Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
КСРО үкіметі (кеңес үкіметі, КСР Одағының үкіметі) — Кеңестік Социалистік Республикалар Одағының жалпы әкімшілік құзыретіндегі мемлекеттік басқарудың орталық органының жалпылама атауы.
Кеңес дәуірінде белгілі бір мекеменің ресми атауы ретінде «КСРО үкіметі» терминін қолданғанда оның емлесі бас әріптермен жазылатын. Кеңес Одағы мәнмәтіндегі «үкімет», «кеңестік үкімет» тіркестері және олардың туындылары бұрын қолданылған және қазіргі уақытта, әдетте, көбінесе КСРО мемлекеттік билік пен басқарудың бүкіл жиынтығына сілтеме жасау үшін - бейресми түрде қолданылады.
Әртүрлі жылдар ішінде КСРО үкіметі келесідей аталды:
- 1922 жылы 30 желтоқсаны — 1923 жылы 6 шілдесі — ;
- 1923 жылы 6 шілдесі — 1946 жылы 15 наурызы — КСРО халық комиссарлар кеңесі;
- 1946 жылы 15 наурызы — 1991 жылы 14 қаңтары — ;
- 1991 жылы 14 қаңтары — 26 желтоқсаны — ;
- 1991 жылы 28 тамызы — 20 қыркүйегі — ;
- 1991 жылы 20 қыркүйегі — 14 қарашасы — ;
- 1991 жылы 14 қарашасы — 26 желтоқсаны — .
Терминнің шығу тарихы
«Үкімет» сөзі да, 1924 жылғы КСРО Конституциясында да кездеспейді; дегенмен, КСРО Халық Комиссарлары Кеңесінің ресми баспа басылымдарының атауларында «Кеңестік Социалистік Республикалар Одағының Үкіметі» деген тіркес олардың бүкіл өмір сүрген уақытында (1924 жылдан бастап 1946 жылға дейін) қолданылған. Тек 1936 жылы КСРО Конституциясының қабылдануымен ғана бұл термин ресми КСРО Халық Комиссарлар Кеңесін «КСРО Үкіметі» деп аталуында қолданысқа енді. 1977 жылғы Конституцияда бұл дәстүр сақталды; елдің негізгі заңының мәтінінде «КСРО Министрлер Кеңесі» және «КСРО Үкіметі» деген атаулар синоним ретінде қолданылған. 1990 жылы 26 желтоқсанда КСРО Конституциясынан бұл термин жойылды, бірақ оны қолдану тәжірибесі сақталды. Сонымен, «КСРО Министрлер Кабинетi туралы» 1991 жылғы 20 наурыздағы № 2033-1 КСРО Заңында КСРО Министрлер Кабинетi КСРО Үкiметi деп аталады.
Бағыныштылық және мәртебесі
КСРО үкіметін елдің мемлекеттік билігінің жоғарғы органдары – КСРО ОАК (1923-1938 жж.), КСРО Жоғарғы Кеңесінен (1938-1991 жж.) құрылып тікелей осы органдарға, сондай-ақ КСРО Президентіне (1990-1991 жж.) есеп берді.
1936-1990 жылдар аралығында КСРО Үкіметі Кеңес Одағында мемлекеттік басқарудың жоғары органы мәртебесіне ие болды.
Үкімет басшысы
Кеңес Одағы үкіметінің басшысы лауазымы басқа елдердегі премьер-министрдің қызметімен көп жағдайда ұқсас болды. Әртүрлі жылдары КСРО үкіметі басшысының өкілеттігі өзгеріп отырды, бірақ тұтастай алғанда бұл лауазымды атқарған адам КСРО үкіметінің қызметіне жетекшілік етті, оларды үкімет құрамына енгізу үшін кадрларды жинады және басқару құқығына ие болды және шұғыл жағдайларда мемлекеттік басқарудың жекелеген мәселелері бойынша шешімдер қабылдау құқығы болды. Үкімет басшысының орталық мемлекеттік органдардың басшыларын өз бетінше тағайындауға және қызметтен босатуға құқығы болмады; бұл құқық заң шығарушы биліктің жоғарғы органына тиесілі болды.
