Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Басқа мағыналар үшін Абу-Даби (әмірлік) деген бетті қараңыз.Абу-Даби (араб.: ابوظبي , «гәзел әкесі») — Біріккен Араб Әмірліктері мен Абу-Даби әмірлігінің Ел ордасы, 67 мың км2 ауданды алып жатқан (ол федерацияның бүкіл аумағының 86%-ы) саяси және әкімшілік орталығы.
| Қала | ||||||
| Абу-Даби | ||||||
| ابوظبي | ||||||
| ||||||
| ||||||
| Әкімшілігі | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ел | ||||||
| Статусы | Астана | |||||
| Шейх | Халифа ибн Зайед ал-Нахиян | |||||
| Тарихы мен географиясы | ||||||
| Координаттары | 24°28′41″ с. е. 54°22′07″ ш. б. / 24.47806° с. е. 54.36861° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 24°28′41″ с. е. 54°22′07″ ш. б. / 24.47806° с. е. 54.36861° ш. б. (G) (O) (Я) | |||||
| Жер аумағы | 972 км² | |||||
| Орталығының биiктігі | 14 м | |||||
| Климаты | ||||||
| Уақыт белдеуі |
| |||||
| Тұрғындары | ||||||
| Тұрғыны | 1 145 000 адам (2017) | |||||
| Тығыздығы | 1,200 адам/км² | |||||
| Ресми тілі | ||||||
| Сандық идентификаторлары | ||||||
| Телефон коды | +9712 | |||||
| abudhabi.ae | ||||||
Абу-Даби шекарасы | ||||||
 Ортаққордағы санаты: Абу-Даби | ||||||
Географиясы
Материктен ширек километр орналасқан Парсы шығанағының солтүстік-шығыс бөлігінде аралда орналасқан. Арал материкпен үш үлкен көлік көпірімен жалғасып жатыр. (2010 жылдың соңындағы күйі бойынша)
Климаты
Мұнда климат ылғалды субтропиктік, сондықтан да жаз айларындағы ыстыққа шыдау өте қиын. Абу-Дабиде жауын өте сирек жауады, кейде қыс айларында (ақпан, наурыз) ғана жауады. Қыс мезгілдерінде ауа райы салқындау. Ең жылы уақыт - тамыз айы, орташа температура - +35,2 °C.
Мұнда жылына орта есеппен 13 мм ғана жауын-шашын түседі, бұл Еуропадағы 3-4 жауынды күнмен барабар.
Халқы
Абу-Даби БАӘ-нің құрамына кіретін әмірліктердің ең үлкені. Әмірлік Абу-Даби қаласының өзі және Аль-Айн (Абу-Дабиден 140 км жерде) мен (245 км) қала шұраттарынан құралады. Соңғы есептеулер бойынша әмірлік халқының саны 1108 мың адамды құрайды, оның жартысы Абу-Даби қаласында тұрады.
Жергілікті тұрғындар (арабтар) халықтың тек 20%-ын ғана құрайды. Қалада ең көп санды шетелдік қауымдар: үнділер, пәкстандықтар, басқа араб елдерінің азаматтары, ағылшындар тұрады. Жергілікті тұрғындардың басым көпшілігі банияз тайпасынан шыққандар.
Тілі
Ресми тілі — араб тілі болып табылады, астана тұрғындарының көпшілігі ағылшын тілінде еркін сөйлейді. Тұрғындардың негізгі көпшілігі сүннит бағытындағы исламды ұстанады. Дінге сенушілердің 20%-ына жуығы шииттерге жатады.
Транспорты
Көліктің негізгі түрі такси болып табылады. Автобус жүйесі де бар, кейбір аялдамалар салқындатылған. Ориталық автовокзалдан Әбу-Дабиге кіретін қалаларға (Аль-Айн, Медина Заед), сол сияқты басқа да әмірліктерге жүреді. 2015 жылы қолдануға берілуді жоспарлаған метро құрылысы жүргізілуде. Қалада заманауи жол төсемдерімен және әр бағытқа қарай үш жолақты қозғалыс орындарымен жабдықталған кең көшелері бар. Әдетте, оңтүстіктен солтүстікке қарай Жол созылып жатса, батыстан шығысқа қарай көше орын алған. Көшенің ортасында пальма отырғызылған бөлінген жолақ жатыр.
