Маслоудың қажетсіну пирамидасы (ағылш. Maslow's hierarchy of needs) — американ психологі Абрахам Маслоу ұсынған адам қажетсінуін сипаттайтын иерархиялық моделдің жалпы атауы. 1943 ж. Маслоудың "Psychological Review" журналында басылып шыққан "Адам мотивациясының теориясы" ("A Theory of Human Motivation") атты кітабында бұл идея қарастырылған боалтын.
Маслоу бұл идеясын адамның ішкі құмарлықтарына бақылау жасау барысында қалыптастырған. Оның бұл теориясы адам дамуы психологиясындағы басқа теориялармен қатарласып, адам өсуі мен жетілуінің сатыларын айқындайды. Ол қоғамдық жалпы қажетсінуді сипаттайтын классификация жүйесін жасайды және оны тәжірибеден келген сезімдермен толықтырады. Маслоудың қажетсіну иерархиясы адамның не үшін мәлім әрекеттерге ниеттенетінін оның түрлі деңгейдегі талап-тілектерімен түсіндіреді. Ол "Физиологиялық", "Қауіпсіздік", "Иелік және махаббат", "Қоғамдық қажетсіну, немесе Құрметтелу" және "Өзін-актуалдау" секілділер арқылы адамды әрекетке салған мотивацияны түсіндіреді.
Маслоудың түсіндіруі бойынша, әрбір саты келесі сатыға көтерілу үшін, алдыңғы саты толық орындалуы, алдыңғы қажетсіну толық қанағаттануы керек.
Адамның бес қажетсінуінің иерархиясы
Маслоудың тұжырымдары толығырақ 1954 жылы "Мотивация және кісілік" (Motivation and Personality) атты кітабында қарастырылған. The hierarchy remains a very popular framework in research, management training Маслоу ұсынған адамның бұл қажеттсіну пирамидасы өте қарапайым, бірақ нақты және өзекті.
Осы пирамиданың астындағы екі сатысы - жан бағу және қауіпсіздік адам өмірінің төменгі қажеті, басқасының бәрі осы екеуін алғышарт етеді. Тыныс алу, тамақ жеу, ұйықтау, шабуылға ұшырамау секілділер болмаса, қалғаны болмайды.
Ал, қарны тойып, жаны бағылып, өзін қауіпсіз сезінгендердің ары қарай эмоциялық қажеттіліктері ояна бастайды: қуанғысы, күлгісі, достасқысы, сүйгісі, рахаттанғысы келеді. Бүл үшінші саты.
Сосын адамдар ендігі жерде Қошаметтелгісі келеді. Бұл төртінші деңгей. Қоғамым мені білсе дейді, қоғамдағылар мен туралы жақсы сөздер айтса екен дейді - міне соны аңсайды. Ол адамдардан құрмет, қошамет аңсайды, мақтау дәметеді, дәріптеу күтеді.
Жер шарындағы көп санды адамның өмірге қояр негізгі талабы осы төрт деңгейден көп ұзай қоймайды. Олар үшін тірі жүрсе болды, ішіп-жеп игіліктенсе болды, қауіпсіз болса болды, күлді-көмеш рахатқа батса болды, ары болғанда айналасындағы адамдар оны мақтап-қошаметтесе болды, одан ары жоғарғыға басын қатырмайды.
Дегенмен адамдардан озып шығатын адамдар бар, олар жан бағу мен қауіпсіздікті, көңіл қуанышы мен қошаметті негізгі мақсат көрмейді, жай ғана қажетті шарт көреді. Олар төменнен қол үзбейді, бірақ оны одан да жоғары деңгейге талпынудың сатысы етеді.
Бұл ең жоғары деңгей Өзін актуализациялау. Олар өздерінің потенциялын түгел оятады, ол жай ғана құрмет-қошамет күту емес, қайта түбегейлі актуалды адам болу, шынымен маңызды, қажетті, кем болса болмайтын адам болу, өмірде өзін нағыз адам етіп қайта жарату, жоғары қабілеті арқылы ең жоғары деңгейдегі іс тындырған толық адам болу.
Әрине, көп адам үшін бұлай болу ертегі құсап көрінеді. Бірақ сондай деңгейге жеткен адамдар әлемде бар.