Кеңес үкіметінің басшысын тағайындауды КСРО-ның жоғары мемлекеттік органы – КСРО ОАК (1923-1938 жж.), ал 1938-1990 жылдары – КСРО Жоғарғы Кеңесі жүзеге асырды. 1990 жылдан бастап үкімет пен оның басшысы тікелей КСРО Президентіне есеп бере бастады, алайда үкімет басшысын қызметке тағайындау КСРО Жоғарғы Кеңесімен келісуді қажет етті.
КСРО мемлекеттік басқарманың орталық органдары
КСРО мемлекеттік басқарудың орталық органдары Кеңес Одағының мемлекеттік басқару жүйесінің өзегі болды. КСРО орталық мемлекеттік органдарының жүйесіне келесі мекемелер кірді:
- жалпы басқару құзыретінің жоғарғы орталық органы (КСРО үкіметі)
- салалық және қызметтік басқарманың орталық органдары ( (1922–46), (1946–91), мен )
КСРО үкіметі салалық және қызметтік басқарма орталық органдарының басшылары мен үкіметтің кейбір мекемелерінің басшыларынан құрылды.
- КСРО үкіметінің мекемелері
КСРО үкіметі одақтық үкіметке жүктелген КСРО Конституциясы және елдің басқа заңдарының атқарымдарын жүзеге асыру үшін қажетті мемлекеттік мекемелерді (бюроларды, инспекцияларды, комиссияларды, комитеттерді, басқармаларды, агенттіктерді және т.б.) құруға, қайта құруға және таратуға конституциялық құқыққа ие болды. КСРО үкіметінің құрамына үкіметке бағынатын мемлекеттік басқару органдарының көзқарасы бойынша кейбір маңызды басшылары — мысалы, Жоғары білім жөніндегі комитетінің (1936-46), (1957-91) және т.б. басшылары кірді.
Тағы қараңыз
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
KSRO үkimeti kenes үkimeti KSR Odagynyn үkimeti Kenestik Socialistik Respublikalar Odagynyn zhalpy әkimshilik kuzyretindegi memlekettik baskarudyn ortalyk organynyn zhalpylama atauy 1923 1991 zhzh KSRO үkimetinin basty nyshany retinde pajdalanyldy Kenes dәuirinde belgili bir mekemenin resmi atauy retinde KSRO үkimeti terminin koldanganda onyn emlesi bas әriptermen zhazylatyn Kenes Odagy mәnmәtindegi үkimet kenestik үkimet tirkesteri zhәne olardyn tuyndylary buryn koldanylgan zhәne kazirgi uakytta әdette kobinese KSRO memlekettik bilik pen baskarudyn bүkil zhiyntygyna silteme zhasau үshin bejresmi tүrde koldanylady Әrtүrli zhyldar ishinde KSRO үkimeti kelesidej ataldy 1922 zhyly 30 zheltoksany 1923 zhyly 6 shildesi 1923 zhyly 6 shildesi 1946 zhyly 15 nauryzy KSRO halyk komissarlar kenesi 1946 zhyly 15 nauryzy 1991 zhyly 14 kantary 1991 zhyly 14 kantary 26 zheltoksany 1991 zhyly 28 tamyzy 20 kyrkүjegi 1991 zhyly 20 kyrkүjegi 14 karashasy 1991 zhyly 14 karashasy 26 zheltoksany Terminnin shygu tarihy Үkimet sozi da 1924 zhylgy KSRO Konstituciyasynda da kezdespejdi degenmen KSRO Halyk Komissarlary Kenesinin resmi baspa basylymdarynyn ataularynda Kenestik Socialistik Respublikalar Odagynyn Үkimeti degen tirkes olardyn bүkil omir sүrgen uakytynda 1924 zhyldan bastap 1946 zhylga dejin koldanylgan Tek 1936 zhyly KSRO Konstituciyasynyn kabyldanuymen gana bul termin resmi KSRO Halyk Komissarlar Kenesin KSRO Үkimeti dep ataluynda koldanyska endi 1977 zhylgy Konstituciyada bul dәstүr saktaldy eldin negizgi zanynyn mәtininde KSRO Ministrler Kenesi zhәne KSRO Үkimeti degen ataular sinonim retinde koldanylgan 1990 zhyly 26 zheltoksanda KSRO Konstituciyasynan bul termin zhojyldy birak ony koldanu tәzhiribesi saktaldy Sonymen KSRO Ministrler Kabineti turaly 1991 zhylgy 20 nauryzdagy 2033 1 KSRO Zanynda KSRO Ministrler Kabineti KSRO Үkimeti dep atalady Bagynyshtylyk zhәne mәrtebesiKSRO үkimetin eldin memlekettik biliginin zhogargy organdary KSRO OAK 1923 1938 zhzh KSRO Zhogargy Kenesinen 1938 1991 zhzh kurylyp tikelej osy organdarga sondaj ak KSRO Prezidentine 1990 1991 zhzh esep berdi 1936 1990 zhyldar aralygynda KSRO Үkimeti Kenes Odagynda memlekettik baskarudyn zhogary organy mәrtebesine ie boldy Үkimet basshysyTolyk makalasy KSRO үkimetinin birinshi basshysy V I Lenin Kenes Odagy үkimetinin basshysy lauazymy baska elderdegi premer ministrdin kyzmetimen kop zhagdajda uksas boldy Әrtүrli zhyldary KSRO үkimeti basshysynyn okilettigi ozgerip otyrdy birak tutastaj alganda bul lauazymdy atkargan adam KSRO үkimetinin kyzmetine zhetekshilik etti olardy үkimet kuramyna engizu үshin kadrlardy zhinady zhәne baskaru kukygyna ie boldy zhәne shugyl zhagdajlarda memlekettik baskarudyn zhekelegen mәseleleri bojynsha sheshimder kabyldau kukygy boldy Үkimet basshysynyn ortalyk memlekettik organdardyn basshylaryn oz betinshe tagajyndauga zhәne kyzmetten bosatuga kukygy bolmady bul kukyk zan shygarushy biliktin zhogargy organyna tiesili boldy Kenes үkimetinin basshysyn tagajyndaudy KSRO nyn zhogary memlekettik organy KSRO OAK 1923 1938 zhzh al 1938 1990 zhyldary KSRO Zhogargy Kenesi zhүzege asyrdy 1990 zhyldan bastap үkimet pen onyn basshysy tikelej KSRO Prezidentine esep bere bastady alajda үkimet basshysyn kyzmetke tagajyndau KSRO Zhogargy Kenesimen kelisudi kazhet etti KSRO memlekettik baskarmanyn ortalyk organdaryKSRO memlekettik baskarudyn ortalyk organdary Kenes Odagynyn memlekettik baskaru zhүjesinin ozegi boldy KSRO ortalyk memlekettik organdarynyn zhүjesine kelesi mekemeler kirdi zhalpy baskaru kuzyretinin zhogargy ortalyk organy KSRO үkimeti salalyk zhәne kyzmettik baskarmanyn ortalyk organdary 1922 46 1946 91 men KSRO үkimeti salalyk zhәne kyzmettik baskarma ortalyk organdarynyn basshylary men үkimettin kejbir mekemelerinin basshylarynan kuryldy KSRO үkimetinin mekemeleri KSRO үkimeti odaktyk үkimetke zhүktelgen KSRO Konstituciyasy zhәne eldin baska zandarynyn atkarymdaryn zhүzege asyru үshin kazhetti memlekettik mekemelerdi byurolardy inspekciyalardy komissiyalardy komitetterdi baskarmalardy agenttikterdi zhәne t b kuruga kajta kuruga zhәne taratuga konstituciyalyk kukykka ie boldy KSRO үkimetinin kuramyna үkimetke bagynatyn memlekettik baskaru organdarynyn kozkarasy bojynsha kejbir manyzdy basshylary mysaly Zhogary bilim zhonindegi komitetinin 1936 46 1957 91 zhәne t b basshylary kirdi Tagy karanyzKOKP ortalyk komiteti KSRO ortalyk atkaru komiteti KSRO PrezidentiDerekkozder