Хасидизм

Хасидизм - еврейше - дін ұстаушы - еврей қауымдары еңбекші кедей топтарының ақшалы плутократия мен раввиндер еврей дін басылары қауымдарындағы озбырлыққа қарсы наразылық ретінде 18 ғасырда Польша мен Россия еврейлері арасында пайда болған діни қозғалыс. Хасидизмнің негізін салушы Израйль Бешт 1700-1760 болды. Бешттің ілімі дін басылары іліміне қарама-қарсы қойылды және олардың ықпалын жоюға бағытталды, көбіне - көп каббалға сүйенді және шектен тыс мистицизммен көзге түсті. Ол құдайдан тыс және одан басқа ештеңе де жоқ, одан құдайға құлшылық етудің, құдайдың құдіреттері мен кереметтерін танып білуді және құдаймен қосылуды мақсат ете отырып, адам дүниеде ерекше орын алады, ал, түптеп келгенде, бұл мақсатқа раввиндер талап ететіндей Таурат пен Талмудты оқумен емес, керісенше, беріле құлшылық етумен, діни өсиеттерді ыждағатты орындаумен - тақуалық мінез-құлықпен жетуге болады деп үйретті. Бешттің ілімі бұқараны белсенді күреске бағыттамағаны былай тұрсын, оның дұшпаны болды. Кейіннен Хасидизм өзінің іліміне табиғаттан тыс күші бар дарынды адам ретінде цадик дінді уағыздаушы туралы реакциялық идеяны қосты. Цадиктер де, раввиндер сияқты, революциялық қозғалысқа фанатиктік өшпенділікпен қарады. Хасидизмді неғұрлым жігерлі жақтаушылар қазіргі кезде Израиль мемлекетін мекен етіп алды. Хасидизм діни фанатизмді, орта ғасырлық нанымдарды, барлық прогресс атаулыға дұшпандықты дарытып, таратуда.

Дереккөздер

1. “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
2. Д. Мадеев, Е. Сапуанов «Атеистің қалта сөздігі» Алматы «Қазақстан» 1988 жыл, 288 бет