Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Арчибальд Дуглас (ағылш. Archibald Douglas; 1489 жыл—1557 жыл), 1513 жылдан бастап 6- графы — шотландиялық барон, елде бірнеше рет билікті басып алған XVI ғасырдың басында ағылшынфильдік партияның жетекшісі.
| Арчибальд Дуглас ағылш. Archibald Douglas | |||
 | |||
 | |||
| Лауазымы | |||
|---|---|---|---|
| |||
| 1513 — 1557 | |||
| Ізашары | |||
| Ізбасары | |||
| |||
| 1526 — 1528 | |||
| Ізашары | , Глазго архиепископы | ||
| Ізбасары | , Глазго архиепископы | ||
| Өмірбаяны | |||
| Дүниеге келуі | 1489 , , Шотландия | ||
| Қайтыс болуы | 1557 | ||
| Династия | |||
| Әкесі | Джордж Дуглас, Ангус шебері | ||
| Анасы | Элизабет Драммонд | ||
| Жұбайы | Маргарет Хепбёрн (1509) Маргарита Тюдор (1514—1528) Маргарет Максвелл (1543) | ||
| Балалары | Джанет Дуглас Уильям Дуглас | ||
өңдеу  | |||
Арчибальд Дуглас немересі. Арчибальдтың әкесі Флодден түбіндегі шайқаста қайтыс болды, сосын ол атасы дүниеден өткен соң графтықтың мұрагері болды.
Маргарита Тюдормен некелесу
1514 жылы жас граф ағылшын королі қызы, Шотландия королі IV Джеймстің жесірі Маргарита Тюдорға үйленді. Бұл Дугласқа әлі жас V Джеймстің кезінде елдің үкіметін басқаруға мүмкіндік берді. Алайда, Маргарита мен Ангус қабылдаған, королевамен некелесуі және Англиямен жақындасуы, шотландтық барондардың ашуларына тиді. 1515 жылы Шотландияның регенті болып профранцуз бағытын жақтаушысы Джон Стюарт, Олбани герцогы сайланды және Ангус елден қуылды. Олбани татуластыру саясатын жүргізді, сол себептен көп ұзамай Арчибальд Дугласқа рақымшылық жасалып, Шотландияға оралды және тіпті регенттер кеңесіне кірді. Сол уақытта, күйеуін сатқындығымен қорланған Маргарита Тюдор ажырасу рәсімін дайындай бастады.
Олбани 1517–1521 жылдары Францияда болған кезеңде. Ангус қайтадан билікті басып алуға талпынып, ұзаққа созылған қақтығысты тудырды. Азаматтық соғыс қаупін Эдинбургты бақылау үшін Ангус пен Арран арасындағы қарулы қақтығыстар төндірді, тек регенттің қайтып келуі жағдайды тұрақтандырды.
Ангустың регенттігі
Сол уақытта, Ангус Флодденнің шайқасынан кейін қалыптасқан шотланд барондарының ағылшынфилдік партиясын басқарады. Бастапқыда Англияға бағдарлаушылардың саны көп болмады - Шотландияның Франциямен одақтастығына деген дәстүрлі айнымастық сақталды. Алайда оңтүстік көршісімен жақындасу идеясы біртіндеп мақұлдау күшейе түсті. Бұны Джон Мейджораның 1521 жылы жарияланған «Ұлы Британия» кітабы және шотланд ақсүйектерінің 1522–1523 жылдары Англияға қарсы Олбани герцогының әскери іс-шараларына қатысуына бас тартулары куәландырады. Проағылшын барондарды Англия королі VIII Генри белсенді қолдап, қаржыландырды.
Шотландтық ақсүйектер арасындағы ағылшынфильдіктің өсуі 1525 жылы Ангусқа төңкеріс жасауға мүмкіндік берді. Король Эдинбург қаласында Арчибальд Дугластың бақылауында болды, барлық жоғары лауазымдар Ангустың туыстарына және жақын адамдарына берілді. Бұл, әрине, шотланд ақсүйектерін наразылығын тудырды. Алайда, Ангусқа қарсы көтерілістің барлық әрекеттері жаншылдалып басылды. Тек 1528 жылғы мамырда патша Эдинбургтан қаша алды және шотланд ақсүйектерінің жасақтарын жинай алды. Король әскері астанаға кіріп, Ангусты ата қонысы қоршауға алды. 1528 жылғы 5 желтоқсада Дуглас капитуляциялауға мәжбүр болды, бірақ оған Англияға кетуге рұқсат етілді.