Экономикасы
Қаланың негізгі іскерлік өмірі Әбу-дабидің солтүстік бөлігіндегі бернеше орамнан кейін әдемі жағалауға жапсарласа орналасқан қала Корниште топтастырылған. Қаланың бұл бөлігі Әбу-Дабиді "Таяу Шығыстың Манхеттені" деген атауға іліктірген заманауи биік ғимараттар мен зеңгір үйлерімен ерекшеленеді. Қаланың қалған бөлігі - бұлар қамтамасыз етілген қалалықтаға арналған виллалар мен тауанхаустар. Қала өзінің заманауи келбетін XX ғасырдың 80-ші жылдарында сәулеттілігі мен құрылысы жағынан қуып жетіп оза түскен Дубайдан бұрын алған болатын.
Тарихы
Абу-Дабидің негізі 1761 жылы қаланды. Осы жерде б.з.д. 3 мың жыл бұрын болғандығы туралы археологиялық деректер бар. Жергілікті тұрғындардың арасында қаланың құрылу тарихы жөнінде әдемі бір аңыз тараған. Шұраттардың біріндегі аңшы арабтар қарақұйрықтың соңына түседі. Жануар шөл даламен ұзақ шиырлап, аңшыларды Парсы шығанағы жағалауына шығарады. Сол жерде суға секіріп, аралға жүзіп өтеді. Аңшылар қарақұйрықты қуа береді. Қарақұйрық оларды тұщы судың тамаша бұлағына алып келеді.
Аңшылар алғыс ретінде негізі салынған қонысты "қарақұйрық атасы" деп атады, ол арабша Абу-Даби дегенді білдіреді.
Абу Даби ұзақ уақыт бойы қамал бекінісі мен теңіз арасында орналасқан лашық үйлердің шағын шоғыры болып келеді.
Халықтың негізгі күнкөріс көзі балық ау лау мен маржан теру болды.
1950 жылы деген жерден мұнайдың бірінші ірі кен орны табылды.
Бүгінгі қала
Абу-Дабидің кішкентай қоныстан аспанмен тілдескен көп қабатты үйлері, ұшқыр магистралі, гүлденген бақтары мен тамаша бұрқақтары бар ең қазіргі заманғы мегаполиске айналауына бар жоғы үш онжылдық қажет болды. Абу-Дабиді Таяу шығыстың Манхэттені деп атайды. Абу-Дабидің ерекшелік белгісі астана орталығын безендіріп тұрған мешіттердің көптігі екендігін батыл мойындауға болады. Қаланың кез келген нүктесінен бірден бірнеше ғажап безендірілген мұнараларды көруге болады.
Сырттан келгендердің көпшілігі 10 км-ге созылып жатқан жағалауында болғанды ұнатады. Мұнда астанадағы 90 бұрқақтың арасында бірегей архитектура қолданылып жасалған: "Кофе ыдысы", "Аққу", "Жанартау", "Маржан" сияқты ең әйгілілері бар көпшілік бөлігі орналасқан. Абу-Даби — дүние жүзіндегі ең сән-салтанатты қалалардың бірі. Бұл мегаполисте ең қазіргі заманғы қала белгілері мен шығыстың бет-бейнесі таңғаларлықтай үйлесім тапқан. Орасан зор мұнаралар — көп қабатты ғимараттар, ұшқыр магистральдар жағалауда орналасқан гүлденген бақтар мен тамаша бұрқақтар мұнда мыңдаған туристерді тартады. Қалалық жеміс базары орталық алаңында, ал балық базары порттан алыс емес жерде орналасқан. Халида мен Хамдан сауда көшелері шығыстың шағын дүкендерін аралауды ұнататындар үшін жұмақ болып табылады.