Қажетсіну пирамидасының басқа нұсқалары
Алғашқы нұсқасы:
- Физиологиялық: аштық, шөл, жыныстық қатынасқа талпыныс және т.б.
- Қауіпсіздік: өмір сүруге қауіпсіздік, комфорт, өмір сүру жағдайларының тұрақтылығы.
- Әлеуметтік: әлеуметтік байланыс, тілдесу, жақындық, басқаға және өзіне көңіл бөлу, бірге жұмыс істеу.
- Абыройлық: өзіне құрмет, сырт адамдардан құрметке ие болу, басқалар мойындап абыройлы болу, табысқа жету мен жоғары баға алу, қызметте өсу.
- Рухани: тану, өзін орнын табу, өзіндік сипаттау, өзін өзі тану.
Одан толығырақ санатталған иерархия да бар. Жүйеде жеті деңгейлі (приоритеттер) қажеттілік бар:
- Физиологиялық (ең төменгі)
- Қауіпсіздік
- Иелеу/Махаббат
- Құрмет
- Білім алу
- Эстетикалық
- Өзінің маңызын түсіну
Әр деңгей іске асқанда, келесі деңгей маңызға ие болады. Бірақ бұл алдыңғы қажеттілік маңызын жоғалтты дегенді білдірмейді. Сонымен қатар әр деңгей тұрақты приоритеті, орны болмайды пирамидаға сәйкес, яғни әр адамға әр қандай қажеттілік маңыздылығы әр түрлі.
Дереккөздер
- Maslow, Abraham. Oxford US English dictionary. Басты дереккөзінен мұрағатталған 14 қаңтар 2014. Тексерілді, 14 қаңтар 2014.
- Maslow, A.H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370–96. Retrieved from http://psychclassics.yorku.ca/Maslow/motivation.htm
- Maslow A Motivation and personality — New York, NY: Harper, 1954. — ISBN 978-0-06-041987-5.
- Kremer, William Kremer. Abraham Maslow and the pyramid that beguiled business (31 August 2013). Тексерілді 1 қыркүйектің 2013.
- Maslow's Hierarchy of Needs
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Masloudyn kazhetsinu piramidasy agylsh Maslow s hierarchy of needs amerikan psihologi Abraham Maslou usyngan adam kazhetsinuin sipattajtyn ierarhiyalyk modeldin zhalpy atauy 1943 zh Masloudyn Psychological Review zhurnalynda basylyp shykkan Adam motivaciyasynyn teoriyasy A Theory of Human Motivation atty kitabynda bul ideya karastyrylgan boaltyn Maslou bul ideyasyn adamnyn ishki kumarlyktaryna bakylau zhasau barysynda kalyptastyrgan Onyn bul teoriyasy adam damuy psihologiyasyndagy baska teoriyalarmen katarlasyp adam osui men zhetiluinin satylaryn ajkyndajdy Ol kogamdyk zhalpy kazhetsinudi sipattajtyn klassifikaciya zhүjesin zhasajdy zhәne ony tәzhiribeden kelgen sezimdermen tolyktyrady Masloudyn kazhetsinu ierarhiyasy adamnyn ne үshin mәlim әreketterge niettenetinin onyn tүrli dengejdegi talap tilekterimen tүsindiredi Ol Fiziologiyalyk Қauipsizdik Ielik zhәne mahabbat Қogamdyk kazhetsinu nemese Қurmettelu zhәne Өzin aktualdau sekildiler arkyly adamdy әreketke salgan motivaciyany tүsindiredi Masloudyn tүsindirui bojynsha әrbir saty kelesi satyga koterilu үshin aldyngy saty tolyk oryndaluy aldyngy kazhetsinu tolyk kanagattanuy kerek Adamnyn bes kazhetsinuinin ierarhiyasyMasloudyn tuzhyrymdary tolygyrak 1954 zhyly Motivaciya zhәne kisilik Motivation and Personality atty kitabynda karastyrylgan The hierarchy remains a very popular framework in research management training Maslou usyngan adamnyn bul kazhettsinu piramidasy ote karapajym birak nakty zhәne ozekti Osy piramidanyn astyndagy eki