ашұт, Терісаққан) жалғасқан.

Жатыс сипаты

Беткейлік кентасты қабаттың қалыңдығы әр түрлі пішінді келеді. Олардың мөлшері 125 м-ден 3547 м аралығында. Өндіруге болатын кен қабатының литологиялық құрамы тастан, борпылдақтан, сынып-уатылатын сазбалшықтан тұрады. Олардың қалыңдығы 1-6 м-дей.

Минералдары

Негізгі минералдары: гиббсит, каолинит, гематит. Кендердегі алюминий оксидінің (Al2O3) мөлшері – 41,1-50,3%, кремний диоксиді зиянды қосылысының (SіO2) мөлшері – 8,22-16,2%. Кен денелері бір-біріне жақын жатыр. Мұнда еліміздегі ең сапалы деген алюминий кентастары шоғырланған. Кентастар карьерлік әдіспен өндіріледі. Өнімі Павлодар алюминий зауытының шикізаты болып табылады.

Дереккөздер

Қазақстан Республикасының табиғаты, 7 том;

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Қазақстан Республикасының табиғаты, 7 том;