Тағы айтып кететін жайт ол, 1525–1528 жылдардағы Ангус билік еткен кезі олигархияны озбырлықпен басып алумен ғана емес: осы кезеңде талантты ұсақ дворяндар мен шағын шотландықтардың қоғамдық қызметіне белсенді қатыстыру уақыты болды, олардың көпшілігі өз лауазымдарын граф құлағаннан кейінде сақтап қалды. Тағы Ангус Англиямен шекаралас аймақтардағы анархияға ерекше бейімділігі бар барондар арасында тәртіпті қалпына келтіруге тырысқан.
Қайтып оралуы және Англиямен қарым-қатынасын үзуі
Шотландияға Ангус графы король V Джеймс қайтыс болғаннан кейін ғана 1543 жылы қайтып келді. Ол сол кезде Англияға бағдарлау саясатын жүргізген, басқаратын регенттік кеңеске кірді. VIII Генри нұсқауы бойынша, Ангус Шотландияның жаңа туған Мария Стюарт ханшайым мен Англия королінің ұлы некелерін қиюын ұйымдастырды. Алайда, 1544 жылы Шотландияда басқарған Франко-Шотландия одағының жақтаушылары келді, ал Ангус дереу лауазымынан босатылды.
Профранцуз партиясының 1544–1545 жылдардағы жеңісі Шотландияның аумағына ағылшындардың бірнеше рет басып енушілікке апарды. Ағылшындардың Лотиандағы Ангустың жерін талқандауы және Мелроуздегі Дугластар отбасылық мазарларын қорлауы графтың тағдырында радикалды айналымға әкелді: Арчибальд шотландтық қарсылық күштерін басқарып, 1545 жылғы 27 ақпанда ағылшын әскерлерін жеңді. Келесі жылы Ангус Франциядан субсидия алды және 1547 жылғы 10 қыркүйекте Пинки түбіндегі шайқаста шотландиялық авангардты басқарды.
Маргарита Тюдордан туған Арчибальд Дугластың қызы, жалғыз заңды баласы, , Шотландия королевасы Мария Стюарттың күйеуі, Генри Дарнли лордтың анасы болды.
Сыртқы сілтемелер
- The peerage.com сайтындағы Арчибальд Дуглас, 6-Ангус графы
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Archibald Duglas agylsh Archibald Douglas 1489 zhyl 1557 zhyl 1513 zhyldan bastap 6 grafy shotlandiyalyk baron elde birneshe ret bilikti basyp algan XVI gasyrdyn basynda agylshynfildik partiyanyn zhetekshisi Archibald Duglas agylsh Archibald DouglasLauazymyTu 6 1513 1557IzasharyIzbasaryShotlandiyanyn lord kanclery1526 1528Izashary Glazgo arhiepiskopyIzbasary Glazgo arhiepiskopyӨmirbayanyDүniege kelui 1489 1489 ShotlandiyaҚajtys boluy 1557 1557 DinastiyaӘkesi Dzhordzh Duglas Angus sheberiAnasy Elizabet DrammondZhubajy Margaret Hepbyorn 1509 Margarita Tyudor 1514 1528 Margaret Maksvell 1543 Balalary Dzhanet Duglas Uilyam Duglasondeu Archibald Duglas nemeresi Archibaldtyn әkesi Flodden tүbindegi shajkasta kajtys boldy sosyn ol atasy dүnieden otken son graftyktyn murageri boldy Margarita Tyudormen nekelesu1514 zhyly zhas graf agylshyn koroli kyzy Shotlandiya koroli IV Dzhejmstin zhesiri Margarita Tyudorga үjlendi Bul Duglaska әli zhas V Dzhejmstin kezinde eldin үkimetin baskaruga mүmkindik berdi Alajda Margarita men Angus kabyldagan korolevamen nekelesui zhәne Angliyamen zhakyndasuy shotlandtyk barondardyn ashularyna tidi 1515 zhyly Shotlandiyanyn regenti bolyp profrancuz bagytyn zhaktaushysy Dzhon Styuart Olbani gercogy sajlandy zhәne Angus elden kuyldy Olbani tatulastyru sayasatyn zhүrgizdi sol sebepten kop uzamaj Archibald Duglaska rakymshylyk zhasalyp Shotlandiyaga oraldy zhәne tipti regentter kenesine kirdi Sol uakytta kүjeuin satkyndygymen korlangan Margarita Tyudor azhyrasu rәsimin dajyndaj bastady Olbani 1517 1521 