satysy zhan bagu zhәne kauipsizdik adam omirinin tomengi kazheti baskasynyn bәri osy ekeuin algyshart etedi Tynys alu tamak zheu ujyktau shabuylga ushyramau sekildiler bolmasa kalgany bolmajdy Al karny tojyp zhany bagylyp ozin kauipsiz sezingenderdin ary karaj emociyalyk kazhettilikteri oyana bastajdy kuangysy kүlgisi dostaskysy sүjgisi rahattangysy keledi Bүl үshinshi saty Sosyn adamdar endigi zherde Қoshamettelgisi keledi Bul tortinshi dengej Қogamym meni bilse dejdi kogamdagylar men turaly zhaksy sozder ajtsa eken dejdi mine sony ansajdy Ol adamdardan kurmet koshamet ansajdy maktau dәmetedi dәripteu kүtedi Zher sharyndagy kop sandy adamnyn omirge koyar negizgi talaby osy tort dengejden kop uzaj kojmajdy Olar үshin tiri zhүrse boldy iship zhep igiliktense boldy kauipsiz bolsa boldy kүldi komesh rahatka batsa boldy ary bolganda ajnalasyndagy adamdar ony maktap koshamettese boldy odan ary zhogargyga basyn katyrmajdy Degenmen adamdardan ozyp shygatyn adamdar bar olar zhan bagu men kauipsizdikti konil kuanyshy men koshametti negizgi maksat kormejdi zhaj gana kazhetti shart koredi Olar tomennen kol үzbejdi birak ony odan da zhogary dengejge talpynudyn satysy etedi Bul en zhogary dengej Өzin aktualizaciyalau Olar ozderinin potenciyalyn tүgel oyatady ol zhaj gana kurmet koshamet kүtu emes kajta tүbegejli aktualdy adam bolu shynymen manyzdy kazhetti kem bolsa bolmajtyn adam bolu omirde ozin nagyz adam etip kajta zharatu zhogary kabileti arkyly en zhogary dengejdegi is tyndyrgan tolyk adam bolu Әrine kop adam үshin bulaj bolu ertegi kusap korinedi Birak sondaj dengejge zhetken adamdar әlemde bar Қazhetsinu piramidasynyn baska nuskalaryAlgashky nuskasy Fiziologiyalyk ashtyk shol zhynystyk katynaska talpynys zhәne t b Қauipsizdik omir sүruge kauipsizdik komfort omir sүru zhagdajlarynyn turaktylygy Әleumettik әleumettik bajlanys tildesu zhakyndyk baskaga zhәne ozine konil bolu birge zhumys isteu Abyrojlyk ozine kurmet syrt adamdardan kurmetke ie bolu baskalar mojyndap abyrojly bolu tabyska zhetu men zhogary baga alu kyzmette osu Ruhani tanu ozin ornyn tabu ozindik sipattau ozin ozi tanu Maslou piramidasy Odan tolygyrak sanattalgan ierarhiya da bar Zhүjede zheti dengejli prioritetter kazhettilik bar Fiziologiyalyk en tomengi Қauipsizdik Ieleu Mahabbat Қurmet Bilim alu Estetikalyk Өzinin manyzyn tүsinu Әr dengej iske askanda kelesi dengej manyzga ie bolady Birak bul aldyngy kazhettilik manyzyn zhogaltty degendi bildirmejdi Sonymen katar әr dengej turakty prioriteti orny bolmajdy piramidaga sәjkes yagni әr adamga әr kandaj kazhettilik manyzdylygy әr tүrli DerekkozderMaslow Abraham Oxford US English dictionary Basty derekkozinen muragattalgan 14 kantar 2014 Tekserildi 14 kantar 2014 Maslow A H 1943 A theory of human motivation Psychological Review 50 4 370 96 Retrieved from http psychclassics yorku ca Maslow motivation htm Maslow A Motivation and personality New York NY Harper 1954 ISBN 978 0 06 041987 5 Kremer William Kremer Abraham Maslow and the pyramid that beguiled business 31 August 2013 Tekserildi 1 kyrkүjektin 2013 Maslow s Hierarchy of Needs