Дереккөздер
- Қазіргі дүние географиясы: Хрестоматия. Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 11-сыныбына арналған оқу құралы. / Қ. Ахметов, Т. Увалиев, Г. Түсіпбекова. —Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-216-5
 | Бұл — география бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baska magynalar үshin Abu Dabi әmirlik degen betti karanyz Abu Dabi arab ابوظبي gәzel әkesi Birikken Arab Әmirlikteri men Abu Dabi әmirliginin El ordasy 67 myn km2 audandy alyp zhatkan ol federaciyanyn bүkil aumagynyn 86 y sayasi zhәne әkimshilik ortalygy ҚalaAbu DabiابوظبيTu EltanbasyӘkimshiligiEl BAӘ BAӘStatusyAstanaAbu DabiShejhHalifa ibn Zajed al NahiyanTarihy men geografiyasyKoordinattary24 28 41 s e 54 22 07 sh b 24 47806 s e 54 36861 sh b 24 47806 54 36861 G O Ya Koordinattar 24 28 41 s e 54 22 07 sh b 24 47806 s e 54 36861 sh b 24 47806 54 36861 G O Ya Zher aumagy972 km Ortalygynyn biiktigi14 mKlimatyaridUakyt beldeuiTurgyndaryTurgyny1 145 000 adam 2017 Tygyzdygy1 200 adam km Resmi tiliarabSandyk identifikatorlaryTelefon kody 9712abudhabi ae ar agyl Abu DabiAbu Dabi shekarasyOrtakkordagy sanaty Abu DabiҚala ortalygyGeografiyasyMaterikten shirek kilometr ornalaskan Parsy shyganagynyn soltүstik shygys boliginde aralda ornalaskan Aral materikpen үsh үlken kolik kopirimen zhalgasyp zhatyr 2010 zhyldyn sonyndagy kүji bojynsha KlimatyMunda klimat ylgaldy subtropiktik sondyktan da zhaz ajlaryndagy ystykka shydau ote kiyn Abu Dabide zhauyn ote sirek zhauady kejde kys ajlarynda akpan nauryz gana zhauady Қys mezgilderinde aua rajy salkyndau En zhyly uakyt tamyz ajy ortasha temperatura 35 2 C Munda zhylyna orta eseppen 13 mm gana zhauyn shashyn tүsedi bul Europadagy 3 4 zhauyndy kүnmen barabar HalkyAbu Dabi BAӘ nin kuramyna kiretin әmirlikterdin en үlkeni Әmirlik Abu Dabi kalasynyn ozi zhәne Al Ajn Abu Dabiden 140 km zherde men 245 km kala shurattarynan kuralady Songy esepteuler bojynsha әmirlik halkynyn sany 1108 myn adamdy kurajdy onyn zhartysy Abu Dabi kalasynda turady Zhergilikti turgyndar arabtar halyktyn tek 20 yn gana kurajdy Қalada en kop sandy sheteldik kauymdar үndiler pәkstandyktar baska arab elderinin azamattary agylshyndar turady Zhergilikti turgyndardyn basym kopshiligi baniyaz tajpasynan shykkandar Tili Resmi tili arab tili bolyp tabylady astana turgyndarynyn kopshiligi agylshyn tilinde erkin sojlejdi Turgyndardyn negizgi kopshiligi sүnnit bagytyndagy islamdy ustanady Dinge senushilerdin 20 yna zhuygy shiitterge zhatady TransportyҚala ortalygy Koliktin negizgi tүri taksi bolyp tabylady Avtobus zhүjesi de bar kejbir ayaldamalar salkyndatylgan Oritalyk avtovokzaldan Әbu Dabige kiretin kalalarga Al Ajn Medina Zaed sol siyakty baska da әmirlikterge zhүredi 2015 zhyly koldanuga beriludi zhosparlagan metro kurylysy zhүrgizilude Қalada zamanaui zhol tosemderimen zhәne әr bagytka karaj үsh zholakty kozgalys oryndarymen zhabdyktalgan ken kosheleri bar Әdette ontүstikten soltүstikke karaj Zhol sozylyp zhatsa batystan shygyska karaj koshe oryn algan Koshenin ortasynda palma otyrgyzylgan bolingen zholak zhatyr EkonomikasyҚalanyn negizgi iskerlik omiri Әbu dabidin soltүstik boligindegi berneshe oramnan kejin әdemi zhagalauga zhapsarlasa ornalaskan kala Kornishte toptastyrylgan Қalanyn bul boligi Әbu Dabidi Tayau Shygystyn Manhetteni degen atauga iliktirgen zamanaui biik gimarattar men zengir үjlerimen erekshelenedi Қalanyn kalgan boligi bular kamtamasyz etilgen kalalyktaga arnalgan villalar men tauanhaustar Қala ozinin zamanaui kelbetin XX gasyrdyn 80 shi zhyldarynda sәulettiligi men kurylysy zhagynan kuyp zhetip oza tүsken Dubajdan buryn algan bolatyn TarihyAbu Dabidin negizi 1761 zhyly kalandy Osy zherde b z d 3 myn zhyl buryn bolgandygy turaly arheologiyalyk derekter bar Zhergilikti turgyndardyn arasynda kalanyn kurylu tarihy zhoninde әdemi bir anyz taragan Shurattardyn birindegi anshy arabtar karakujryktyn sonyna tүsedi Zhanuar shol dalamen uzak shiyrlap anshylardy Parsy shyganagy zhagalauyna shygarady Sol zherde suga sekirip aralga zhүzip otedi Anshylar karakujrykty kua beredi Қarakujryk olardy tushy sudyn tamasha bulagyna alyp keledi Anshylar algys retinde negizi salyngan konysty karakujryk atasy dep atady ol arabsha Abu Dabi degendi bildiredi Abu Dabi uzak uakyt bojy kamal bekinisi men teniz arasynda ornalaskan lashyk үjlerdin shagyn shogyry bolyp keledi Halyktyn negizgi kүnkoris kozi balyk au lau men marzhan teru boldy 1950 zhyly degen zherden munajdyn birinshi iri ken orny tabyldy Bүgingi kalaAbu Dabidin kishkentaj konystan aspanmen tildesken kop kabatty үjleri ushkyr magistrali gүldengen baktary men tamasha burkaktary bar en kazirgi zamangy megapoliske ajnalauyna bar zhogy үsh onzhyldyk kazhet boldy Abu Dabidi Tayau shygystyn Manhetteni dep atajdy Abu Dabidin erekshelik belgisi astana ortalygyn bezendirip turgan meshitterdin koptigi ekendigin batyl mojyndauga bolady Қalanyn kez kelgen nүktesinen birden birneshe gazhap bezendirilgen munaralardy koruge bolady Syrttan kelgenderdin kopshiligi 10 km ge sozylyp zhatkan zhagalauynda bolgandy unatady Munda astanadagy 90 burkaktyn arasynda biregej arhitektura koldanylyp zhasalgan Kofe ydysy Akku Zhanartau Marzhan siyakty en әjgilileri bar kopshilik boligi ornalaskan Abu Dabi dүnie zhүzindegi en sәn saltanatty kalalardyn biri Bul megapoliste en kazirgi zamangy kala belgileri men shygystyn bet bejnesi tangalarlyktaj үjlesim tapkan Orasan zor munaralar kop kabatty gimarattar ushkyr magistraldar zhagalauda ornalaskan gүldengen baktar men tamasha burkaktar munda myndagan turisterdi tartady Қalalyk zhemis bazary ortalyk alanynda al balyk bazary porttan alys emes zherde ornalaskan Halida men Hamdan sauda kosheleri shygystyn shagyn dүkenderin aralaudy unatatyndar үshin zhumak bolyp tabylady DerekkozderҚazirgi dүnie geografiyasy Hrestomatiya Zhalpy bilim beretin mekteptin kogamdyk gumanitarlyk bagytyndagy 11 synybyna arnalgan oku kuraly Қ Ahmetov T Uvaliev G Tүsipbekova Almaty Mektep baspasy 2007 ISBN 9965 36 216 5 Bul geografiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi auystyru kazhet