Алып планеталардың (Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун) өлшемдері мен массалары үлкен, ал орташа тығыздығы аз (ең азы - Сатурнда 0.7 г/cm3). Барлық алып планеталардың құрылымдары ұқсас: планетаның ішінде өте күшті гравитацияның нәтижесінде пайда болған онша үлкен емес қатты аумақ болады. Одан кейін сұйық газ тәріздес қабат келеді, ол бірте-бірте атмосфераға ауысады. Алып планеталардың атмосфералары олардың өздерімен бірге пайда болған. Алып планеталарда қатты беткі қабат жоқ.
Алып планеталар Күннен өте алыс қашықтықта жатыр. Жыл маусымдарының өзгеруіне қарамай олардағы температура әр уақытта төмен. Күннен алған энергиядан көп энергияны шығаратына байланысты ғалымдар алып планеталардың қойнауындағы заттардың температуралары жоғары болу керек деген ұйғарым жасап отыр.
Барлық алып планеталар серіктермен қоршалған. Мысалы, қазіргі таңда Юпитердің 95 серігі бар екені белгілі.
Алып планеталар сақиналарымен ерекшеленеді. Олар тек Сатурнда ғана емес, сонымен қатар Юпитерде 1979 жылы, Уранда 1977 жылы және Нептунда 1989 жылы табылды. Барлық алып планеталар өзіне тән әр түрлі сақина жүйелерімен толық қоршалған. 1989 жылы Нептунның үш сақинасы табылды. Оларды «Еркіндік, Теңдік, Бауырластық» деп атады. Юпитердің сақинасы өте орнықты. Нептун сақинасының Юпитер сақинасы мен Уран сақинасынан ерекше өзгешілігі бар. Олар жабық емес сегменттерден тұрады.
Алып планеталар өз осінен өте тез айналады (10-17 жер сағаты ішінде бір айналым жасайды) да, нэтижесінде қатты сығылады. Экваторлық және полярлық радиустарының айырымы өте үлкен, мысалы, Юпитерде ол 4400 км-ге тең. Оның үстіне алып планетарлық экваторлық аймақтары полярлық аймақтарына қарағанда тезірек айналады.
Барлық алып планеталардың маңында электромагниттік өрістер бар. Өйткені әр планетаның ішінде өткізгіш болып табылатын сұйық және қатты сутегі мен гелийде жүзіп жүрген өте тығыз зат бар.
Тағы қараңыз
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Alyp planetalardyn Yupiter Saturn Uran Neptun olshemderi men massalary үlken al ortasha tygyzdygy az en azy Saturnda 0 7 g cm3 Barlyk alyp planetalardyn kurylymdary uksas planetanyn ishinde ote kүshti gravitaciyanyn nәtizhesinde pajda bolgan onsha үlken emes katty aumak bolady Odan kejin sujyk gaz tәrizdes kabat keledi ol birte birte atmosferaga auysady Alyp planetalardyn atmosferalary olardyn ozderimen birge pajda bolgan Alyp planetalarda katty betki kabat zhok Zhogarydan tomenge Neptun Uran Saturn zhәne Yupiter masshtabtary saj emes Alyp planetalar Kүnnen ote alys kashyktykta zhatyr Zhyl mausymdarynyn ozgeruine karamaj olardagy temperatura әr uakytta tomen Kүnnen algan energiyadan kop energiyany shygaratyna bajlanysty galymdar alyp planetalardyn kojnauyndagy zattardyn temperaturalary zhogary bolu kerek degen ujgarym zhasap otyr Barlyk alyp planetalar seriktermen korshalgan Mysaly kazirgi tanda Yupiterdin 95 serigi bar ekeni belgili Alyp planetalar sakinalarymen erekshelenedi Olar tek Saturnda gana emes sonymen katar Yupiterde 1979 zhyly Uranda 1977 zhyly zhәne Neptunda 1989 zhyly tabyldy Barlyk alyp planetalar ozine tәn әr tүrli sakina zhүjelerimen tolyk korshalgan 1989 zhyly Neptunnyn үsh sakinasy tabyldy Olardy Erkindik Tendik Bauyrlastyk dep atady Yupiterdin sakinasy ote ornykty Neptun sakinasynyn Yupiter sakinasy men Uran sakinasynan erekshe ozgeshiligi bar Olar zhabyk emes segmentterden turady Alyp planetalar oz osinen ote tez ajnalady 10 17 zher sagaty ishinde bir ajnalym zhasajdy da netizhesinde katty sygylady Ekvatorlyk zhәne polyarlyk radiustarynyn ajyrymy ote үlken mysaly Yupiterde ol 4400 km ge ten Onyn үstine alyp planetarlyk ekvatorlyk ajmaktary polyarlyk ajmaktaryna karaganda tezirek ajnalady Barlyk alyp planetalardyn manynda elektromagnittik orister bar Өjtkeni әr planetanyn ishinde otkizgish bolyp tabylatyn sujyk zhәne katty sutegi men gelijde zhүzip zhүrgen ote tygyz zat bar Tagy karanyzErgezhejli planetalar