zhyldary Franciyada bolgan kezende Angus kajtadan bilikti basyp aluga talpynyp uzakka sozylgan kaktygysty tudyrdy Azamattyk sogys kaupin Edinburgty bakylau үshin Angus pen Arran arasyndagy karuly kaktygystar tondirdi tek regenttin kajtyp kelui zhagdajdy turaktandyrdy Angustyn regenttigiSol uakytta Angus Floddennin shajkasynan kejin kalyptaskan shotland barondarynyn agylshynfildik partiyasyn baskarady Bastapkyda Angliyaga bagdarlaushylardyn sany kop bolmady Shotlandiyanyn Franciyamen odaktastygyna degen dәstүrli ajnymastyk saktaldy Alajda ontүstik korshisimen zhakyndasu ideyasy birtindep makuldau kүsheje tүsti Buny Dzhon Mejdzhoranyn 1521 zhyly zhariyalangan Ұly Britaniya kitaby zhәne shotland aksүjekterinin 1522 1523 zhyldary Angliyaga karsy Olbani gercogynyn әskeri is sharalaryna katysuyna bas tartulary kuәlandyrady Proagylshyn barondardy Angliya koroli VIII Genri belsendi koldap karzhylandyrdy Shotlandtyk aksүjekter arasyndagy agylshynfildiktin osui 1525 zhyly Anguska tonkeris zhasauga mүmkindik berdi Korol Edinburg kalasynda Archibald Duglastyn bakylauynda boldy barlyk zhogary lauazymdar Angustyn tuystaryna zhәne zhakyn adamdaryna berildi Bul әrine shotland aksүjekterin narazylygyn tudyrdy Alajda Anguska karsy koterilistin barlyk әreketteri zhanshyldalyp basyldy Tek 1528 zhylgy mamyrda patsha Edinburgtan kasha aldy zhәne shotland aksүjekterinin zhasaktaryn zhinaj aldy Korol әskeri astanaga kirip Angusty ata konysy korshauga aldy 1528 zhylgy 5 zheltoksada Duglas kapitulyaciyalauga mәzhbүr boldy birak ogan Angliyaga ketuge ruksat etildi Tagy ajtyp ketetin zhajt ol 1525 1528 zhyldardagy Angus bilik etken kezi oligarhiyany ozbyrlykpen basyp alumen gana emes osy kezende talantty usak dvoryandar men shagyn shotlandyktardyn kogamdyk kyzmetine belsendi katystyru uakyty boldy olardyn kopshiligi oz lauazymdaryn graf kulagannan kejinde saktap kaldy Tagy Angus Angliyamen shekaralas ajmaktardagy anarhiyaga erekshe bejimdiligi bar barondar arasynda tәrtipti kalpyna keltiruge tyryskan Қajtyp oraluy zhәne Angliyamen karym katynasyn үzuiShotlandiyaga Angus grafy korol V Dzhejms kajtys bolgannan kejin gana 1543 zhyly kajtyp keldi Ol sol kezde Angliyaga bagdarlau sayasatyn zhүrgizgen baskaratyn regenttik keneske kirdi VIII Genri nuskauy bojynsha Angus Shotlandiyanyn zhana tugan Mariya Styuart hanshajym men Angliya korolinin uly nekelerin kiyuyn ujymdastyrdy Alajda 1544 zhyly Shotlandiyada baskargan Franko Shotlandiya odagynyn zhaktaushylary keldi al Angus dereu lauazymynan bosatyldy Profrancuz partiyasynyn 1544 1545 zhyldardagy zhenisi Shotlandiyanyn aumagyna agylshyndardyn birneshe ret basyp enushilikke apardy Agylshyndardyn Lotiandagy Angustyn zherin talkandauy zhәne Melrouzdegi Duglastar otbasylyk mazarlaryn korlauy graftyn tagdyrynda radikaldy ajnalymga әkeldi Archibald shotlandtyk karsylyk kүshterin baskaryp 1545 zhylgy 27 akpanda agylshyn әskerlerin zhendi Kelesi zhyly Angus Franciyadan subsidiya aldy zhәne 1547 zhylgy 10 kyrkүjekte Pinki tүbindegi shajkasta shotlandiyalyk avangardty baskardy Margarita Tyudordan tugan Archibald Duglastyn kyzy zhalgyz zandy balasy Shotlandiya korolevasy Mariya Styuarttyn kүjeui Genri Darnli lordtyn anasy boldy Syrtky siltemelerThe peerage com sajtyndagy Archibald Duglas 6 Angus grafy