Қазақ газ өңдеу зауыты 1973 жылы Жаңаөзен қаласында ашылды Зауыт газды төменгі температуралық конденсациялық әдіспен өңд

«Қазақ газ өңдеу зауыты» - 1973 жылы Жаңаөзен қаласында ашылды. Зауыт газды төменгі температуралық конденсациялық әдіспен өңдеп, шикізаттар шығарады. Ол жылына 3400 млн. м3 газды өңдейді. Кейінгі жылдары Өзен, Жетібай мұнай өндіру басқармаларынан және Маңғыстау газ өндіру басқармаларынан келген газдарды өңдеп, онан 2,0 млрд. м³ сұйық көміртекті шикізаттар өңдейтін технологиялық қуаттар жұмыс істейді. Осымен қатар зауытта жыл сайын 606 мың т фракцияланған сұйық көміртектері дайындалып, онан этан, пропан, , газдан жасалған бензин және тазартылған құрғақ газ өнімдері өндіріледі. Пропан, этан фракцияларын Ақтаудағы пластмасса зауыты шикізат ретінде қолданып, этаннан төзімді материалдарын дайындайды. Этан Жаңаөзендегі зауыттан Ақтаудағы пластмасса зауытына дейін құбыр арқылы тасымалданады. 1991 жылдан Қазақ газ өңдеу зауыты көмірсутекті шығарады, ал кейбір өнім түрлерін шет елдерге сатады.

Тарихы

1971 жылдың наурызында -ның XXIV съезді өтті. «Өзен» мұнай кенінің пайдалануында алынатын жолай-мұнай газын пайдалану мақсатында съездің нұсқауымен Манғышлақта газ өндейтін зауыттың құрылысы жөнiнде шешім қабылданды.

1972 жыл - құрылыстың алғашқы кезеңі. Қазақстанда және Манғышлақтағы алғашқы газ өндейтін зауытын салуға бүкіл Кеңес Одағы көмек көрсетті. 100-ден аса кәсіпорындарындан жабдықтаулар жіберіліп, он шақты жобалы институттар техникалық құжаттамаларды дайындады, барлық кеңес республикаларынан мамандар келді. Қазақ газ өндеу зауытына Грозный МӨЗ-ынан, ГӨЗ-нан, ГӨЗ-дерінен мамандар жіберілді. химкомбинатынан газды қайта өңдеу және газ мотокомпрессорларын пайдалану бойынша мамандары келді.

1973 жылдың маусымында №1 компрессорлық цехі, сұйылтылған газды қоймасы жұмыс жасайтын газды қайта өңдеу цехінің бірінші блогы және қосалқы объектілерімен бірге жылына 0,5 млрд./м³ қуаттылығымен ҚазГӨЗ бірінші рет пайдалануға берілді.

1974 жылдың 21 қаңтары ҚазГӨЗ тұтынушыларға өзінің алғашқы өнімін – техникалық пропан-бутанды 15 теміржолдық цистерналар арқылы Гурьевтің химия зауыты мен Салават мұнай-химия комбинатына (Башқұртстан) жеткізді. Сол күннен халық шаруашылығының мұқтаждығы үшін сұйытылған көмірсутек жүйелі жеткізіле басталды.

1974 жылдың қыркүйегі Газды қайта өңдеу цехінің екінші блогы ашылды. Газды алу қуаты жылына 1,5 млрд./м³ дейін өсіп, қайта өңдеу - жылына 1 млрд./м³ дейін жетті. Зауыттың екінші ретінің құрылысы басталды.

1975 жылдың 2 шілдесі зауыттың іске қосу күнінен бастап 1 миллиард/м³ жолай-мұнай алынды.

Дереккөздер

«Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007
«Қазақ Совет энциклопедиясы» (12 томдық), Алматы, 1972 – 1978;
Маңғыстау энциклопедиясы, Алматы, 1997;
«Қазақ тілі» энциклопедиясы, Алматы, 1998;
«Атырау» энциклопедиясы, Алматы, 2000;
«Қазақ әдебиеті» энциклопедиясы, Алматы, 2001;
«Қазақ өнері» энциклопедиясы, Алматы, 2002;
«Батыс Қазақстан облысы» энциклопедиясы, Алматы, 2002;
«Қазақстанның қорықтары мен ұлттық бақтары», Алматы, 2006;
«Красная книга Казахстана», Алматы, 2006;
«Маңғыстау өсімдіктерінің каталогы», Ақтау, 2006;
«Қазақстан» ұлттық энциклопедиясы (10 томдық), Алматы, 1998 – 2007.

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] «Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007

[2] «Қазақ Совет энциклопедиясы» (12 томдық), Алматы, 1972 – 1978;

[3] Маңғыстау энциклопедиясы, Алматы, 1997;

[4] «Қазақ тілі» энциклопедиясы, Алматы, 1998;

[5] «Атырау» энциклопедиясы, Алматы, 2000;

[6] «Қазақ әдебиеті» энциклопедиясы, Алматы, 2001;

[7] «Қазақ өнері» энциклопедиясы, Алматы, 2002;

[8] «Батыс Қазақстан облысы» энциклопедиясы, Алматы, 2002;

[9] «Қазақстанның қорықтары мен ұлттық бақтары», Алматы, 2006;

[10] «Красная книга Казахстана», Алматы, 2006;

[11] «Маңғыстау өсімдіктерінің каталогы», Ақтау, 2006;

[12] «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясы (10 томдық), Алматы, 1998 – 2007.