Ақышев Төкіш (Төлепберлі) (1.9.1932 жылы, Қарағанды облысы Ақтоғай ауылы – 25.6.1999 жылы, Алматы) – ғалым, Қазақстанда геофизика саласын ұйымдастырушы.
Өмірбаяны
Арғын тайпасы, Қаракесек руының Әлтеке бұтағынан шыққан. Үш мәрте “Кен орнын алғаш ашушы”. Геологиялық - минералдық ғылым докторы (1990 жылы), (1990 жылы). Жер қойнауын барлаудың үздігі. Қарағанды мемлекет мұғалімдер институтын (1951 жылы), Қазақ тау - кен институтын (қазіргі ҚазҰТУ) (1957 жылы) бітірген.
1951 – 52 жылдары Ақтоғай орта мектебінде мұғалім.
1957 – 70 жылдары Орталық Қазақстандағы Ақадыр геофизикалық экспедициясында , , аға , кешенді далалық партиясының басшысы, экспедиция бастығы болды.
1970 – 81 жылдары Алматы облысы Іле геофизикалық экспедициясын басқарып, “Мамыр” қалашығын салдырды.
1981– 87 жылдары “Қазгеофизика” геологиялық өндірістік бірлестігінің бастығы, 1987 – 91 жылдары КСРО геологиялық минералдық Каспий аймақтық өндіріс бірлестігінің бастығы, 1992 жылдан өмірінің соңына дейін ҚазҰТУ геофизика кафедрасының болды.
Ақышевтың негізгі ғылыми еңбектері Қазақстанның геофизика саласына арналған. Ғалымның тікелей қатысуымен көптеген ірі кен орындары: Ұзынжал (қорғасын, мырыш), (молибден, вольфрам), Құмадыр (қорғасын, күміс, алтын), мен Тұяқ (темір), Қызылтас (мыс), (қорғасын, күміс), Шу - Сарысу (газ), т.б. ашылды. Каспий ойпатынан 2000-ға жуық мұнай мен газ көздері құрылымдарының орны анықталып, бұрғылауға дайындалды. Қарашығанақ мұнай-газ конденсат кен орнын барлау жұмыстарына қосқан үлесі үшін Ақышевқа КСРО Министрлер Кеңесінің сыйлығы (1989 жылы), 1968 – 83 жылдары Қазақстанның металлогениясы мен басты кешенді зерттеудегі ғылыми еңбегі үшін КСРО Мемлекеттік сыйлығы (1985 жылы) берілді. 200-ден астам ғылыми еңбектің, 8 монографияның, 11 геологиялық картаның авторы. Еңбек Қызыл Ту орденімен, бірнеше медальдармен марапатталған. Қазақстанның “” енген.
Сілтемелер
- Ақтоғай
- Қарашығанақ
Дереккөздер
- «Қаракесек шежіресі», екінші том, Павлодар, «ЭКО» ЖШС баспаханасы, Т.А. Еңсебаев . Кітаптың таралымы – 500 дана. 2017
- 1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Akyshev Tokish Tolepberli 1 9 1932 zhyly Қaragandy oblysy Aktogaj auyly 25 6 1999 zhyly Almaty galym Қazakstanda geofizika salasyn ujymdastyrushy ӨmirbayanyArgyn tajpasy Қarakesek ruynyn Әlteke butagynan shykkan Үsh mәrte Ken ornyn algash ashushy Geologiyalyk mineraldyk gylym doktory 1990 zhyly 1990 zhyly Zher kojnauyn barlaudyn үzdigi Қaragandy memleket mugalimder institutyn 1951 zhyly Қazak tau ken institutyn kazirgi ҚazҰTU 1957 zhyly bitirgen 1951 52 zhyldary Aktogaj orta mektebinde mugalim 1957 70 zhyldary Ortalyk Қazakstandagy Akadyr geofizikalyk ekspediciyasynda aga keshendi dalalyk partiyasynyn basshysy ekspediciya bastygy boldy 1970 81 zhyldary Almaty oblysy Ile geofizikalyk ekspediciyasyn baskaryp Mamyr kalashygyn saldyrdy 1981 87 zhyldary Қazgeofizika geologiyalyk ondiristik birlestiginin bastygy 1987 91 zhyldary KSRO geologiyalyk mineraldyk Kaspij ajmaktyk ondiris birlestiginin bastygy 1992 zhyldan omirinin sonyna dejin ҚazҰTU geofizika kafedrasynyn boldy Akyshevtyn negizgi gylymi enbekteri Қazakstannyn geofizika salasyna arnalgan Ғalymnyn tikelej katysuymen koptegen iri ken oryndary Ұzynzhal korgasyn myrysh molibden volfram Қumadyr korgasyn kүmis altyn men Tuyak temir Қyzyltas mys korgasyn kүmis Shu Sarysu gaz t b ashyldy Kaspij ojpatynan 2000 ga zhuyk munaj men gaz kozderi kurylymdarynyn orny anyktalyp burgylauga dajyndaldy Қarashyganak munaj gaz kondensat ken ornyn barlau zhumystaryna koskan үlesi үshin Akyshevka KSRO Ministrler Kenesinin syjlygy 1989 zhyly 1968 83 zhyldary Қazakstannyn metallogeniyasy men basty keshendi zertteudegi gylymi enbegi үshin KSRO Memlekettik syjlygy 1985 zhyly berildi 200 den astam gylymi enbektin 8 monografiyanyn 11 geologiyalyk kartanyn avtory Enbek Қyzyl Tu ordenimen birneshe medaldarmen marapattalgan Қazakstannyn engen SiltemelerAktogaj ҚarashyganakDerekkozder Қarakesek shezhiresi ekinshi tom Pavlodar EKO ZhShS baspahanasy T A Ensebaev Kitaptyn taralymy 500 dana 2017 1 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 X tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet